Λένα Παπαληγούρα: «Η Αντιγόνη είναι συγκινητική ηρωίδα, μένει ακλόνητη»

Η Λένα Παπαληγούρα υποδύεται φέτος το καλοκαίρι την Αντιγόνη, στο ομώνυμο αρχαίο δράμα του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Απέναντί της στέκεται ο Μελέτης Ηλίας στον ρόλο του Κρέοντα. Κάπου ανάμεσα στις πρόβες, τα δικά της και τα δικά μου τρεξίματα, τη συνάντησα στο σπίτι της στο κέντρο και μιλήσαμε τόσο για τον συγκεκριμένο ρόλο της, αλλά και για όσα κάνει τη φετινή σεζόν, το πώς ξεκίνησε η περιπέτειά της στην ηθοποιία, αλλά και πώς συνδυάζει το πρόγραμμά της με την οικογένεια. 

Συνέντευξη με τη Λένα Παπαληγούρα με αφορμή την «Αντιγόνη», σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη

Είναι η πρώτη φορά που ενσαρκώνεις την Αντιγόνη;
Όχι, δεν είναι η πρώτη. Το 2013 είχαμε ανεβάσει με τη Νατάσα Τριανταφύλλη, μια εκλεκτή φίλη και σκηνοθέτη, την «Αντιγόνη» στο Μουσείο Μπενάκη. Ήταν μια site specific παράσταση, που παρουσιάστηκε για περιορισμένο διάστημα στο κτίριο στην Πειραιώς. Ήταν η πρώτη αμιγώς σκηνοθετική της δουλειά κατά την οποία έκανε μια τολμηρή ανάγνωση του αρχαίου δραματικού κειμένου. Τώρα αντιλαμβάνομαι, βλέποντας το από μια απόσταση, ότι όντως είχαμε δουλέψει πολύ εκείνο το διάστημα και το σκέφτομαι με πολλή συγκίνηση. Μάλιστα, είχε πάει και πολύ καλά. Έκτοτε μου έχουν προτείνει αρκετές φορές να ξανακάνω την Αντιγόνη, αλλά επειδή ήταν πολύ νωπή η ανάμνηση αυτής της παράστασης της Νατάσας μέσα μου, δεν ήθελα. Φέτος υπήρχαν πολλοί παράγοντες που συνηγόρησαν στο να το αποφασίσω να επιστρέψω σε αυτόν τον ρόλο. Πρώτον μου το πρότεινε ο Θέμης Μουμουλίδης, που τον αγαπώ πολύ και έχουμε ξαναδουλέψει μαζί. Δεύτερον, ο θίασος που έχει επιλέξει είναι όλοι πολύ αγαπημένοι ηθοποιοί. Και τρίτον, πιστεύω ότι είναι μια εποχή που έχουμε ανάγκη από την Αντιγόνη και ό,τι εκείνη συμβολίζει.

Πώς θα περιέγραφες τη δική σου Αντιγόνη, όπως την προσεγγίζει ο Θέμης Μουμουλίδης και πώς είναι ο Κρέοντας, το αντίπαλο δέος της ηρωίδας;
Το ενδιαφέρον στο έργο αυτό του Σοφοκλή είναι ότι έχουμε εδώ δυο κόσμους που βρίσκονται σε σύγκρουση. Από τη μια ο κόσμος της Αντιγόνης συμβολίζει την πίστη στους αιώνιους νόμους, αλλά και σε μία ηθική που είναι πέρα από τους νόμους των ανθρώπων, είναι στη φύση. Από την άλλη, ο κόσμος του Κρέοντα είναι εκείνος του νόμου, της πειθαρχίας, της έλλογης τάξης και του ορθολογισμού, ο οποίος συγκρούεται με τις αιώνιες αξίες. Κι έτσι είναι σαν να συγκρούεται η φύση με τον νόμο καθώς η ψυχή της Αντιγόνης αντιστέκεται σε οτιδήποτε απόλυτο της επιβάλλεται. Επομένως, εγώ θεωρώ ότι είναι πολύ συγκινητική η ηρωίδα αυτή. Πρώτον, γιατί νομίζω ότι την κινεί μια πυρηνική πίστη στον άνθρωπο. Δεύτερον, γιατί έχει μια βαθιά σύνδεση με τον εαυτό της, με τους νεκρούς της και με τα πιστεύω της και παραμένει ακλόνητη σε αυτό. Και τρίτον, γιατί υπερασπίζεται -για μένα- το αυτονόητο. 

Υπάρχει κάποιο σημείο στο κείμενο που ξεχωρίζεις και γιατί;
Αυτό που με συγκινεί πολύ είναι το κομμάτι του κομμού που ουσιαστικά δείχνει ότι η Αντιγόνη εμφανίζει κάποιες ρωγμές σε σχέση με τον αγέρωχο χαρακτήρα που φέρεται να έχει σε όλο το έργο. Όταν πραγματικά η απόφασή της δεν δικαιώνεται και εντέλει την οδηγούν στον τάφο ζωντανή, σε εκείνη τη στιγμή που ουσιαστικά αποχαιρετά τη ζωή,  εκείνη αναρωτιέται: «αφού έπραξα το δίκιο, γιατί εντέλει μου συμβαίνει το άδικο»;

Όταν παρά το φόβο πας στον θάνατο, είναι μεγαλύτερη η πράξη σου

Κι αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Διάβαζα σε κάποια ανάλυση ότι ο Σοφοκλής για να δημιουργήσει τους ήρωές του πάντα φρόντιζε να προσθέτει κάποια στοιχεία στους χαρακτήρες του έτσι ώστε να μην έχει ποτέ τον τέλειο ήρωα. Και νομίζω ότι επειδή η Αντιγόνη είναι ο τέλειος ήρωας, είναι πολύ ωραίο με ένα τρόπο να φωτιστούν αυτές οι ρωγμές γιατί την κάνουν πιο ανθρώπινη. Και θεωρώ ότι τελικά μεγαλώνουν και την πράξη της. Γιατί, όταν παρά το φόβο πας στον θάνατο, είναι μεγαλύτερη η πράξη σου. Γιατί δεν έχει άγνοια κινδύνου, αλλά το πράττει ενώ γνωρίζει τον κίνδυνο. Και αυτό για μένα είναι φοβερό. 

Φέτος ανέβηκε και άλλη μια «Αντιγόνη» στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, σε σκηνοθεσία του Ούλριχ Ράσε, που άνοιξε και τα Επιδαύρια. Υπήρξε κάποιος φόβος σύγκρισης;
Ξεκινάμε με την παραδοχή ότι αυτά τα έργα μας υπερβαίνουν και ότι υπήρχαν πριν από εμάς ενώ θα υπάρχουν και μετά από εμάς. Και ούτως ή άλλως αποτελούν πάντοτε αφορμές για διάλογο. Μακάρι να μπορέσουν οι θεατές να παρακολουθήσουν και τις δύο παραστάσεις, ώστε να δουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις του κειμένου. Γιατί νομίζω ότι έχει πολύ ενδιαφέρον να δεις τη μάτια του κάθε σκηνοθέτη και των συντελεστών πάνω σε αυτό το υλικό. Άλλωστε, είναι τόσο μεγάλα αυτά τα έργα, που επιδέχονται πάρα πολλές και διαφορετικές αναγνώσεις. Σε κάθε ανέβασμα είναι σαν να μας θέτουν ξανά και ξανά -υπό άλλο πρίσμα- κάποια μεγάλα ερωτήματα και εμείς να στεκόμαστε απέναντι σε αυτά. Αυτά τα έργα δεν τελειώνουν ποτέ.

Έχεις συνεργαστεί αρκετές φορές με το Θέμη Μουμουλίδη. Πώς είναι οι συνεργασία μαζί του;
Ναι είναι η τέταρτη φορά. Καταρχήν, αισθάνομαι ότι αυτός με οδήγησε στην αρχαία τραγωδία. Ήταν ο πρώτος που με πρότεινε να είμαι στον χορό μιας τραγωδίας, ενώ στη συνέχεια σε άλλη παράσταση μου έδωσε τον ρόλο της Αθηνάς. Δηλαδή αν μπορώ να πω ποιος με εμπιστεύτηκε πρώτος στο ανέβασμα του αρχαίου δράματος, αυτός ήταν ο Θέμης. Και ακολούθησε ο Αιμίλιος (Χειλάκης) που μου έδωσε πρώτη φορά την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι»,  που ήταν ο πρώτος μου μεγάλος ρόλος σε αρχαίο δράμα σε περιοδεία. Οπότε θεωρώ ότι με ένα τρόπο κάπως με έχει «μεγαλώσει» σε αυτό το ζήτημα ο Θέμης. Δουλεύουμε πάντα καλά μαζί, έχουμε μια ωραία επικοινωνία. Είναι ένας άνθρωπος που σέβεται τους συνεργάτες του, ενώ παράλληλα πάντα φροντίζει όλες τις λεπτομέρειες στην παράσταση ώστε να τηρούνται τα ίδια στάνταρντ είτε παίζουμε στην Επίδαυρο είτε σε κάποιο περιφερειακό θέατρο. Και μου αρέσουν και οι σκέψεις του πάνω στα έργα, ο τρόπος που δουλεύει το κείμενο. Άλλωστε και αυτός επανεπισκέπτεται την Αντιγόνη. Είναι η τρίτη φορά που την προσεγγίζει. 

Και πέρα από τον Θέμη Μουμουλίδη πώς είναι η συνεργασία σου με την υπόλοιπη ομάδα;
Ο Θέμης έχει φτιάξει μια εξαιρετική ομάδα, είναι όλοι ένας κι ένας. Ο Μελέτης Ηλίας (Κρέοντας) είναι φανταστικός άνθρωπος και ηθοποιός. Νομίζω ότι μπορεί να τα κάνει όλα, είναι πολυεργαλείο. Η Λίλα Μπακλέση κάνει την Ισμήνη και συνεργαζόμαστε άψογα. Αλλά δεν χρειάζεται να τους αναφέρουμε όλους. Θα πω μονο ότι είμαστε μια πολύ δεμένη ομάδα.

Γιατί επιλέχθηκε για την πρεμιέρα την περιοχή των αρχαίων Κλεωνών. Υπάρχει κάποιος συμβολισμός;
Όχι, έτυχε. Έγινε κυρίως για πρακτικούς λόγους. Είναι μια περιοχή που δίνει τη δυνατότητα να μπορέσουμε να μείνουμε 3-4 μέρες, ώστε να κάνουμε την τελική προετοιμασία όλος ο θίασος μαζί, πριν την πρεμιέρα, κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό σε μια τέτοια παράσταση και μας έδωσε μια άλλη δυναμική. Για μένα βέβαια ήταν ιδιαίτερη η συγκίνησή μου που ξεκίνησε φέτος από εκεί η καλοκαιρινή μας περιοδεία και το ταξίδι της «Αντιγόνης» καθώς είναι ο τόπος καταγωγής του πατέρα μου. Για την ακρίβεια κατάγεται από τον Άσσο Κορινθίας, τη γενικότερη περιοχή εκεί γύρω από το συγκεκριμένο θέατρο. 

Η πρώτη εμπειρία στην Επίδαυρο

Η «Αντιγόνη», σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη, δεν πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και δεν θα παρουσιαστεί στην Επίδαυρο. Ωστόσο, με αφορμή την επέτειο των 70 ετών του Φεστιβάλ, θα ήθελα να μου πεις πότε ήταν η πρώτη σου εμπειρία στην Επίδαυρο.
Ήταν το 2012 που ήμουν στον χορό στον «Ορέστη» του Χουβαρδά (2012). Μετά συμμετείχα στη «Λυσιστράτη» του Μαρμαρινού. Ο πρώτος μου μεγάλος ρόλος στην Επίδαυρο όμως ήταν στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις», σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη (2021). Ήταν φοβερή εμπειρία γιατί η παράσταση έγινε τη μετά-covid εποχή, όπου ίσχυαν ακόμη περιορισμοί.  Γι' αυτό, παίζαμε τρεις μέρες με μειωμένη χωρητικότητα λόγω των ειδικών συνθηκών τότε. Αλλά παράλληλα ήμασταν όλοι μια αγκαλιά στην παράσταση. Και όλος ο κόσμος σηκώθηκε όρθιος και χειροκροτούσε στο τέλος. Ήταν φοβερά συγκινητικό. Έζησα μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της καριέρας μου καθώς ήταν σαν η αγκαλιά της Ιφιγένειας -που υποδυόμουν εγώ επί σκηνής- με τον αδερφό της Ορέστη (Μιχάλη Σαράντη) να πήρε τις πραγματικές διαστάσεις που έπρεπε να έχει στην τραγωδία. Αλλά αυτό προέκυψε ερήμην μας. Και μάλιστα συνέβη έπειτα από έναν χρόνο παύσης των Επιδαυρίων.

Ο ρόλος στο «Prima Facie»και η σκηνή του βιασμού

Φέτος έπαιζες στο «Prima Facie». Πόσο δύσκολο είναι να ζεις και να ξαναζείς καθημερινά αυτή τη σκηνή του βιασμού; Πώς το βιώσες εσύ ως πρωταγωνίστρια και γυναίκα; Μας θέτει ερωτήματα για το τι ορίζεται ως βιασμός; 
Καταρχάς θεωρώ ότι κατά κάποιον τρόπο αυτά τα δυο έργα, η «Αντιγόνη» και το «Prima Facie», συνομιλούν. Το ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να τα συμπεριλάβει όλα στο νομικό του σύστημα και κάποια πράγματα είναι σαν να μη χωράνε, νομίζω ότι είναι πολύ κοινό και στα δυο έργα. Και η ψυχοσύνθεση των δυο ηρωίδων -της Αντιγόνης και της Tessa- θεωρώ ότι έχουν πολλά κοινά. Για μένα Το «Prima Facie» είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Το αγαπώ πολύ αυτό το έργο και γι' αυτό και θα το ξανακάνω. Και νομίζω ότι επίτηδες η συγγραφέας επιλέγει μία περιοχή που είναι σχεδόν γκρίζα. Για μένα δεν τίθεται θέμα ότι πρόκειται φυσικά για βιασμό. Γιατί πραγματικά θέλει να εγείρει τις συζητήσεις. Είναι η ίδια δικηγόρος, ξέρει πάρα πολύ καλά το θέμα. Έχει δικηγόρησει πάρα πολλά χρόνια και επιλέγει να το φτιάξει αριστοτεχνικά κατά την γνώμη μου. 

Το θετικό είναι ότι τουλάχιστον αρχίζει να γίνεται μια συζήτηση γύρω από ένα θέμα που τόσα χρόνια ήταν όχι μόνο ταμπού αλλά υποχρέωση της γυναικας να δίνει τη συναίνεσή της όποτε ήθελε ο άντρας.

Σε προβλημάτισε για το ζήτημα της συναίνεσης ή τελικά το πόσο εύκολο είναι να καταλήξει μια συναινετική συνάντηση σε βιασμό;
Εγώ σκέφτομαι ότι ο άνθρωπος είναι πολύ πολύπλοκο ον. Οπότε, όταν κάτι πάει να μπει σε ένα σύστημα και να καταγραφεί, πάντα υπάρχουν περιορισμοί. Γι' αυτό έχει γίνει και τόσο μεγάλο θέμα το ζήτημα της συναίνεσης, για το πώς ορίζεται και πώς θα το εξασφαλίσουμε. Γιατί αν ήταν εύκολο και ξεκάθαρο, θα είχε δοθεί μια σαφής απάντηση. Το θετικό είναι ότι τουλάχιστον αρχίζει να γίνεται μια συζήτηση γύρω από ένα θέμα που τόσα χρόνια ήταν όχι μόνο ταμπού αλλά υποχρέωση της γυναικας να δίνει τη συναίνεσή της όποτε ήθελε ο άντρας. Και ελπίζω σιγά σιγά να αλλάξουν λίγο τα πράγματα και φυσικά και η νομοθεσία, έτσι ώστε να μπορεί κάποιος να βρει το δίκιο του. Να μην είναι αυτές οι περιπτώσεις χαμένες από χέρι.

Όσα παίρνει ο Άνεμος και η Σκάρλετ

Tessa, Σκάρλετ, Αντιγόνη: την τρέχουσα θεατρική σεζόν είχες τρεις πρωταγωνιστικούς ρόλους σε τρεις διαφορετικές μεταξύ τους πλην όμως απαιτητικές παραστάσεις. Πώς το διαχειρίστηκες χρονικά; Συνέπεσαν κάποια στιγμή στις πρόβες και οι τρεις;
Πρώτα από όλα νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη γιατί είναι τρεις τεράστιοι γυναικείοι ρόλοι που δεν είναι μόνο πρωταγωνιστικοί, αλλά είναι και φοβερά γοητευτικοί. Γιατί είναι τρεις κόσμοι. Για τους άλλους ρόλους σου μίλησα παραπάνω. Θα αναφερθώ επομένως εδώ στη Σκάρλετ στο «Όσα παίρνει ο άνεμος». Αν και είναι ένας χαρακτήρας εντελώς διαφορετικός από τους άλλους δυο, θεωρώ ότι θέτει πολλά ζητήματα σε σχέση με τη χειραφέτηση της γυναίκας, απλώς με έναν άλλο δρόμο. Και το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα έχει επικρατήσει η άποψη ότι είναι αδίστακτη, αυτό πρέπει να μας προβληματίσει. Είναι πολύ πολύπλοκος χαρακτήρας αλλά ταυτοχρονα απίστευτα γοητευτικός. 

Κάθε σκηνή στο θέατρο είναι ψηφιδωτό. Κυρίως στην πρόβα χτίζεις τη διαδρομή. Και μετά την ακολουθείς και απλώς αυτό το πράγμα ανθίζει. Και κατά τη διάρκεια των παραστάσεων, βγάζει τα πέταλά του. Αν το ποτίζεις βέβαια...

Ωστόσο πώς μπαίνεις από τον ένα ρόλο στον άλλο; Υπάρχει δυσκολία πάνω σε αυτό; Είχες συνηθίσει επειδή πάντα κάνεις πολλά πράγματα;
Είναι ανάλογα και το πώς θα δουλέψεις σε μία ομάδα. Και το πώς θα επικοινωνήσεις με τον ρόλο στη δεδομένη φάση της ζωής σου, αλλά και το πόσο ανοιχτός είσαι και πόση ευελιξία σου προσφέρει η διαδικασία, έτσι ώστε να μπορείς και εσύ να προτείνεις πράγματα που θα σε βοηθήσουν να κατανοήσεις καλύτερα τον χαρακτήρα που υποδύεσαι. Δεν είναι ποτέ ή εύκολο ή δύσκολο, κάθε φορά είναι ένα καινούργιο ταξίδι. Οπότε εγώ προσπαθώ να μπαίνω όσο πιο ελεύθερα και καθαρά πάντα μέσα στη διαδικασία. 
Για μένα δεν είναι τόσο δύσκολο το να μπω σε έναν ρόλο. Η σύνθεση είναι το δύσκολο κομμάτι. Και το πώς αυτό που χτίζεις σιγά σιγά με την υπόλοιπη ομάδα δεν θα χάσει την ποίησή του. Και κάθε φορά, σε κάθε περίπτωση, θέλει ειδική διαχείριση. Κάθε σκηνή είναι σαν ψηφιδωτό. Στην πρόβα χτίζεις τη διαδρομή σου και στη συνέχεια την ακολουθείς, μέχρι που σιγά σιγά «ανθίζει». Και στις παραστάσεις είναι σαν να βγάζει τα πέταλά του. Αν το ποτίζεις βέβαια...

Έχουν υπάρξει άτομα στην καριέρα σου, που θεωρείς ότι σε έχουν σημαδεύσει και ότι θα ήθελες να αναφέρεις;
Με έχουν σημαδεύσει πολλοί άνθρωποι στην πορεία μου, για διαφορετικούς λόγους. Θα σου έλεγα ότι στη σχολή με σημάδευσε η Κάτια Γέρου καθώς υπήρξε μια καταπληκτική δασκάλα. Μετά στη δουλειά, στα πρώτα βήματά μου, η Καρυοφιλιά (Καραμπέτη) με τον τρόπο που υπάρχει στα πράγματα, τη συνεπειά και την αφοσίωσή της. Και έπειτα δεν γίνεται να μην αναφέρω τη συνεργασία μου με τον Γιώργο Νανούρη για την «Κατερίνα» του Αυγούστου Κορτό, που κράτησε εννιά χρόνια. Έπειτα από αυτό, καταλαβαίνεις ότι είναι σαν οικογένειά μου ο Γιώργος, ακόμα και αν πλέον δεν βλεπόμαστε τόσο συχνά με την τρέλα της καθημερινότητας. Και μετά ήταν και άλλες συνεργασίες, όπως οι δουλειές μου με τον Θέμη Μουμουλίδη, που σου ανέφερα παραπάνω. 

Είχες σκεφτεί ποτέ να ασχοληθείς με την πολιτική λόγω του οικογενειακού σου ιστορικού;

Γενικά είχα την τύχη να μεγαλώσω σε ένα σπίτι που μου έμαθαν ότι ο άνθρωπος επιλέγει αυτό που θέλει να ακολουθήσει, ανεξαρτήτως της οικογένειάς του. Για μένα ήταν πάντα αυτονόητο. Ξέρω ότι δεν είναι για όλους. Η μαμά μου είναι ψυχολόγος και πιστεύω ότι με επηρέασε στον τρόπο σκέψης και στον τρόπο που βλέπω τους ανθρώπους και μέσα από την τέχνη. Και έτσι προσπαθώ να μεγαλώσω και τα παιδιά μου. Με την ελευθερία να επιλέγουν οι ίδιοι τον δρόμο που θέλουν να ακολουθήσουν. Οπότε δεν θεώρησα ότι έχω κάποια διαδρομή έτοιμη για να πάω να την ακολουθήσω. Επίσης πιστεύω ότι το δικό μου όραμα βρίσκει χώρο στην τέχνη μου και για αυτό δεν το αναζήτησα αλλού. Αν πήγαινα στην πολιτική, θα πήγαινα από όραμα, το οποίο, όπως φαίνεται, λείπει στις μέρες μας. Δηλαδή αισθάνομαι ότι οι δικοί μου ακολούθησαν την πολιτική από όραμα, γιατί ήθελαν κάτι να αλλάξουνε. Εγώ από την άλλη, νομίζω ότι μέσω της τέχνης μπορείς έστω και έναν θεατή να τον μετακινήσεις. Ή τουλάχιστον είναι ένας χώρος όπου μπορείς να μιλάς για τα πράγματα και να βοηθάς με έναν τρόπο ώστε να μένουν ενεργά κάποια ζητήματα στις συνειδήσεις των ανθρώπων.

Είσαι μητέρα δυο παιδιών και δουλεύεις πολλές ώρες. Πώς τα συνδυάζεις;
Ειμαι πολύ τυχερή γιατί τα παιδιά μου είναι όντως η χαρά μου και η δύναμή μου. Όσο ελεύθερο χρόνο διαθέτω, τον προσφέρω σε αυτά με χαρά και επιλογή. Προσπαθώ όσο γίνεται να περνάω ποιοτικό χρόνο μαζί τους, αλλά σίγουρα μου λείπει ο ύπνος. Άλλωστε ζούμε σε μια χώρα που δεν υπάρχουν πολλά πάρκα και οι συνθήκες δεν είναι ιδανικές και εύκολες για τις οικογένειες που θέλουν να περάσουν δημιουργικές στιγμές με τα παιδιά τους. Και η μητέρα και ο πατέρας στην Ελλάδα προκειμένου να αντεπεξέλθουν στους ρόλους τους είναι πολυεργαλεία. Ιδιαίτερα για τη μητέρα υπάρχει και τρομερή κοινωνική πίεση το να ανταποκριθεί σε συγκεκριμένα πράγματα. Αν και γενικώς βρίσκω τρόπους να περάσω καλά, μου λείπουν κάποιες απλές καθημερινές στιγμές χαλάρωσης. Μια βόλτα στη θάλασσα, μια βόλτα στη φύση. Για παράδειγμα, πήγαμε μια Κυριακή στην Πλάκα με τα παιδιά με τα ποδήλατα χωρίς βοηθητικές και αυτό για εκείνα ήταν κατόρθωμα. Ήταν κάτι τόσο απλό αλλά τόσο όμορφο ταυτόχρονα. Αλλά έπρεπε να το κανονίσουμε κανένα 15νθήμερο για να το καταφέρουμε. 

Σου άλλαξαν τη ζωή τα παιδιά επαγγελματικά;
Δεν αισθάνθηκα ποτέ ότι είναι κάτι ξεχωριστό. Όπως η δουλειά μου είναι κάτι υπαρξιακό και συνδεδεμένο με μένα, έτσι νιώθω ότι και τα παιδιά μου είναι συνδεδεμένα με μένα, άρα θα συνδεθούν και με τη δουλειά μου. Από την άλλη, βλέπω ότι η ζωή μου είναι πιο φωτεινή από τότε που έκανα οικογένεια και είμαι καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου πλέον. Και για αυτό και τα παίρνω μαζί στην περιοδεία και όσο μπορώ κάνουμε κοινά όνειρα.