Φιλοσοφία και Μούσες: Η μούσα Κλειώ και οι αναφορές της μυθολογίας.
Η Κλειώ λειτουργεί συχνά ως συμβολική προσωποποίηση του ιστορικού λόγου, της Ιστορίας και της επικής ποιήσεως. Κόρη του Διός και της Τιτανίδος Μνημοσύνης. Η μυθολογία τη θεωρεί μητέρα του Υακίνθου τον οποίο απέκτησε με τον Πιέρο.
Σύμβολα της Μούσας Κλειούς: Στεφάνι δάφνης, πορφυρό ένδυμα, σάλπιγγα, βιβλίο Ιστορίας, κιβώτιο με παπύρους ιστορίας, κλεψύδρα.
Ο αστεροειδής που ανακαλύφθηκε το 1865 πήρε το όνομά, (84 Κλειώ-84 Klio).
Το όνομά της δόθηκε σε ένα γένος πολικών πτερόποδων. (πελαγικά μαλάκια ή θαλάσσιες πεταλούδες).
Ο κόλπος Clio στην Ανταρκτική πήρε το όνομά του από τη Μούσα Κλειώ.
Κλειώ, -οῦς, ἡ, η Κλειώ, μια από τις εννέα Μούσες. Η Μούσα της Επικής Ποίησης και της Ιστορίας (από το κλέω, κλείω, γιορτάζω).
Η Μούσα Κλειώ, (Kleio / Clio) εμφανίζεται στο έργο αρχαίων φιλοσόφων και συγγραφέων και στην παράδοση των νεότερων φιλοσόφων, στοχαστών, λογοτεχνών και διανοουμένων.
Ο Όμηρος και ο Ησίοδος την επικαλούνται για θεία βοήθεια και έμπνευση και αναφέρονται σ’ αυτήν και σε όλες τις Μούσες, με μέγιστο σεβασμό.
Κλειώ είναι η ονομασία του πρώτου βιβλίου του Ηρόδοτου. Κάθε ένα από τα εννέα βιβλία των ιστοριών του Ηροδότου έχει το όνομα μιας εκ των εννέα Μουσών.
Ο Ευριπίδης στο έργο του «Ρήσος» αναφέρει ότι μητέρα του Ρήσου είναι μία Μούσα. Κάποιοι σχολιαστές υποστηρίζουν ότι ο Ευριπίδης αναφέρεται στην Κλειώ.
Οι αρχαίοι φιλόσοφοι συνήθως μνημονεύουν τις Μούσες συλλογικά ως θεότητες των τεχνών, της μνήμης της έμπνευσης ενώ ορισμένοι όπως ο Πρόκλος τις τιμούν ως εννέα πρόσωπα. Ο Πλάτων και ο Πλούταρχος τις επικαλούνται στις αναφορές τους για ποίηση, μνήμη, μουσική, τέχνη και ιστορία.
Ο Πλάτων, 5ος- 4ος αι. π.Χ. Στους «διαλόγους» του, αναφέρεται συχνά στις Μούσες, κυρίως στους στίχους όπου συζητείται η έμπνευση, η ποίηση και η μνήμη. Στους «διαλόγους» εμφανίζεται κυρίως ο συλλογικός - θεολογικός ρόλος των Μουσών. Ο Πλάτων μνημονεύει τις Μούσες και το θέμα της έμπνευσης, της μνήμης, της ποίησης, της παιδείας και του έρωτος στους διαλόγους «Ίων» και «Φαίδρος ή περί έρωτος».
Πλούταρχος, 1ος–2ος αι. μ.Χ. Στο έργο του «Quaestiones Convivales / Symposiacs» και σε άλλα έργα, αναφέρεται στις Μούσες και μνημονεύει τις λειτουργίες και τις ονομασίες τους. Σε σχόλια και συζητήσεις εμφανίζεται η Κλειώ ως η «Μούσα της Ιστορίας». Ο Πλούταρχος σε διάφορα χωρία των Moralia (Quaestiones Convivales/ Symposiacs και άλλα δοκίμια) αναφέρεται στις Μούσες και στους ρόλους τους. Σε εκτενείς συλλογές κειμένων και μεταφράσεων είναι εύκολο να εντοπιστεί η μνεία της Κλειούς ως Μούσας της Ιστορίας. Ο Πλούταρχος συχνά μνημονεύει τις Μούσες συλλογικά όταν σχολιάζει την ποίηση, την ιστοριογραφία και τη μνήμη.
Πρόκλος, 5ος αι. μ. Χ. Ο σημαντικός αυτός νεοπλατωνικός φιλόσοφος, ύμνησε τις Μούσες συλλογικά στους «Ύμνους» του (Hymn to the Muses). Απόσπασμα από τον «Ύμνον εἰς τὰς Μούσας»: «είθε η ιερή φροντίδα, με την οποία οι ευγενείς ξανθό μαλλούσες Μούσες χάρισαν από παλιά τα δώρα τους και τα οποία οι ευσεβείς πρόγονοί μου διαφύλαξαν, για να γίνουν δικά μου.»
Αρχαίοι συγγραφείς αναφέρονται στην Κλειώ: Όπως ο Απολλόδωρος ο Ρόδιος και ο Παυσανίας που αναφέρουν την Κλειώ ως Μούσα της Ιστορίας (σημειώσεις σε λεξικά και εισαγωγές).
Νεότερη φιλοσοφική - στοχαστική, λογοτεχνική παράδοση: Την Κλειώ, ως προσωποποίηση της Ιστορίας τη βρίσκουμε εκτενώς στη νεότερη φιλολογία και φιλοσοφία της Ιστορίας — ιδίως στην ευρωπαϊκή παράδοση του «Ρομαντισμού» (π.χ. εργασίες που μελετούν την Κλειώ στο «Γερμανικό Ρομαντισμό» και στη φιλοσοφία του Hegel).
Υπάρχει μονογραφία για την Κλειώ («Clio, the Romantic Muse» του T. Ziolkowski) που τεκμηριώνει τον τρόπο με τον οποίο η Κλειώ έγινε σύμβολο για τη νεότερη φιλοσοφική θεώρηση της Ιστορίας. Theodore Ziolkowski, Clio, the Romantic Muse: Historicizing the Faculties in Germany.
Ο Hegel (1770 – 1831). «Lectures on the Philosophy of History» αναφέρει την Κλειώ ως προσωποποίηση της Ιστορίας και ως συμβολική προσωποποίηση του ιστορικού λόγου.
14°
