Γράφαμε τις προάλλες για το πόσο λίγο κρατά η ζωή ενός βιβλίου μέσα στην πληθώρα των νέων εκδόσεων. Το μόνο βέβαιο είναι πως, ανάμεσα στις συμπληγάδες του ανταγωνισμού, ελάχιστα είναι εκείνα που θα ξεπεράσουν το φράγμα των 100 ημερών. Στη συνέχεια, θα εξαφανιστούν διά παντός. «Μα, γιαούρτια είναι τα βιβλία και έχουν ημερομηνία λήξης;» Αυτή είναι μια παλιά ερώτηση που την κάνουν συνήθως νέοι άνθρωποι, και που την έχουν απαντήσει προ πολλού το αναγνωστικό κοινό, η αγορά, η ζωή. Και δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Το αν ένα βιβλίο που κανείς δεν γνωρίζει είναι το αγαπημένο πέντε ή δέκα αναγνωστών ή ενός ρέκτη, δεν σημαίνει τίποτε.
Ένας εκδότης μού έγραψε διαβάζοντας το κείμενο: «Με έχει πιάσει απελπισία με όσα γίνονται σε αυτή τη χώρα των 500-700 πόσων εκδοτών και της αδιανόητης παραγωγής τίτλων σε σχέση με τον πληθυσμό και το ποσοστό του πληθυσμού που διαβάζει. Θα ήθελα να ήταν πιο αιχμηρό το άρθρο, για να μάθει ο κόσμος για τους τόνους επιστροφών και πολτοποιήσεων που γίνονται διαρκώς, και το πόσο άτοπο και παράλογο είναι να εκδίδονται από κάποιους συναδέλφους 400 και 500 τίτλοι κάθε χρόνο, όσο καλοί και αν είναι. Έχουμε φτάσει στο σημείο να έχουμε ίδια νούμερα με Ιταλούς και Εγγλέζους, που δεν έχουν μόνο πολλαπλάσιο πληθυσμό από εμάς, αλλά και ανεπτυγμένη κουλτούρα βιβλίου. Έχουμε εκατό καινούργιους χριστουγεννιάτικους τίτλους για παιδιά μέσα σε ένα μήνα, ενώ σε αγορές που είναι κατά πέντε και έξι φορές μεγαλύτερες από τις δικές μας, αυτοί οι τίτλοι δεν ξεπερνούν τους τριάντα, και πολλούς λέω».
Τα πράγματα, υποθέτω, πως είναι έτσι, ωστόσο αυτό που παρατηρεί κανείς είναι ότι οι εκδότες έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν μια στροφή, περιορίζοντας δραστικά τον αριθμό των νέων τίτλων. Πράγμα πολύ λογικό. Δεν μπορούμε, ενδεχομένως, να μιλάμε για «διόρθωση» (με τη χρηματιστηριακή έννοια του όρου), αλλά είναι βέβαιο ότι θα τη δούμε και αυτήν τη χρονιά που μας έρχεται, και πιθανόν τις επόμενες. Η αγορά θα βρει τον τρόπο της να έρθει σε μια κάποια ισορροπία.
Ήδη όμως, ξαναλέμε, έχουμε κάποια πρώτα συμπεράσματα: το 2023 εκδόθηκαν αισθητά λιγότερα νέα βιβλία από όσα βγήκαν το 2022. Ανατρέχοντας στην οσδέλnet, που έχει αναβαθμιστεί και μας παρέχει πολλά καινούργια εργαλεία, και βλέποντας μόνο 12 εκδότες που κυκλοφορούν πάνω από 50-60 τίτλους ετησίως, παρατηρούμε τα εξής — o πρώτος αριθμός είναι τα βιβλία που εκδόθηκαν πέρσι, ο αριθμός μέσα στην παρένθεση αυτά που εκδόθηκαν φέτος, και το ποσοστό με μαύρα στοιχεία η μείωση της παραγωγής:
Gutenberg 85 (73) 14%
Αλεξάνδρεια 60 (55) –8%
Διόπτρα 524 (479) –9%
Επίκεντρο 137 (96) –30%
Ίκαρος 91 (80) –12%
Καστανιώτης 117 (92) –21%
Κλειδάριθμος 126 (114) –10%
Μεταίχμιο 464 (369) –20%
Μίνωας 510 (339) –33%
Παπαδόπουλος 105 (73) –30%
Πατάκης 512 (481) –6%
Ψυχογιός 505 (327) –35%
Αφού επισημάνουμε ότι στα παραπάνω νούμερα περιλαμβάνονται και τα ebook και τα audiobook, να πούμε ότι για ορισμένους εκδότες μπορούμε πράγματι να μιλάμε για «διόρθωση». Η μείωση της παραγωγής είναι συνολικά μεγάλη — και πολύ λογική και, φευ, ευπρόσδεκτη, δεδομένων των συνθηκών.
Αν πάντως για κάτι μπορούμε να είμαστε σίγουροι, αυτό είναι η ποιότητα. Οι εκδόσεις στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά επιμελημένες, σε όλα τα επίπεδα. Κι αυτό είναι μία κατάκτηση των εκδοτών και των ανθρώπων που δουλεύουν στο βιβλίο. Απλώς χρειαζόμαστε περισσότερους αναγνώστες. Και ΣΙΓΟΥΡΑ ένα δυνατό ντεμαράζ το δεκαήμερο που μας έμεινε μέχρι την Πρωτοχρονιά.
17°
