Το burnout των ψηφιακών ραντεβού και η... αναλογική λύση

Ας κάνουμε ένα ταξίδι στον χρόνο: Είμαστε στα μέσα της τελευταίας δεκαετίας του περασμένου αιώνα. Λύκειο. Πατάω τα πλήκτρα του τηλεφώνου – έχουμε προοδεύσει, δεν γυρίζω τη ροδέλα του καντράν. Σχηματίζω τον αριθμό του σταθερού τηλεφώνου της Λ. Το σηκώνει ο πατέρας της, χάνω τη γη κάτω από τα πόδια μου. Βρίσκω θάρρος, παίρνω βαθιά ανάσα, τη ζήτησα (δεν θυμάμαι τι είπα, το άγχος περίσσευε). Έλειπε, απογοητεύτηκα, αλλά με κάλεσε η ίδια μετά (διότι ενδεχομένως μου έκοψε και άφησα τον τηλεφωνικό αριθμό του σπιτιού μου ή τον βρήκε η ίδια – συμμαθήτρια γαρ, εύκολο).

Για την ιστορία (τέτοια ραντεβού ανήκουν σε μία μακρινή χρονική στιγμή που παραπέμπει στην... Ιστορία) βγήκαμε εκείνο το βράδυ και εν τέλει κάναμε σχέση. Όλα ξεκίνησαν από μία κλήση ανάμεσα σε σταθερά τηλέφωνα (η κινητή ήταν σε αρχαϊκή μορφή τότε, με κάτι συσκευές ογκώδεις, προνόμιο των bussinessmen). Η γνωριμία –το απαραίτητο intimacy, αν θέλετε– έγινε σταδιακά. Μολονότι αυτό το έζησα πριν από 28 χρόνια, η αφήγηση, αυτή τη στιγμή, μοιάζει με περιγραφή μουσειακού εκθέματος. Ήταν το λεγόμενο αναλογικό ραντεβού που –ίσως– οδηγεί σε σχέση.

Πάμε παρακάτω: Λίγα χρόνια μετά, ενώ βρίσκομαι για σπουδές στην Αγγλία, ένας τρόπος για να εξοικειωθούν οι φοιτητές –και δη οι αλλοδαποί, που ζουν μακριά από τη μαμά πατρίδα– με αυτό το καινούργιο πράγμα που ονομαζόταν Ίντερνετ, ήταν οι συνομιλίες στο mIRC (οι παλιοί ίσως θυμάστε ρεπορτάζ της εποχής για τα σκοτεινά... chatt rooms).  Εκεί χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο γνώρισα την Ε. Το πρόβλημα ήταν ότι εκείνη σπούδαζε στην Αθήνα κι εγώ στο μακρινό Πλίμουθ – επίσης δεν υπήρχε τρόπος απευθείας επικοινωνίας (εννοώ τις αναρίθμητες εφαρμογές που έχουμε σήμερα) παρά μόνον να ανανεώσουμε χρονικά το ραντεβού στην τελευταία συνομιλία μέσω της ομάδας #hellas (ή δεν θυμάμαι τι...). Για να δει ο ένας πώς μοιάζει ο άλλος (εδώ οι G zeners ίσως έχουν άγνωστες λέξεις) έπρεπε να... σκανάρουμε αναλογικές φωτογραφίες μας (μετάφραση: παλιά υπήρχαν κάμερες με φιλμ, το οποίο πηγαίναμε σε φωτογράφους που εκτύπωναν τις φωτογραφίες και τις είχαμε σε απτή μορφή), τις οποίες βάζαμε σε δισκέτες και κάπως τις στέλναμε, δεν θυμάμαι πώς, αλλά έπαιρνε χρόνο. Τελικά την Ε. τη συνάντησα στην Αθήνα, Πάσχα, γνωριστήκαμε από κοντά, υπήρξε μία σχέση που δεν προχώρησε λόγω απόστασης. Το ότι προηγουμένως είχαμε συζητήσει τόσο, βοήθησε στο πιο άμεσο intimacy και την επιτάχυνση των διαδικασιών. Σε αυτή την περίπτωση είχαμε μία «αρχαϊκού» τύπου ψηφιακή γνωριμία που αξιοποίησε το αναλογικό κεκτημένο.

Τι με έκανε να θυμηθώ το αναλογικό παρελθόν των σχέσεων (μου); Ένα ρεπορτάζ του Guardian, που λίγο πολύ αφορούσε στη γενιά μου – το ηλικιακό τόξο 35-55 ετών. Συνοπτικά, το βρετανικό μέσο φιλοξενούσε μία σειρά απόψεων ανθρώπων που αφού περιπλανήθηκαν με μεγάλη αποτυχία στο σύμπαν των dating apps, βρήκαν την αγάπη, τον έρωτα ή τέλος πάντων μία νορμάλ σχέση με τρόπο αναλογικό – οδηγός τους ήταν η εμπειρία του παρελθόντος, χωρίς ωστόσο αυτό να τους καθιστά ερωτικούς λουδίτες.

Τι εννοούμε; Οι Βρετανοί που φιλοξενούνται στο ρεπορτάζ περιγράφουν ιστορίες που κάλλιστα μπορεί να πει κάποιος Έλληνας ή ο οποιοσδήποτε δυτικός πολίτης αυτής της ηλικίας (με τις μικρές αναπόφευκτες πολιτισμικές διαφοροποιήσεις): ότι η όλη φάση θυμίζει σούπερ μάρκετ στο οποίο ο καθείς είναι προϊόν, το οποίο πουλάει με το προσωπικό του μάρκετινγκ. Ως εκ τούτου, οι ψευδείς πληροφορίες αφθονούν και μοιάζουν με αναπόφευκτο μέρος του παιχνιδιού. Τη στιγμή που ο άλλος σε αντιλαμβάνεται σαν προϊόν (όπως κι εσύ εκείνον) τα πάντα μπαίνουν σε επιταχυντή: μειώνεται η διαδικασία της εις βάθος γνωριμίας, η ενσυναίσθηση δεν μοιάζει απαραίτητη αρετή, ο άλλος (άνδρας ή γυναίκα) μπορεί άκοπα και άφοβα να βγάλει όλα τα συμπλέγματά του πάνω στον «άγνωστο» που βρέθηκε μπροστά του και –σε τελική ανάλυση– να πας για μαλλί και να βγεις κουρεμένος: αντί για σχέση, για να νιώσεις πιο όμορφα, φεύγεις ράκος συναισθηματικά.

Οι πρωταγωνιστές του ρεπορτάζ στον Guardian, αφού περιέγραψαν την πλήρη αποτυχία τους στις εκ του σύνεγγυς επαφές με ανθρώπους που γνώρισαν στα dating apps, διηγούνται πώς στη συνέχεια (κι αφού έσβησαν τις εφαρμογές), γνώρισαν –out of the blue– με τρόπο απολύτως αναλογικό τους ανθρώπους με τους οποίους έκαναν σχέσεις (που κρατάνε).

Σχετικό Άρθρο

Σεξ Γιατί τόσοι πολλοί νέοι κάνουν τόσο λίγο σεξ;

Λαμπρινή Τρούγκου 09.02.2023, 13:32

Γιατί, όμως, οι σχέσεις (ή, έστω, οι επαφές-γνωριμίες) μέσω των apps μοιάζουν να κουβαλάνε ένα πεπρωμένο αποτυχίας; Μήπως η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει προχωρήσει επαρκώς σε αυτό τον τομέα; Μήπως επειδή τα apps είναι επιχειρήσεις με στόχο το κέρδος θέλουν οι πελάτες, όχι μόνο να είναι ευχαριστημένοι, αλλά και να επιστρέφουν; Μήπως αυτή η διαρκής σάρωση των φωτογραφιών είναι μία ψυχοφθόρος διαδικασία καθώς συνειδητά εκείνη τη στιγμή εμπορευματοποιείς κάτι το αντικειμενικά όμορφο, όπως είναι ο έρωτας, άρα συνδράμεις σε μία μετάλλαξη με αρνητικές παραφυάδες; Ποιος ξέρει; Ενδεχομένως οι απαντήσεις να βρίσκονται σε σειρά πραγμάτων, που για τον καθένα έχουν το ειδικό τους βάρος. Για τη γενιά που μεγάλωσε αναλογικά (αναλογικές ήταν και οι πρώτες σχέσεις) η ψηφιακή ζούγκλα μοιάζει κακοτράχαλη. Μπορεί να σε βοηθήσει σε μια γνωριμία που αλλιώς δεν θα είχες, αλλά –όπως φαίνεται– όλο αυτό μπορεί τελικά να αποβεί μια ψυχοφθόρα και ενοχλητική συναλλαγή. Οι ψηφιακοί ιθαγενείς της γενιάς Ζ, γεννημένοι σε ένα digital σύμπαν, έχουν τους δικούς τους κώδικες επικοινωνίας και έτσι διαμορφώνονται – το πού θα πάνε, θα το δείξει η ιστορία. Ίσως σε 25 χρόνια κάποιος αντίστοιχος 45αρης θα επιχειρήσει μια παρόμοια ανάλυση και καλή του τύχη. Οι digital έποικοι ωστόσο είναι εδώ, ο χρόνος δεν περισσεύει, οι αποτυχίες κοστίζουν (ψυχικά και συναισθηματικά) και το υβριδικό αυτό μοντέλο γνωριμιών-σχέσεων δεν είναι σίγουρο ότι δουλεύει επαρκώς για όλους – ειδικά για αυτούς με μεγαλύτερη συναισθηματική ευαλωτότητα.

Μιλώντας με μία φίλη, ενώ έγραφα αυτό το κείμενο, μου είπε: «Γράψε ότι, στο τέλος της ημέρας, οι άνθρωποι είναι αισθήσεις, μάτια, αύρα, μυρωδιά. Και αυτό κανένα πληκτρολόγιο δεν μπορεί ποτέ να το αντικαταστήσει...». Ισχύει το δίχως άλλο, μολονότι ο αντίλογος είναι υπαρκτός: Τα apps (ή τα social media εν γένει) είναι μία μέθοδος αρχικής γνωριμίας και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει. Μήπως, όμως, η μεταιχμιακή γενιά (που μεγάλωσε αναλογικά και βίωσε σταδιακά την ψηφιακή εξέλιξη) διατηρεί στη μνήμη ένα αλλότριο μοντέλο και η εξέλιξη τη βρήκε μπόσικη με αποτέλεσμα να πλεονάζει το λάθος; Ή, μήπως, κάθε απάντηση είναι ατομική και η ομαδοποίηση μοιάζει με στείρα γενίκευση; Το στίγμα στις σχέσεις θα παραμένει (ανα)διαμορφούμενο εις το διηνεκές, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Ο έρωτας δεν χωρά σε αντικειμενικές αλήθειες – πάλι καλά!