«Ο γαλατάς» της Anna Burns: Πεντακόσιες σελίδες γκρο μπετόν λογοτεχνίας

Τι ήταν αυτό που με έκανε, όταν επισκέφτηκα το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μου, όχι μόνο να πιάσω στα χέρια μου αλλά και να αγοράσω το μυθιστόρημα της Anna Burns, «Ο γαλατάς»; Να ήταν το εξώφυλλο με τον έρημο δρόμο που παρέπεμπε σε μοναχικές αναζητήσεις; Να ήταν η ιδιαίτερη, αισθητικά εκλεκτικιστική, τυποτεχνική των εκδόσεων Gutenberg που ικανοποιούσε ευχάριστα τα αριστοκρατικά γούστα μου; Να ήταν η εγγυημένη μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου (πάντα κοιτάζω τους μεταφραστές στα βιβλία – ίσως από συναδελφική αλληλεγγύη καθώς έχω μεταφράσει κάμποσα ο ίδιος);

Συνέβαλαν βέβαια τα παραπάνω στην κρίσιμη απόφασή μου να αγοράσω το βιβλίο, ωστόσο εκείνο που υπήρξε ο καθοριστικός παράγων, το κερασάκι στην τούρτα, ο ακρογωνιαίος λίθος που με οδήγησε στο ταμείο κι έκανε τη μεσόκοπη βιβλιοπώλισσα να με κοιτάξει με δέος (ένας αναγνώστης!) ήταν μια κόκκινη στάμπα στο εξώφυλλο που έγραφε: Βραβείο Booker 2018.

Το 2018, ως γνωστόν, δεν δόθηκε βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας. Το γεγονός, αρκετά σοκαριστικό από μόνο του, με είχε αφήσει με μια αίσθηση μετεωρισμού και αποξένωσης σ’ έναν κόσμο που όχι μόνο είχε περιορίσει την ανάγνωση αλλά που τώρα του στερούσαν και το μέγιστο βραβείο στη λογοτεχνία.

Κι όμως, μπορεί να μην είχε δοθεί το Νόμπελ για το 2018, είχε ωστόσο δοθεί το Booker. Και το είχε πάρει κάποια Άννα Μπερνς για το μυθιστόρημά της «Ο γαλατάς». Ποια ήταν πάλι ετούτη η Άννα Μπερνς; Η έκδοση δεν ανέφερε λέξη για τη συγγραφέα. Προσέτρεξα στο Google.

Η Άννα Μπερνς είναι σήμερα 57 ετών. Γεννήθηκε στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας, τα ταραγμένα εκείνα χρόνια που βλέπαμε συχνά σκηνές τους στην τηλεόραση της δεκαετίας του ’70 – όσοι είχαμε γεννηθεί, τέλος πάντων. Έγραψε το τρίτο της μυθιστόρημα, τον Γαλατά, μέσα σε φρικτούς πόνους της πλάτης που τη δυσκόλευαν ακόμη και να τραφεί – στις φωτογραφίες της είναι όντως σκελετικά λιπόσαρκη. Η ηρωίδα στο βιβλίο της είναι μια δεκαοκτάχρονη κοπέλα που αρέσκεται να διαβάζει περπατώντας και που αναγκάζεται να υποστεί τη σεξουαλική παρενόχληση ενός από τους ηγέτες της παραστρατιωτικής αντίστασης ενώ την ίδια στιγμή υφίσταται bulling από τον περίγυρό της επειδή είναι διαφορετική. Ο αναγνώστης εισέρχεται σ’ ένα σκοτεινό καλειδοσκόπιο –αν υπάρχει τέτοιο πράγμα− όπου οι έριδες, τα κουτσομπολιά, τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη και οι δηλητηριώδεις ψίθυροι δημιουργούν ένα σύμπαν περίκλειστο, μια νεκρή ζώνη που ωστόσο σφύζει από ζωή.

Μ’ άλλα λόγια, πεντακόσιες σελίδες γκρο μπετόν λογοτεχνίας.

Παρόλα αυτά, το μυθιστόρημα απορρίφθηκε αρχικά από πολλούς βρετανούς εκδότες – που τώρα θα τραβάνε τα μαλλιά τους. Αυτό σημαίνει, αγαπητοί ομότεχνοι, ότι δεν πρέπει να χάνετε το κουράγιο σας. Αν δεν υπάρξει το Νόμπελ, υπάρχει πάντα η ελπίδα να υπάρξει το Booker.