Μια συζήτηση της Μαρίας Μαυρικάκη με τον Γιάννη Μπουτάρη για τα 30 χρόνια αποχής του από το αλκοόλ
Γιάννης Μπουτάρης: 21 Φλεβάρη του 1991. Η μέρα που ήπια το τελευταίο ποτό. Είναι τα δεύτερα γενέθλιά μου, τα ψυχικά γενέθλια. Ξαναγεννήθηκα. Από τότε ζω μια άλλη ζωή. Χωρίς ποτό. Νομίζω πως μόνο οι εξαρτημένοι που βρίσκονται σε τέτοια φάση όπως εγώ καταλαβαίνουν τη διαφορά του πριν και του μετά. Γι’ αυτό έχουμε δεύτερα γενέθλια.
Μαρία Μαυρικάκη: Ακούγεται σχεδόν ασύλληπτο, ένας πρώην αλκοολικός να απέχει από τις ουσίες τριάντα συναπτά έτη -τόσα κλείνουν την Κυριακή-, ενώ παράλληλα δουλεύει στα κρασιά. Γίνονται θαύματα;
Γιάννης: Ας ξεχάσουμε τη λέξη «πρώην». Εδώ και τριάντα χρόνια κάθε μέρα εξακολουθώ να δηλώνω αλκοολικός και κάθε μέρα λέω: σήμερα δεν θα πιω, αύριο θα δούμε. Κι όσο για θαύματα, γίνονται, εφόσον κανείς κουνηθεί κι ο ίδιος. Να μην περιμένει το θαύμα, να το φτιάχνει. Από την εξάρτηση βγαίνεις με βοήθεια, όχι μόνος σου. Δεν το έχεις ζήσει;
Μαρία: Πήγα πολλές φορές να βοηθήσω τον άνθρωπό μου, ως συνεξαρτημένη, και συνήθως έκανα μια τρύπα στο νερό. Εξηγούμαι, δεν προσπάθησα να υποκαταστήσω τους ειδικούς ή τα προγράμματα, απλώς να τον πείσω να απευθυνθεί εκεί για να μπορέσει να γιατρευτεί.
Γιάννης: Να τον πείσεις; Τσάμπα κόπος. Τη βοήθεια πρέπει ο άλλος να στη ζητήσει, όχι να του την φοράς καπέλο επειδή νομίζεις ότι έτσι είναι το σωστό. Αυτό που λες εσύ δεν το βλέπει ο αλκοολικός, για εκείνον το μόνο που υπάρχει είναι αυτό που τον κάνει να φεύγει από την πραγματικότητα. Από το πρωί που θα ανοίξει τα μάτια του χρειάζεται την ουσία του.
Μαρία: Μα όταν ο άλλος αιωρείται ανάμεσα στην υπερβολή και στην απόσυρση και φλερτάρει με τον καταστροφή του, δεν γίνεται να μην παρέμβεις. Να αψηφά τον θάνατο και να δίνει κλωτσιές στο δώρο της ζωής ακούγεται εγωιστικό, προκλητικό.
Γιάννης: Ο εξαρτημένος είναι μέσα στην απελπισία του˙ για τον αλκοολικό δεν υπάρχουν άλλοι παρά μόνο το ποτό. Ανοίγει τα μάτια του και θέλει την μπίρα ή το ουίσκι για να πάρει μπρος. Μόνο ο φόβος του θανάτου μπορεί να τον κάνει να στρίψει το τιμόνι και να το πάρει αλλιώς. Αν εγώ εκείνον τον Φλεβάρη του ’91 δεν έμπαινα στο αεροπλάνο να πάω στο πρόγραμμα, ίσως σήμερα να μην ήμουν εδώ να σου μιλάω. Πήγα και το κατάφερα. Γίνεται.
Μαρία: Όμως ακόμα και στην πιο πετυχημένη πορεία προς την απεξάρτηση υπάρχουν παλινδρομήσεις. Οι αμέτρητες δικαιολογίες και τα ψέματα που λέγονται για να καλύψουν τις παρεκτροπές, κάποια στιγμή δεν αντέχονται από το στενό περιβάλλον. Προκαλούν απογοήτευση ή και αγανάκτηση, αν και το μόνο που δηλώνουν είναι το άγχος του ανθρώπου που υποκύπτει στην ουσία.
Γιάννης: Ας μην ξεχνάμε ότι ο αλκοολικός αναπτύσσει μία ικανότητα να λέει ασύστολα ψέματα και στον ίδιο του τον εαυτό. Αναπτύσσει μία διαβολική προσωπικότητα. Εκεί στο πρόγραμμα έμαθα ότι ο καλύτερος τρόπος να ζω είναι να μη φοβάμαι την αλήθεια. Έτσι δεν μπορείς να μπερδευτείς ποτέ. Τριάντα χρόνια μετά ευχαριστώ αυτή την δύναμη που με οδήγησε όχι μόνο να πάω στο πρόγραμμα αλλά να το εφαρμόζω όσο πιο πιστά γίνεται.
Μαρία: Μια ζωή που ανάμεσα στα άλλα περιλαμβάνει και τριάντα χρόνια με ένα όχι στον αλκοολισμό κι ένα διαχρονικό ναι στο κρασί, ένθεο ποτό αλλά και δυνάστη.
Γιάννης: Τον αλκοολισμό μέχρι σήμερα τον νίκησα, αλλά εξακολουθώ να λέω την προσευχή των Ανώνυμων Αλκοολικών. Όλη η υπόλοιπη ζωή μου είχε να κάνει με το κρασί. Δεν ήταν μια περίοδος, ήταν η ζωή μου όλη. Κι όσο για το κρασί, μιλάμε για ένα πολιτισμικό αγαθό από καταβολής κόσμου, δεν θα κουραστώ να τω λέω. Αρκεί, να υπάρχει το μέτρο. Όπως παντού.
Μαρία: Πόσο να κρατήσει το μέτρο ένας άνθρωπος κλεισμένος στο σπίτι, που έχει χάσει τη δουλειά του, τους φίλους του, τους ρυθμούς του εδώ και έναν χρόνο; Από κάπου πρέπει να αντλήσει χαρά, να κατασιγάσει το άγχος του. Το αλκοόλ ακούγεται μια λύση, ίσως παρακινδυνευμένη, αλλά δεν έχει και πολλές εναλλακτικές.
Γιάννης: Κι εγώ βρίσκομαι σε αποδιοργάνωση, άσε που καπνίζω πολύ περισσότερο. Η καραντίνα είναι πολύ επιβαρυντική για την ψυχή του ανθρώπου. Ένα μπουκάλι καλό κρασί με την οικογένεια ή τη συντροφιά νομίζω πως βοηθά. Η υπερβολή είναι παγίδα. Τα πολλά, σκληρά ποτά νομίζεις ότι σου καταπραΰνουν την αγωνία, αλλά τελικά τη μεγαλώνουν. Προσωπικά, τα χρόνια που έπινα, ποτέ δεν μέθυσα με κρασί. Το σεβάστηκα και με σεβάστηκε.
Μαρία: Ας κλείσουμε αισιόδοξα, με μια ευχή για τη γενέθλιο μέρα.
Γιάννης: Δεν γιορτάζω γενέθλια, ούτε κοκορεύομαι, απλώς τα αναφέρω σύμφωνα με το 12ο και τελευταίο βήμα των Ανώνυμων, που λέει «…να προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε το μήνυμα αυτό σε όλους όσους πάσχουν από αλκοολισμό». Το θαύμα είναι μέσα μας.
Ο Γιάννης Μπουτάρης σε συνεργασία με τη Μαρία Μαυρικάκη έχουν γράψει το βιβλίο «Εξήντα Χρόνια Τρύγος» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
16°
