Κοινωνια

Τα μέρη και ο χρόνος: Τα κτίρια μένουν, τα αυτοκίνητα αλλάζουν

Αυτοκίνητα και κτίρια, εφήμερα και μόνιμα αντικείμενα και οι 4 ρόδες ως μέσο έκφρασης της προσωπικής ελευθερίας

eleni_helioti_1.jpg
Ελένη Χελιώτη
ΤΕΥΧΟΣ city lives
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Τα μέρη και ο χρόνος: Τα κτίρια μένουν, τα αυτοκίνητα αλλάζουν

Η πόλη και το αυτοκίνητο είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Και ενώ πολλοί καταδικάζουν το δεύτερο, κανείς δεν το αφήνει.

To 2022 ο αρχιτέκτονας-φωτογράφος Daniel Hopkinson και ο αρχιτέκτονας John Piercy Holroyd ξεκίνησαν μια μικρή περιπέτεια μαζί, έχοντας συνειδητοποιήσει τυχαία το κοινό τους πάθος για τα μοντερνιστικά κτίρια και τον σχεδιασμό αυτοκινήτων. Μια μέρα, εμφανίστηκαν ξεχωριστά για να φωτογραφίσουν ένα κτίριο, οδηγώντας και οι δύο μια Alfa Romeo 159. Έτσι άρχισε μια διετής συνεργασία, που γέννησε το «A Time, Α Place», η οποία συνδυάζει κάθε Ευρωπαϊκό Αυτοκίνητο της Χρονιάς των τελευταίων 60 ετών με ένα κτίριο του ίδιου vintage στιλ. «Το έργο στοχεύει στο να παρουσιάσει καθημερινά οχήματα, που παλαιότερα ήταν ένα κοινό θέαμα αλλά τώρα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί σε σχέση με την αρχιτεκτονική που έχει επιβιώσει», λέει ο Holroyd.

Ξεκίνησαν με το Rover P6 του 1964, έξω από το αθλητικό κέντρο Crystal Palace. «Αυτή η πρώτη λήψη ήταν μια πραγματική δοκιμασία για εμάς», λέει ο Hopkinson. «Ήταν μια συνεχής πρόκληση το να πείσω το κοινό να μην παρκάρει μπροστά στο κτίριο».

Ο πρώτος τόμος της συλλογής τους δημοσιεύθηκε από το περιοδικό Modernist, το οποίο περιγράφει το έργο τους ως εξής: «Η συνεργασία μεταξύ των δύο στοχεύει στο να συλλάβει την ουσία τόσο των κατασκευασμένων μορφών όσο και των μηχανών. Το “A Time, A Place” είναι μια συνεργασία μεταξύ ενός αρχιτέκτονα και ενός αρχιτέκτονα-φωτογράφου που επιδιώκουν να διερευνήσουν τις μεταμορφωμένες πτυχές του οχήματος και του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού σε μια περίοδο 60 ετών. Φωτογραφίζοντας κάθε νικητή του βραβείου European Car of the Year δίπλα σε ένα κτίριο το ίδιο vintage, έχει γίνει μια εξερεύνηση της μονιμότητας της δομημένης μορφής ενάντια στην ευθραυστότητα των μηχανών».

Το έργο χρησιμοποιεί το όχημα που κέρδισε τον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό Αυτοκινήτου της Χρονιάς ως μέτρο, σε συνδυασμό με ένα σημαντικό κτίριο της ίδιας χρονιάς, και φωτογραφίζει κάθε αυτοκίνητο και κτίριο μαζί.

Ως άνθρωποι, εδώ και δεκαετίες, έχοντας ίσως περισσότερη πολυτέλεια απ’ ό,τι παλαιότερα, παλεύουμε μεταξύ του μόνιμου και του εφήμερου, του παλιού και του σύγχρονου, του κλασικού και του μοντέρνου. Και ενώ σίγουρα ένα κτίριο είναι μόνιμο, μέχρι που δεν είναι… είτε γιατί δεν θεωρείται αρκετά πολύτιμο ιστορικά ή αρχιτεκτονικά για να το συντηρήσουμε, είτε γιατί δεν ταιριάζει πια με το καινούργιο «τοπίο» το οποίο φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε, είναι σίγουρα πιο μόνιμο από ένα αυτοκίνητο, ένα μηχάνημα.

Είναι όμως το αυτοκίνητο απλώς ένα μηχάνημα; Σε μεγάλο βαθμό, ναι. Για την πλειονότητα των ανθρώπων είναι ένα μέσο που μας πάει από το σημείο Α στο Β. Για τους υπόλοιπους είναι κάτι άλλο: κάτι πολύτιμο, άξιο συντήρησης, αγάπης, προσοχής.

Όπως και με πολλά άλλα αντικείμενα, έτσι και με τα αυτοκίνητα τείνουμε να έχουμε μια νοσταλγία. Αυτοί οι λίγοι προαναφερθέντες βλέπουν ταινίες εποχής των τελευταίων δεκαετιών και αναστενάζουν βαθιά όταν εμφανιστεί ένα μοντέλο της αρεσκείας τους στην οθόνη. Κάποιοι από αυτούς τα αναπαλαιώνουν, άλλοι τα θαυμάζουν από μακριά σε οθόνες και περιοδικά, κι άλλοι από κοντά στις διάφορες εκθέσεις vintage αυτοκινήτων.

Η ουσία όμως του πρότζεκτ των δύο αυτών ανθρώπων παραμένει αληθινή: τα κτίρια μένουν, τα αυτοκίνητα αλλάζουν. Αλλάζουν σε μορφή, σχεδιασμό, επιδόσεις, όχι όμως στην αναγκαιότητά τους. Ήμασταν, είμαστε και θα είμαστε γλυκά εξαρτημένοι από το αυτοκίνητο, μάλλον μέχρι να εφευρεθεί η τηλεμεταφορά. Γιατί ακόμα και εκείνα τα ιπτάμενα αυτοκίνητα που φαντασιώνονταν πριν από 100 χρόνια, παραμένουν αυτοκίνητα. Απλώς φαίνεται να πλανάται ένα μικρό οξύμωρο: η ταυτόχρονη εκστρατεία να μειώσουμε τη χρήση τους και η προτροπή να αγοράσουμε καινούργια αλλά ηλεκτρικά. Και ενώ πολλές ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις έχουν ως στόχο να πεζοδρομήσουν σημαντικά τμήματά τους, απαγορεύοντας τη διέλευση οχημάτων στον πυρήνα τους, τα περισσότερα αυτοκίνητα προς πώληση σήμερα είναι μεγάλα, πολύ μεγαλύτερα απ’ όσο θα έπρεπε ή χρειάζεται.

Αντί η κατεύθυνση να είναι προς τα μικρά, «μανιτζέβελα», εύκολα ως προς τη στάθμευση αυτοκινητάκια πόλεως, οι κατασκευαστές μάς πλασάρουν όλο και μεγαλύτερα μπαούλα, τονίζοντας την άνεσή μας, ενώ γνωρίζουμε ότι αυτό γίνεται κυρίως για να χωράει η τεράστια μπαταρία στο εσωτερικό τους. Πάμε να σώσουμε το περιβάλλον, με έναν όμως παράξενο τρόπο, που μας αφήνει πολλά ερωτηματικά, όπως, για παράδειγμα, το γεγονός ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει, λένε, τα αμιγώς υβριδικά αυτοκίνητα, όπως το Toyota Prius, να έχουν απαγορευτεί ολοσχερώς μέχρι το 2030, διαφορετικά θα κλονιστεί η εμπιστοσύνη στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Έτσι λένε… μάλλον χωρίς να ακούνε τι πραγματικά λένε.

Η φωτογραφική αυτή συλλογή με εντυπωσίασε, αλλά παράλληλα με στεναχώρησε. Πήγε ο νους μου στην Αθήνα μας. Θα μπορούσε άραγε κάτι τέτοιο να πραγματοποιηθεί εδώ; Και εάν ναι, τι θα φωτογραφίζαμε μαζί με το αυτοκίνητο της χρονιάς; Άσχημες, μαυρισμένες από το καυσαέριο, αρχιτεκτονικά παράταιρες πολυκατοικίες-εκτρώματα του ’70 και το ’80; Ανάθεμα κι αν θα υπήρχε χώρος να σταθούν οι φωτογράφοι αρκετά μακριά για να πάρουν το πλάνο που θα ήθελαν… είναι όλα τόσο ασφυκτικά κοντά. Θα υπήρχαν αρκετά για να καλύψουμε 60 χρόνια μονιμότητας ή θα επέλεγαν κάποια μεμονωμένα highlights της αρχαίας πόλης μας; Της αρχαιότερης στην Ευρώπη.

Κάνοντας βόλτες στην πόλη με το μη ηλεκτρικό ή υβριδικό αυτοκίνητό μου [είναι σχετικά καινούργιο, αλλά θα αντέξει άραγε μέχρι το 2030; (Δεν θέλω ηλεκτρικό, χρειάζομαι τον ήχο)], είδα κάποια που θα συμπεριλάμβανα, χωρίς βέβαια να γνωρίζω με σιγουριά το έτος δημιουργίας τους. Δεν μέτρησα 60. Δεν έφτασα καν κοντά. Κάνω μήπως λάθος; Μπορεί κάποιος να με διαψεύσει; Η Ακρόπολη παραείναι μόνιμη για να τη συμπεριλάβουμε. Μπαίνει σε πολλές λίστες αλλά όχι σ’ αυτήν. Δεν είναι πανάκεια, αν και πολύ θα το θέλαμε.

Όπως και να ’χει, η πόλη και το αυτοκίνητο είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Και ενώ πολλοί καταδικάζουν το δεύτερο, κανείς δεν το αφήνει. Και ναι, σύμφωνα με μια μελέτη, ενώ στις ΗΠΑ το αυτοκίνητο είναι συχνά απαραίτητο –προφανώς λόγω τεράστιων αποστάσεων– και ενώ η κατοχή ενός οχήματος φέρνει προσωπική ικανοποίηση, η υπερβολική οδήγηση έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ευτυχίας. Αυτό που δεν μας λέει όμως είναι ότι η υπερβολή σε οτιδήποτε οδηγεί σε μείωση της ευτυχίας.

Τα αυτοκίνητα θα υπάρχουν όσο υπάρχουν άνθρωποι, γιατί είναι συνυφασμένα με την προσωπική ελευθερία· και δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι πιο μόνιμο απ’ αυτό.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.

// EMPTY