Κριτική για το αστυνομικό μυθιστόρημα «Η Συνωμοσία της Μογγολίας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Carnivora.
Γαμώ τον κόσμο μου, γαμώ, γαμώ το FBI και την KGB μου γαμώ, γαμώ τον Μάο Τσε Τουνγκ και το Χονγκ Κονγκ, τη μεξικάνικη κυβέρνησή μου, γαμώ, και να γιατί αυτό το σημείωμα για αυτό το αριστουργηματικό βιβλίο - θεμέλιο λίθο του μεξικάνικου χαρντ μπόιλντ νουάρ αρχίζει με τόσα πολλά καντήλια: το φακ πάει σύννεφο, θα το συναντήσετε σχεδόν σε κάθε σελίδα. Προειδοποιηθήκατε!
Πόλη του Μεξικού, δεκαετία του '70. Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης είναι πεπεισμένες πως η Κίνα σχεδιάζει τη δολοφονία του προέδρου της Αμερικής κατά τη διάρκεια του επικείμενου ταξιδιού του στη χώρα. Για να αποτρέψουν την εκτέλεση της τρομοκρατικής ενέργειας έρχονται σε επαφή με την κυβέρνηση του Μεξικού, που με τη σειρά της αναθέτει στον ιδιωτικό ντετέκτιβ Φιλιμπέρτο Γκαρσία να κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να αποτρέψει τη συνωμοσία. Τρεις μέρες απομένουν ως την επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου, εβδομήντα δυο κολασμένες ώρες, που η έρευνά του θα τον οδηγήσει στην Τσάιναταουν του Μέξικο Σίτι και θα τον φέρουν σε επαφή με γκάγκστερ, διεφθαρμένους πολιτικούς, στρατηγούς, πόρνες, οπιομανείς, τζογαδόρους, καρατέκα δολοφόνους αλλά και ακόμα περισσότερα πολυεθνικά καθάρματα, όταν στο παιχνίδι μπαίνουν και οι Κουβανοί του Κάστρο.
Προετοιμαστείτε για έναν ήρωα που έρχεται από τη μυθιστορία του Ντάσιελ Χάμετ, το σινεμά του Ταραντίνο, αλλά και φορές φορές μοιάζει σαν ως και ο Τζον Λε Καρέ να του υποδεικνύει να σκέφτεται με τη θεωρία των πολλαπλών κάτοπτρων: ο Φιλιμπέρτο Γκαρσία σπέρνει πτώματα χωρίς τύψεις, έμμισθους κατασκόπους ή σκέτους άτυχους φτωχοδιάβολους που βρέθηκαν στο διάβα του, καθώς αυτοπροσδιορίζεται σαν βιομηχανικός εργάτης εκπαιδευμένος να καθαρίζει χωρίς τύψεις. Όπως καθαρίζουν τις γαρίδες στις κονσερβοποιίες ή συσκευάζουν τις κατεψυγμένες μπριζόλες, αφού πρώτα σκοτώσουν το ζώο. Και την ίδια ώρα αυτός ο εξηντάρης παλιομοδίτης δολοφόνος με τα πράσινα μάτια και τα μαύρα μαλλιά, είναι έτοιμος να γίνει φιλετάκια πουρέ για τα μάτια μιας εικοσιπεντάχρονης Κινεζούλας, της Μάρτι, που ανάθεμα κι αν μπορεί να καταλάβει για ποιον δουλεύει τούτο το μοιραίο θηλυκό.
Φιλιμπέρτο Γκαρσία
Στη Συνωμοσία της Μογγολίας το σεξ, ο έρωτας, το αίμα, οι ιδεολογίες, τα δολάρια, οι σφαίρες και τα πτώματα δεν αφήνουν ούτε ένα λεπτό χρόνο στον ντετέκτιβ Γκαρσία να ξελαμπικάρει. Ο Φιλιμπέρτο Γκαρσία, ίσως και γι’ αυτό να μην πιστεύει σε τίποτα, δεν τρομάζει σχεδόν με τίποτα, δεν τριγυρνά παριστάνοντας τον καλό, μόνο καθαρίζει χωρίς να προσπαθεί να ηθικολογίσει ή να δικαιολογήσει τη σκοτεινή του πλευρά. Η μοιραία Κινεζούλα το ξέρει πως μπορεί να είναι ως κι ο μαύρος άγγελος εξολοθρευτής του, μα από ένα σημείο και μετά θα το ρισκάρει, μπορεί και μόνο γι' αυτή! Ο Φιλιμπέρτο Γκαρσία δεν πιστεύει ούτε στην αλήθεια, ούτε στη δικαιοσύνη, κατά τη συνήθεια του χαμετικού αστυνομικού. Το ίδιο και οι αστυνομικοί Λάσκι της KGB και Γκρέιβς του FBI, που μαζί, υποτίθεται, πως θα (συμ)πολεμήσουν για να αποτελέσουν την κινέζικη συνωμοσία - εδώ μπαίνει ο Τζον Λε Καρέ αλλά και ο συγγραφέας της Συνωμοσίας.
Ο Ραφαέλ Μπερνάλ γεννήθηκε στην Πόλη του Μεξικού το 1917, στο απόγειο της Μεξικανικής Επανάστασης. Υπήρξε ποιητής, δραματουργός, μυθιστοριογράφος, σεναριογράφος στο Μεξικό και το Χόλιγουντ, πολεμικός ανταποκριτής τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ιστορικός και μέγας λάτρης του ωκεανού (ένα από τα μεγάλα του σχέδια ήταν η συγγραφή του έργου El Gran Oceáno, μια ιστοριογραφική μελέτη για τη διαπολιτισμική ανταλλαγή που έλαβε χώρα στον Ειρηνικό Ωκεανό). Υπηρέτησε ως διπλωμάτης στην Ονδούρα, τις Φιλιππίνες, το Περού και την Ελβετία, όπου και πέθανε το 1972.
Η Συνωμοσία της Μογγολίας δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1969, τρία χρόνια πριν από το θάνατο του συγγραφέα. Αγνοήθηκε παντελώς από τους κριτικούς και σίγουρα δεν αποτέλεσε εμπορική επιτυχία, παρόλο που το 1978 μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στην ντόπια μεγάλη οθόνη. Ωστόσο απόκτησε φανατικούς αναγνώστες, οι οποίοι αγάπησαν και διέδωσαν το βιβλίο χέρι με χέρι, ένα βιβλίο που έδειχνε να βλέπει και να καταλαβαίνει κάτι που η επίσημη ιστορία του Μεξικού άργησε πολύ να αναγνωρίσει: διαφθορά σε όλα τα επίπεδα ή και τέλος μιας επανάστασης όπου η βία άλλαξε απλώς πρόσωπο κι από μπρουτάλ καθαγιασμένη εις το όνομα των ιδέων, μετεξελίχθηκε σε θεσμική του άσπρου κολάρου, με μια πολιτική τάξη που θέλει να τη χρησιμοποιεί ύπουλα και παρασκηνιακά χωρίς να λερώνει τα χέρια της. Από αυτό το παρασκήνιο και τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού έρχεται ο ήρωας Φιλιμπέρτο Γκαρσία. Ένα απολαυστικός, για να βάλω και τον Σαμ Πέκινπα «καθαριστής». Στα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι τα τέλη του 20ού η γνώση της ύπαρξης ενός καλτ μεξικάνικου νουάρ ήταν προνόμιο λίγων και εκλεκτών, όμως, το 2000 περίπου, η «υπόθεση Μπερνάλ» ανακαλύπτεται ευρέως από κοινό και κριτικούς, με το βιβλίο να γνωρίζει αλλεπάλληλες επανεκδόσεις και μεταφράσεις, ενώ το 2019 μεταφέρεται ξανά στη μεγάλη οθόνη. Ο Πέκινπα και ο Ταραντίνο που λέγαμε. Εξοντωτικός ρυθμός, απίστευτα μακελειά, παρέλαση από καθάρματα που ως και ο Ελρόι θα τους έβγαζε το καπέλο, ειδικά στα μέρη της Συνωμοσίας όπου το ποιος κουνάει τα πιόνια στη σκακιέρα της θεσμικής διπλωματίας ή της παρασκηνιακής εξωτερικής πολιτικής, θέλει να ξέρεις πολλά κιλά από μαφίες πάντων ειδών και ειδώλων.
Διάβασα το βιβλίο μονορούφι και τολμώ να το αποκαλέσω πολλαπλά συναρπαστικό. Η δράση, οι διάλογοι, ο ερωτισμός, τα εγκλήματα αλλά και την ίδια στιγμή αυτή η διαυγής κοινωνική, οικονομική, πολιτική αλλά και ιστορική ανάλυση μιας εποχής κι ενός συστήματος μιας χώρας όπως το Μεξικό όπου από την εποχή εκείνη έως και σήμερα παραμένει μια χαίνουσα πληγή. Πόσο πιο πολύ μπροστά ήταν από την εποχή του τότε και παραμένει ακόμα και σήμερα ο Μπερνάλ! Πόσο αυτό το μυθιστόρημα μοιάζει να καταγράφει τη διαρκή «ηθική» των καιρών με έναν τρόπο ανηλεώς διαυγή, διάστικτο με μαύρο χιούμορ και τραγική ειρωνεία με την οποία αυθάδικα κριτικάρει κάθε εξουσία, σημαία, ιδεολογία και σύστημα «αξιών».
Νομίζω πως χρωστάμε ένα τεράστιο ευχαριστώ στις υπερκαλαίσθητες και υπερπεριπετειώδεις εκδόσεις Carnivora, κι όχι μόνο στη μεταφράστρια Ασπασία Καμπύλη αλλά και το σύνολο της ομάδας τους - αρτ νταϊρέκτορ, επιμελητές, εικονογράφο, εικαστικό επιμελητή: αυτά τα λατινοαμερικάνικα νουάρ που επενδύουν και μας φέρνουν σε επαφή, επιτέλους, επαναφέρουν έναν κανόνα που οι ευπώλητοι Σουηδοί του σήμερα μοιάζει να τον έχουν ξεχάσει: το αστυνομικό, πολλώ δε το χαρντ μπόιλντ νουάρ- πολιτικά θρίλερ είναι μια εκδοτική τέχνη όπου δεν μετρά περισσότερο ούτε ο δολοφόνος ούτε η εξιχνίαση, μα η ιστορία στο φόντο. Και, πιστέψτε, με, στη Συνωμοσία της Μογγολίας ο Φιλιμπέρτο Γκαρσία τα βάζει σχεδόν με όλον τον Ψυχρό Πόλεμο της εποχής αλλά και τον Μάο Τσε Τουνγκ, «γαμώ και τα κινέζια μου», για να μην αφήσει τίποτα όρθιο, προκειμένου να τον αγαπήσει λιγάκι εκείνο εκεί το κορίτσι η Μάρτι. Κόπηκα, σας λέω...
23°
