3 λόγοι που με έκαναν να αγαπήσω τη Χίο

Δεν είχα ξαναπάει ποτέ στη Χίο και το πολιτιστικό φεστιβάλ του νησιού ήταν η ευκαιρία για να δω και το νησί. Βρέθηκα εκεί στις τελευταίες μέρες της διοργάνωσης και θα μπορούσα να πω ότι πέρα από τη φυσική ομορφιά, πρόκειται για ένα νησί που αγαπά πολύ τον πολιτισμό και αυτό φαίνεται από τη διοργάνωση. Κορυφαία στιγμή του φεστιβάλ ήταν το κλείσιμο στον Ανάβατο, ένα ορεινό, πετρόχτιστο χωριό με ελάχιστους κατοίκους -επισήμως μόνο μια μόνιμη- όπου η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ερμήνευσε τη «Μήδεια» του Μπέντα με συνοδεία πιάνου.

Πολιτιστικό Φεστιβάλ Χίου: Κινηματογράφος, χορός, θέατρο

Το Φεστιβάλ Χίου, η 4η διοργάνωση του θεσμού, συνεχώς εξελίσσεται και εστιάζει σε ποιοτικές παραγωγές, όπως ανέφερε ο περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Κώστας Μουτζούρης, ο οποίος, μαζί με τη σύζυγό του, Δήμητρα Μουτζούρη, αποτελούν την ψυχή του θεσμού. Φέτος ξεκίνησε στις 25 Αυγούστου και ολοκληρώθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου, με παραγωγές που παρουσιάστηκαν σε διάφορα μέρη του νησιού. 

Το «Υπάρχω» που έφερε όλες τις γενιές στο σινεμά

Το «Υπάρχω» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου, σε σενάριο της Κατερίνας Μπέη, με τον Χρήστο Μάστορα να ενσαρκώνει τον Στέλιο Καζαντζίδη παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 4ου Φεστιβάλ Χίου στο Ομήρειο, παρουσία του ίδιου του σκηνοθέτη, της σεναριογράφου αλλά και της ηθοποιού που ενσάρκωνε τη Μαρινέλλα, της Ασημένιας Βουλιώτη. Έπειτα από την προβολή ακολούθησε μια συζήτηση με τους συντελεστές στην πλατεία, ενώ στη συνέχεια καλλιτέχνες του νησιού παρουσίασαν ένα μουσικό πρόγραμμα με μια επιλογή από τα πιο γνωστά τραγούδια του Στέλιου Καζαντζίδη.Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος είναι ένας πολύ γοητευτικός ομιλητής. «Αυτό που δεν περίμενα είναι να συρρεύσει τόσος κόσμος από διαφορετικές ηλικίες για να δουν την ταινία», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Δούλεψε πάρα πολύ με τον Χρήστο Μάστορα, όπως άλλωστε κάνει με όλους τους ηθοποιού σε κάθε ταινία του. Εδώ βέβαια υπήρχε μια έξτρα δυσκολία, ότι είχε μπροστά του όχι έναν ηθοποιό αλλά έναν τραγουδιστή, ο οποίος όμως κατάφερε εντέλει να ακολουθήσει τους ρυθμούς και να φέρει σε πέρας τον ρόλο. 

 Όπως ανέφερε η Κατερίνα Μπέη, «το ότι ο Στέλιος Καζαντζίδης ήταν ένας άνθρωπος τόσο φωτεινός και σκοτεινός μαζί και είχε τόσες αντιφάσεις και άκουγες τόσα διφορούμενα πράγματα γι αυτόν, αλλά είχε δημιουργήσει δυο κοινά: Ένα κοινό που τον λάτρευε σχεδόν σαν θεό. Ενώ υπήρχε και ένα κοινό, πιο νέο που δεν τον είχε ζήσει, αλλά τον είχε ακούσει σε συνεντεύξεις του, όταν είχε μεγαλώσει, και δεν ήθελαν να δουν μια ταινία γι αυτόν». Προσπάθησε να το δώσει με έναν τρόπο ώστε και τα δυο κοινά αυτά να βρουν ενδιαφέρον να δουν την ταινία. Αυτό ήταν η μεγάλη πρόκληση. «Ξεκινάμε από τα παιδικά του χρόνια, το πώς έζησε αυτό το παιδάκι, πώς ήταν η σχέση του με τη μάνα του και όλα αυτά το έκαναν να μην μπορεί να χαρεί. Ευτυχώς στο τέλος ο Μάστορας κέρδισε όλον τον κόσμο, ένωσε γενιές. Να βλέπουμε παππού και 11χρονο εγγονό να τραγουδάνε μαζί».
Η Ασημένια Βουλιώτη στη δική της παρέμβαση ανέφερε: «ήταν μεγάλη μου τιμή στην πρώτη μου ταινία αυτός ο ρόλος. Και μεγάλη πρόκληση, να ενσαρκώνεις μάλιστα ένα υπαρκτό πρόσωπο. Σε αυτό με βοήθησε πάρα πολύ ο Γιώργος με τις πολλές πρόβες που κάναμε. Εγώ μελέτησα αυτή τη γυναίκα μέσα από βιβλία και συνεντεύξεις. Μελέτησα τον τρόπο που κινούνταν, που τραγουδούσε και πώς αυτός εξελίχθηκε μέσα στα χρόνια. Προσπάθησα να την καταλάβω, να την αφουγκραστώ και να του δώσω σώμα»
Να σημειώσουμε ότι η ταινία ταξίδεψε και στο εξωτερικό, σε 24 χώρες (μεταξύ των οποίων οι ακόλουθες: Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, Τουρκία, Ισραήλ, Βέλγιο, Καναδά, Αμερική, Νότιο Αφρική). Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος μάς μετέφερε την εμπειρία του από κάποιες προβολές στο εξωτερικό: «Το πιο συγκινητικό από όλα, ήταν οι σύζυγοι -που δεν ήταν Έλληνες- και τα παιδιά των Ελλήνων. Μέσα από αυτήν την ταινία, ήταν σαν να γνωρίσανε τον πατέρα τους που τους έχει "πρήξει" με την Ελλάδα και αναγνωρίσανε το "γιατί" συνέβαινε αυτό»

Ο Κωνσταντίνος Ρήγος και η ομάδα του στο Πετρολίμανο

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Η ΕΛΣ ταξιδεύει στην Ελλάδα», το μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής βρέθηκε στη Χίο για να μας παρουσιάσει το δίπτυχο «Return of the Summer». Σε ένα μαγευτικό σκηνικό, κάτω από τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος απολαύσαμε δυο έργα σε διάλογο. Το πρώτο μέρος, «Point of No Return», είναι η φωνή του Γιάννη Μανταφούνη, ένας χορευτής και χορογράφος που ξέρει να μετατρέπει το σώμα σε μουσική. Πάνω στη σύνθεση του Γιώργου Κουμεντάκη, η κίνηση ακροβατεί ανάμεσα στην παράδοση του κλασικού και στη διαφάνεια του σύγχρονου. Μια δυναμική χορογραφία που ο κάθε χορευτής φέρει και την προσωπική του σφραγίδα.

Το δεύτερο μέρος όμως ήταν μοναδικό. Πρόκειται για το «Les Nuits d’été» του Κωνσταντίνου Ρήγου, εμπνευσμένο από τον κύκλο τραγουδιών του Εκτόρ Μπερλιόζ. Η μουσική πιο λυρική -στο πιάνο η Σοφία Ταμβακοπούλου- και οι γαλλικοί στίχοι ερμηνευμένοι με τον πιο αισθαντικό τρόπο από τον Τάση Χριστογιαννόπουλου μάς μετέφεραν ήδη σε μια πιο μελαγχολική ατμόσφαιρα για ένα καλοκαίρι που δεν θέλουμε να τελειώσει ποτέ. Αυτό έβγαινε άλλωστε και στη χορογραφία του Ρήγου, με όμορφες και δυνατές εικόνες, γεμάτες ερωτισμό, με σώματα που μπλέκονται, σχηματίζοντας υπέροχα σχήματα, κάτω από το ηλιοβασίλεμα.

Άγιος Γεώργιος Συκούσης: ένα μαστιχοχώρι με πλούσια ιστορία

Στην πλατεία Μπου, σε ένα Μαστιχοχώρι, τον Άγιο Γεώργιο Συκούση, στήθηκε μια πολύ ωραία γιορτή. Οι γυναίκες του χωριού έφτιαξαν μακαρόνια χερίσια, τα οποία συνόδευσαν το χοιρινό με αποξηραμένα σύκα -που υπάρχουν άφθονα στην περιοχή- που μαγείρεψε ο σεφ Πέτρος Συρίγος. Έσβησαν με σούμα, ένα παραδοσιακό ποτό της περιοχής που γίνεται με τα σύκα. Βαρύ αλλά πολύ ωραίο! Τα μακαρόνια αυτά τα φτιάχνουν οι γυναίκες του χωριού με ελάχιστα υλικά και χρησιμοποιούν αποξηραμένα σπάρτα για να τους δώσουν το σχήμα του θέλουν. Αν βρεθείτε στον Άγιο Γεώργιο ζητήστε την κυρία Ρένα και την κυρία Κούλα. Οι κυρίες έφτιαχναν τα μακαρόνια τους μετά μουσικής, ενώ οι νέοι του χωριού έπαιζαν τσαμπούνα, ένα όργανο που προσπαθούν να μαθαίνουν οι ντόπιοι.
Αγιος Γεώργιος Συκούσης βρίσκεται υπό αναστήλωση, στην οποία έχει συμβάλει αρκετά οικονομικά η οικογένεια Βαφειά, που μάλιστα έχει καταγωγή από το συγκεκριμένο χωριό. Πρόκειται για μια πολύ παλιά εκκλησία. Η ιστορία της ξεκινά τον 11ο-12ο αιώνα (ή 13ο, καθώς οι απόψεις διίστανται)- που ξεκίνησε ως μοναστήρι, ενώ αργότερα όταν οι μοναχοί άρχισαν να λιγοστεύουν δημιουργήθηκε το χωριό, ενώ η εκκλησία μεγάλωσε σε μέγεθος γύρω στον 16ο αιώνα. Ο τελευταίος μοναχός διάλεξε κατά την κρίση του και έφερε στον Άγιο Γεώργιο 5 οικογένειες από άλλα χωριά, από όλη τη Χίο, τις οικογένειες που εκείνος θεωρούσε καλύτερες ώστε να φτιαχτεί το χωριό. Τους έδωσε τα κελιά των μοναχών και αγροτεμάχια για να κατοικήσουν και να έχουν να καλλιεργήσουν. Τον χειμώνα έχουν 360 μόνιμους κατοίκους.

Ένα μαγικό κλείσιμο

Ένα απόκοσμο σκηνικό σε ένα απομακρυσμένο πετρόκτιστο χωριό, τον Ανάβατο Χίου, ένα χωριό με μια μόνο μόνιμη κάτοικο αυτή τη στιγμή, την κυρία Σμαράγδα. Είναι η πρώτη φορά που το φεστιβάλ χρησιμοποιεί αυτόν τον χώρο αλλά το χωριό ήταν κατάμεστο. Αν και 16 χιλιόμετρα μόνο από τη Χώρα, ο δρόμος ήταν δύσβατος, ανηφορικός και γεμάτος στροφές, οπότε η πρόσβαση στον οικισμό είναι αρκετά δύσκολη. Λόγω της γεωγραφικής του θέσης, πολλοί τον χαρακτηρίζουν Μυστρά της Χίου». Το σκηνικό που είχε στηθεί στο χωριό ήταν πολύ ατμοσφαιρικό αλλά και απόκοσμο παράλληλα. Σε ένα κατάμεστο αυτοσχέδιο υπαίθριο θέατρο, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ερμήνευσε μόνη της όλους τους ρόλους της Μήδειας του Τσέχου συνθέτη Γίρι Αντονίν Μπέντα, υπό τη συνοδεία του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου στο πιάνο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι δυο τους συνεργάζονται για τη «Μήδεια». Την έχουν παρουσιάσει αρκετές φορές στο παρελθόν με ορχήστρα -όπως είναι κανονικά γραμμένο το έργο- και υπό τη μουσική διεύθυνση του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου. Είναι ένα μονόπρακτο βασισμένο στον ελληνικό μύθο της Μήδειας, που δεν τραγουδιέται αλλά απαγγέλλεται, παράλληλα με τη μουσική. Κανονικά στο έργο υπάρχουν 6 ομιλούντα πρόσωπα (Μήδεια, Ιάσων, παιδαγωγός, τα δυο παιδιά τους, ένας ακόλουθος), που ερμηνεύονται όλα από την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.

Λόγω του ιδιαίτερου αυτού χώρου όμως, αποφασίστηκε να ερμηνευθεί εν προκειμένω μόνο με πιάνο. Το μαγικό, σκοτεινό και σχεδόν τρομακτικό σκηνικό στο background μάς έβαλε στο κλίμα προτού ακόμη ξεκινήσει η παράσταση. Οι δυο ερμηνευτές εμφανίστηκαν μέσα από το σκοτάδι -σχεδόν σαν φαντάσματα. Το μονόπρακτο ξεκινά με μια πιο απαλή μουσική που κορυφώνεται ανά στιγμές, ακολουθώντας την πορεία της σκέψης και τις σκληρές αποφάσεις της ηρωίδας.  «Σφίξε την καρδιά σου αποδιωγμένη, ατιμασμενη, κακορίζικη γυναίκα, μάνα δίχως παιδιά», κάπως έτσι ξεκινά η σκέψη της προδωμένης γυναίκας, μιας θυμωμένης γυναίκας, η οποία εγκατέλειψε την πατρίδα της για χάρη του Ιάσονα και εντέλει εκείνος την εγκαταλείπει για τη Γλαύκη.

Το βλέμμα της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη είναι καθ' όλη τη διάρκεια της παράστασης καθηλωτικό, ανά στιγμές τρομακτικό και προοικονομεί όλα για όσα είναι ικανή αυτή η Μήδεια. Η μουσική του Μπέντα -ερμηνευμένη μοναδικά από τον Μάρκελλο Χρυσικόπουλο- μάς ταξιδεύει σε όλες τις ψυχικές διακυμάνσεις της. Τέλος, το ελαφρύ αεράκι της βραδιάς δημιουργούσε ένα ανατριχιαστικό αίσθημα που κορυφωνόταν καθώς η ηρωίδα προχωρούσε προς την εκτέλεση της τραγικής απόφασής της να σκοτώσει τα ίδια της τα παιδιά.