Ο Άγης Εμμανουήλ τρέχει ως τη Γλασκώβη για το κλίμα

Δεν προβλεπόταν ξεκούραση τη φετινή 28^η Οκτωβρίου για τον ηθοποιό Άγη Εμμανουήλ. Το πρωινό της Πέμπτης τον βρήκε πάλι στο δρόμο, να ροκανίζει δρομικά χιλιόμετρα (καμιά σαρανταριά γι’ αυτή την ημέρα) ως το Μάντσεστερ. Νιώθει ενόχληση στις φτέρνες του – ένας ακόμα τραυματισμός μέσα στις 79 μέρες που διατρέχει μόνος του την Ευρώπη – και τις δυνάμεις του να δοκιμάζονται από τη συσσωρευμένη κόπωση, όμως συνεχίζει με πείσμα ώστε σε μια εβδομάδα να φθάσει στη Γλασκώβη, όπου πραγματοποιείται η συνδιάσκεψη για το κλίμα (COP26).

Τον ακούω από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής να βαδίζει σ’ έναν επαρχιακό δρόμο, ανάμεσα σε χλοερούς αγρούς και πεσμένα φύλλα δέντρων και να μακαρίζει την τύχη του που υπάρχει πεζοδρόμιο και δεν βρίσκεται εκτεθειμένος στο πέρασμα των αυτοκινήτων.

Γιατί από τις 11 Αυγούστου, οπότε ξεκίνησε από την Πνύκα αυτόν τον υπερμαραθώνιο των 2.421 χιλιομέτρων για το κλίμα, δεν έλειψαν από το διάβα του οι δυσκολίες, τα απρόοπτα, αλλά και η καλοσύνη των ξένων.

Γιατί ο Άγης Εμμανουήλ διανύει τη διαδρομή Αθήνα-Γλασκώβη με τα πόδια

Πώς αποφάσισε να μπει σ’ αυτή την «πέρα από τα όρια» περιπέτεια; Υποστηρίζει ότι είναι θέμα χαρακτήρα, ενός ανθρώπου που νοιάζεται και κινητοποιείται γιατί «δεν μπορεί να καταπιεί την αδικία». Ένα ντοκιμαντέρ του Βρετανού φυσιοδίφη Ντέιβιντ Ατένμπορο που είδε κατά τη διάρκεια της καραντίνας, λειτούργησε καταλυτικά στο να πάρει την απόφαση. «Ίσως εκείνη η στιγμή που έβλεπα τους θαλάσσιους ελέφαντες να πεθαίνουν λόγω της κλιματικής αλλαγής. Όποτε τη βλέπω κλαίω», ομολογεί.

Δεν έχει προσδοκίες ότι κάτι ελπιδοφόρο θα προκύψει για το περιβάλλον από τη σύνοδο του COP26 σε έναν κόσμο στον οποίο βασιλεύουν ο εγωισμός και η ιδιοτέλεια και οι ατζέντες των ηγετών καθορίζονται από τεράστια οικονομικά συμφέροντα. Πιστεύει ότι οι αλλαγές έρχονται μόνο μετά την επίδραση ενός σοκ. «Το θέμα είναι ότι το σοκ από τον πλανήτη, αν συμβεί, δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία. Παρόλα αυτά πήρα την απόφαση να τρέξω γιατί είμαι αισιόδοξος και όχι μοιρολάτρης. Η ουτοπία, λέει, είναι κάτι που όσο το πλησιάζεις απομακρύνεται. Το ξαναπλησιάζεις και ξανά απομακρύνεται. Στο τέλος, όμως, έχεις προχωρήσει. Παρόλο που δεν θα την πιάσεις ποτέ, σε κάνει και προχωράς».

Θεωρεί, αλήθεια, ότι τέτοιου είδους ακτιβιστικές πρωτοβουλίες έχουν κάποιο αντίκρισμα; «Κάτι αφήνουν στο υποσυνείδητό μας. Όσο περνά ο καιρός, νιώθω να ενεργοποιούνται άνθρωποι και μέσα από τη δική μου προσπάθεια. Το βλέπω από τις αντιδράσεις τους στα social media. Πολλά από αυτά που γράφουν είναι από καρδιάς». Σ’ αυτό το μοναχικό και ασύλληπτα κοπιαστικό εγχείρημα ο λόγος τους μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά. Τα συχνά μηνύματα της σκηνοθέτιδας Ελένης Σκότη, οι συνομιλίες με τον Δημήτρη Μαυρίκιο, την Ράνια Οικονομίδου και τον Λεωνίδα Κακούρη. Και φυσικά η πρακτική βοήθεια που είχε από ακτιβιστές για το περιβάλλον στην Ιταλία: τον αρχιτέκτονα Τζιοβάνι που φρόντισε για την δημοσιοποίηση της δράσης στα ΜΜΕ της χώρας και τον δικτύωσε με την οργάνωση SUMUS που του εξασφάλισε διαμονή στην Βενετία· την Γκαμπριέλα και την Άννα που τον φιλοξένησαν· τους ποδηλάτες που τον συντρόφευσαν επί δυο μέρες ενώ έτρεχε στη γείτονα κι όλους εκείνους που τον περίμεναν την ώρα του ημερήσιου τερματισμού.

Δεν κρύβει, πάντως, την απογοήτευσή του που η αρχική ανταπόκριση στην προσπάθειά του είχε «τραγικά μικρή απήχηση. Λίγοι άνθρωποι στήριξαν αυτή τη δράση ανιδιοτελώς, για τη δράση, παρότι τώρα χαίρει αποδοχής». Τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος έχει αναλάβει η Περιφέρεια Αττικής μετά από πρόταση του Χάρη Ρώμα.

Αθήνα-Γλασκώβη 2.421 χλμ: τα απρόοπτα και οι μεγάλες δυσκολίες

Αντιλαμβάνομαι την ανάγκη του να μιλήσει, καθώς ο μεγάλος αντίπαλος σ’ αυτό το αδιανόητο αθροιστικά σερί 57 μαραθωνίων, και βάλε, είναι η μοναξιά. Πέρα από το όχημα που τον συνόδευσε (υπό καύσωνα) στο ελληνικό σκέλος της διαδρομής και τη σύντομη συναναστροφή με τους Ιταλούς ακτιβιστές, η διάσχιση της Γαλλίας υπήρξε σταυρόλεξο για δύσκολους λύτες σε μια προσπάθεια, ούτως ή άλλως, αυτοσχέδια και χωρίς συνοδευτικό μηχανισμό υποστήριξης. Καλύπτει τρέχοντας και βαδίζοντας μια terra incognita με πλοηγό το GPS, με ό,τι απρόοπτο μπορεί αυτό να συνεπάγεται, έχοντας αφήσει το αυτοκίνητό του σε κάποια μεγάλη πόλη και μετά από τριψήφιο νούμερο χιλιομέτρων επιστρέφει ή προωθείται με τρένο εκεί όπου βρίσκεται σταθμευμένο για να το παραλάβει και να συνεχίσει.

«Στη Λυών και στο Παρίσι ένιωσα απόγνωση και φόβο. Δεν ήξερα πώς θα ανταπεξέλθω μόνος μου στις δυσκολίες, πρακτικές και δρομικές, γιατί μπήκα σε μια νέα χώρα χωρίς να έχω κανέναν σύνδεσμο». Τίποτα δεν ήταν δεδομένο: από τη διαμονή – ένα βράδυ λαγοκοιμήθηκε στο αυτοκίνητό του καθώς η πιστωτική του κάρτα δεν έγινε δεκτή στο ξενοδοχείο όπου θα κατέλυε – και το φαγητό – που περιορίστηκε σε πίτσα, μπέργκερ και νουτέλα, ό,τι έβρισκε, δηλαδή, διαθέσιμο τις προχωρημένες ώρες που έφθανε στον προορισμό του – ως την αναγκαία φυσικοθεραπεία – άντε να βγάλεις 2.000 δρομικά χιλιόμετρα με 5 τραυματισμούς και μόλις 4 μασάζ. Μου διηγείται, γελώντας πλέον, το σκηνικό στη γαλλική εξοχή όταν ένα άγριο γρύλισμα τον ανάγκασε να «βάλει τα πόδια στην πλάτη» για να αποφύγει απρόβλεπτες συναντήσεις και επανέρχεται συχνά σ’ εκείνο το εφιαλτικό βράδυ που μετά από 50 χιλιόμετρα διαδρομής βρέθηκε στο λαβύρινθο ενός δάσους χωρίς νερό και μπαταρία στο κινητό. «Δεν πανικοβλήθηκα πάντως. Κατέληξα στο σταθμό απ’ όπου θα έπαιρνα το τρένο αλλά είχε κλείσει. Οπότε έμεινα απέξω μέχρι τις 5 το πρωί, χωρίς νερό, έχοντας τρέξει 66 χιλιόμετρα, σε θερμοκρασία 5 βαθμών Κελσίου. Φυσικά, δεν κοιμήθηκα ούτε δευτερόλεπτο και έκανα υπομονή φτιάχνοντας με το μυαλό μου στοιχήματα: “κάνε κουράγιο για 10 λεπτά”, “μένουν άλλα 50 λεπτά” κ.ο.κ. Ήταν απίστευτη η στιγμή όταν στις 5 το πρωί άνοιξαν τα φώτα και μπήκα στον σταθμό, πήρα νερό και ζεστάθηκα. Είχα σκεβρώσει και έτρεμα σύγκορμος».

Ο Άγης Εμμανουήλ για τις συγκινήσεις της διαδρομής Αθήνα-Γλασκώβη

Υπήρχαν, όμως, και οι άλλες στιγμές που του έδιναν κουράγιο κι ενέργεια. Η ζεστή φιλοξενία και το υπέροχο γιουβέτσι του πατέρα Παναγιώτη στη φοιτητική εστία όπου κατέλυσε στο Παρίσι. Τα πιτσιρίκια στη βόρεια Γαλλία με τα οποία συνεννοήθηκε μέσω Google translate, που γύρισαν και ξαναγύρισαν να τον βρουν για να του προσφέρουν χρήματα και νερό σ’ ένα χωριό όπου δεν υπήρχε κατάστημα ανοικτό – «στην αρχή νόμιζαν ότι χρειαζόμουν χρήματα ενώ απλά έψαχνα ένα μαγαζί για τις απαραίτητες προμήθειες». Οι συναναστροφές με περαστικούς, μαμάδες με παιδιά και δρομείς, επί βρετανικού εδάφους. Η μοναξιά τον έκανε ιδιαίτερα κοινωνικό, παραδέχεται. Κάποιες φορές και «ευάλωτο» σε τραγελαφικά απρόοπτα, όπως τότε κοντά στο Μπέργκαμο που παρέκλινε από την πορεία του με την υπόσχεση ενός ντόπιου ότι θα συναντούσε κάποιον γνωστό αθλητή σε μια δρομική διοργάνωση…

Καθώς η Γλασκώβη βρίσκεται μόλις μία εβδομάδα μακριά, περιμένει την ώρα που θα τερματίσει την ερχόμενη Παρασκευή για να συναντήσει συμπατριώτες μας που θα τον υποδεχτούν εκεί. Με την ελπίδα να τραγουδήσουν όλοι μαζί «ένα τραγούδι που αντιπροσωπεύει πολύ τη δράση, το “λίγο ψηλότερα” του Θεοδωράκη. Εάν θελουμε να ιδούμε τις αμυγδαλιές να ανθίζουν, τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο και η θάλασσα να κυματίζει πρέπει να κινηθούμε, εάν όχι να τρέξουμε με όλη μας την δύναμη, ο καθένας με τον τρόπο του. Και μόνο έτσι θα σηκωθούμε λίγο ψηλότερα, πέρα από τον εγωισμό και την ιδιοτέλεια μας. Τα πρώτα χιλιόμετρα μπορεί να είναι δύσκολα, αλλά στη συνέχεια προσαρμόζεσαι και χαίρεσαι με τη νέα κατάσταση. Αυτός είναι και ο μόνος τρόπος να συμφιλιωθούμε με τον πλανήτη που εδώ και χρόνια έχουμε μετατρέψει από φίλο σε εχθρό». Θα το επιχειρούσε ξανά; «Μετά από κάθε υπερμαραθώνιο αναρωτιέμαι “γιατί το κάνω αυτό;”. Και τελικά το ξανακάνω επειδή πλέον βλέπω με γλύκα και γράφουν πολύ βαθιά μέσα μου αυτές οι δύσκολες εμπειρίες όταν τις έχω ξεπεράσει».

Από το Αθήνα-Γλασκώβη στο Run & Act

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο γνωστός ηθοποιός παίρνει τους δρόμους με ακτιβιστική διάθεση. Το 2014 έτρεξε «240 χιλιόμετρα για τον αιγιαλό» από τα Ίσθμια έως τον Μαραθώνα ως ένδειξη διαμαρτυρίας για το ξεπούλημα των ακτών, ενώ οι προπονήσεις του πάνε πίσω στο χρόνο με στόχο μια άλλη προσπάθεια που δεν έχει βρει ακόμα πρόσφορο έδαφος για να υλοποιηθεί.

Το καλοκαίρι του 2014 συνέλαβε την ιδέα για το Run & Act, έναν υπερμαραθώνιο αγώνα δρόμου που θα συνέδεε μεταξύ τους τα αρχαία ελληνικά θέατρα κι έναν θίασο από ηθοποιούς-ημεροδρόμους οι οποίοι θα ξεκινούσαν από τη Μαρώνεια και θα κατέληγαν στην Επίδαυρο μεταφέροντας ένα μήνυμα υπό τη μορφή μιας παράστασης. Δεν έχει εγκαταλείψει, πάντως, αυτή την ιδέα, μου λέει, και γελώντας συνειδητοποιεί: «Το καλό είναι ότι με την κουβέντα μας έχω διανύσει ήδη εξίμισι χιλιόμετρα». Καλό τερματισμό, Άγη.