Αυτοπροβολή και διαφήμιση κατά ριπάς, που συνήθως δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα
Πριν μερικά χρόνια, έτυχε να δω το βιογραφικό ενός νεαρού συγγραφέα στο αυτί ενός βιβλίου. Έγραφε ότι είχε εκδώσει δύο μυθιστορήματα,μία σειρά μυθιστορημάτων, ενώ ταυτόχρονα ήταν έγραφε τις περιπέτειες της αστυνόμου τάδε. Λέω, «Μα πώς πρόλαβε!» Εντέλει, συνειδητοποίησα ότι μιλούσε για το ΙΔΙΟ πράγμα: εκείνα τα δύο μυθιστορήματα ανήκαν στην ίδια σειρά και είχαν τον ίδιο πρωταγωνιστή…
Καθόμουν για ώρα και κοιτούσα τον τοίχο, μέχρι που το τσιγάρο μου μου ’καψε τα δάχτυλα.
Η ιστορία με το συγγραφικό θράσος δεν είναι καινούργια, ασφαλώς. Υπάρχει από πάντα. Να σκεφτείτε, τον παλιό καιρό υπήρχαν άνθρωποι που έγραφαν κάτι, και έβγαιναν μετά και έλεγαν ότι το κείμενό τους ήταν θεόπνευστο: ότι μιλούσε ο ίδιος ο Θεός μέσω αυτών — κυριολεκτικά. Τρέλα, θα πει κανείς, και προπαγάνδα. Σωστά. Αλλά και αυτή η μοντέρνα, εξόχως κακόγουστη, συνήθεια κάποιων (ψέματα: πολλών) νεαρών κυρίως συγγραφέων να αυτοδιαφημίζονται σαν έμπειροι, με μεγάλη παραγωγή, με πολύ ποιοτικό έργο κλπ., μπορεί να μην είναι ακριβώς τρελή, αλλά είναι όσο να πεις ενοχλητική. Γιατί δεν θέλει να εγκαθιδρύσει, δα, μια νέα θρησκεία: θέλει απλώς να πουλήσει δέκα, είκοσι κομμάτια παραπάνω.
Ιδού λοιπόν μερικές συμβουλές αντι-μάρκετινγκ προς επίδοξους συναδέλφους.
* * *
Εάν κάποιος σάς πει ότι έλαβε το βιβλίο σας και χάρηκε πολύ, και σας ευχαριστεί, πείτε του κι εσείς ένα μεγάλο ευχαριστώ. Ώς εκεί. Μην του πείτε ότι ανυπομονείτε να το διαβάσει και να το απολαύσει, και να του αλλάξει τη ζωή, και να γράψει έναν έπαινο γι’ αυτό. Μπορεί να μην το απολαύσει. Ίσως να μην είναι απολαυστικό. Πιθανότατα, δε, δεν θα του αλλάξει τη ζωή. Κατά 99% μάλιστα δεν θα το διαβάσει καν. Γιατί να το διαβάσει; Μην τον ζορίζετε παραπάνω, ήδη η αποστολή του βιβλίου είναι αρκετά καταπιεστική από μόνη της.
Μη χαίρεστε και, κυρίως, μην περηφανεύεστε αν το βιβλίο σας πάρει μέρος σε κάποιον διαγωνισμό. Δεν μπήκε με κάποιου είδους αντικειμενικά κριτήρια: ΟΛΑ τα βιβλία μπαίνουν, με τον αυτόματο. Από τον διαγωνισμό του Public μέχρι τον διαγωνισμό που διοργανώνει το fanzine μίας φίλης σας, και από τον διαγωνισμό καλύτερου εξωφύλλου, καλύτερης ατάκας κλπ. ώς τον διαγωνισμό καλύτερου βιβλίου συνώνυμων με εσάς συγγραφέων, ο μόνος λόγος για να πάρει μέρος ένα βιβλίο είναι να υπάρχει.
Μη λέτε ότι ένα διήγημά σας συμπεριλήφθηκε σε μια συλλογή «μαζί με άλλα εκπληκτικά διηγήματα», «μαζί με άλλα διηγήματα που υπερβαίνουν τα όρια του είδους». Φαίνεται (βασικά: κάνει μπαμ) ότι δεν το λέτε για να πείτε ότι τα άλλα είναι εκπληκτικά, αλλά ότι το δικό σας είναι εκπληκτικό. Ότι το δικό σας υπερβαίνει τα όρια του είδους.Και αυτό δεν είναι ωραίο. Κανένας συγγραφέας ενός εκπληκτικού διηγήματος δεν λέει κάτι τέτοιο για τα κείμενά του. Το αντίθετο, όμως, ισχύει συχνά.
Μην προτείνετε σε τρίτους το βιβλίο σας μέσω κάποιας πλατφόρμας σαν το Goodreads. Υπάρχουν μερικά εκατομμύρια άλλα βιβλία.Πώς γίνεται να μην τα ξέρετε; Είναι πολύ σημαντικό που βγάλατε βιβλίο, κανείς δεν το αμφισβητεί αυτό, αλλά ώς εκεί: βγήκε, στάλθηκε όπου ήταν να σταλεί, το παρουσιάσατε σε όλα τα φιλικά σας ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, πάει τώρα. Μην τρελαίνετε τους γύρω σας κάθε τρεις και λίγο, ο κόσμος έχουν και δουλειές.
Μην πανηγυρίζετε σαν να βάλατε το τελευταίο πέναλτι στον τελικό κυπέλλου αν πήρατε ένα βραβείο στον διαγωνισμό που διοργανώνει το τριμηνιαίο περιοδικό λόγου «Τα Σύβοτα Θεσπρωτίας». Δεν είναι το Booker. Πιθανότατα μάλιστα κατάγεστε από τα Σύβοτα.
Οι κριτικές είναι καλές, οι επαινετικές καλύτερες, και οι πεντάστερες ακόμη καλύτερες. Η κριτική όμως από τον λογαριασμό της Αναγνωστικής Λέσχης Χαριλάου Βιβλιοπαρεάκιή από την ομάδα ΧαλάρΩΝΟΥΜΕ ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΩΡΑ!, πάλι, δεν έχει κάποια αξία. Κι ας σας δίνει έξι στα πέντε αστέρια. Καλύτερα αποσιωπήστε την και συνεχίστε τη ζωή σας. Και όχι μόνο επειδή δεν είναι κριτικοί οι άνθρωποι του Θεού. Αλλά γιατί οι εννιά στους δέκα το κάνουν (α΄) για να παίρνουν βιβλία, (β΄)επειδή είναι φίλοι σας, (γ΄)επειδή είστε εσείς οι ίδιοι.
Μην έχετε μία μονοθεματική σελίδα. Ναι, διαφημίστε το βιβλίο σας, αλλά δεν μπορεί ο κόσμος να καίγεται, κι εσείς να βγαίνετε κάθε μέρα με ένα πλατύ χαμόγελο και να λέτε πόσο απίθανο τελικά είναι το μυθιστόρημά σας. Αν δεν ξέρετε τι σας συμφέρει να πείτε, μπορείτε πολύ απλά να πάτε με τα νερά των Πολλών. Δείτε τι υποστηρίζουν οι Πολλοί, αντιγράψτε το και πείτε το κι εσείς. Και μετά από καναδυό μέρες ξανά πάλι. Καλύτερα να λαϊκίζετε, παρά να φαίνεστε ότι ζείτε σε γυάλα. Πολλοί το κάνουν.
Μη βάζετε φωτογραφίες ή γκραβούρες από βιβλιοθήκες πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, μοναστηριών κλπ., λέγοντας, «Πόσο θα ’θελα να ζω εκεί μέσα!» Κανείς ποτέ δεν θέλει να ζει μέσα σε μια τέτοια βιβλιοθήκη και να διαβάζει βίους αγίων και μονογραφές ανατομίας του 18ου αιώνα, αν δεν είναι ποντίκι, σκώρος, ή φραγκισκανός μοναχός. Είναι creepy.
Μη λέτε πόσο αδιανόητα τέλειος είναι ο τάδε φίλος σας συγγραφέας, ειδικά εάν έχετε μπόλικους φίλους συγγραφείς και αισθάνεστε την ανάγκη να το πείτε για όλους. Είναι πολύ σπάνιο να βρεθείτε στην ίδια παρέα με τόσο πολλούς υπερταλαντούχους συγγραφείς. Είναι πιο σπάνιο από το να πετύχετε το Τζόκερ. Οπότε χάνει την αξία της η κουβέντα σας. Γενικά θέλει ρέγουλα. Η γενναιοδωρία είναι αρετή: ουδείς ψόγος. Αλλά η επιθυμία, ή η συμφωνία, ανταπόδοσης όχι.
Μην κάνετε —προς Θεού— επαγγελματική σελίδα ενώ έχετε εκδώσει ένα ή δύο βιβλία. Ή και τρία ή τέσσερα, εδώ που τα λέμε. Ειδικά αν είναι όλα πληρωμένα. Δεν είστε επαγγελματίας. Γιατί να έχετε σελίδα, ειλικρινά. Κάποια στιγμή μπορεί να γίνει κι αυτό. Θέλει δουλειά όμως πρώτα, και βάσανο. Επαγγελματική.
Και το αναπόφευκτο συν ένα:
11. Μη λέτε ότι διαβάσατε Καμί, ή Ντοστογιέφσκι, ή Κάφκα, κλπ. κλπ., και πόσο σάς ξετρέλαναν και τι τέλειοι που είναι. Αυτά είναι βιβλία που διαβάζει κανείς στην εφηβεία του, όχι στα τριάντα.
11°
