Παγκόσμια διάκριση φοιτητών του ΑΠΘ για πρόταση αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών

Την κυριαρχία της μεταξύ φοιτητικών ερευνητικών ομάδων των κορυφαίων πανεπιστημίων του κόσμου επιβεβαίωσε για άλλη μία χρονιά η φοιτητική διεπιστημονική ομάδα του ΑΠΘ «iGEM Thessaloniki», επιστρέφοντας από το Παρίσι, όπου πραγματοποιήθηκε (2-5 Νοεμβρίου) ο Παγκόσμιος Διαγωνισμός Συνθετικής Βιολογίας «iGEM 2023», με ένα ασημένιο μετάλλιο και ένα ειδικό βραβείο, παρουσιάζοντας το «Euphoresis», ένα καινοτόμο «όπλο» για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των δασικών πυρκαγιών.

Η ομάδα του ΑΠΘ απέσπασε το ειδικό Βραβείο Καλύτερου Αντίκτυπου στη Βιώσιμη Ανάπτυξη («Best Sustainable Development Impact»), στην κατηγορία των προπτυχιακών ομάδων, καθώς το ερευνητικό έργο της αξιολογήθηκε από τους κριτές του Παγκόσμιου Διαγωνισμού ότι εναρμονίζεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο με τους στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που έθεσε ο ΟΗΕ το 2015 και ως εκ τούτου θα έχει θετικό αντίκτυπο στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Η διάκριση φέρνει για πρώτη φορά την ομάδα «iGEM Thessaloniki» στο πρώτο σκαλί του βάθρου σε ειδικό βραβείο της κατηγορίας «Special Awards» του διαγωνισμού «iGEM».

Το ασημένιο μετάλλιο που κέρδισε φέτος η iGEM του ΑΠΘ, δεν είναι το πρώτο, καθώς το 2017 απέσπασε το χρυσό μετάλλιο, το 2018 το ασημένιο μετάλλιο, το 2019 το χρυσό μετάλλιο και το 2022 το ασημένιο μετάλλιο.

Στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό συμμετείχαν ερευνητικές ομάδες από κορυφαία πανεπιστήμια (ΜΙΤ, Cambridge, Oxford, Harvard κ.ά.). Στη φετινή, επετειακή διοργάνωση για τον εορτασμό των 20 χρόνων του θεσμού iGEM, 400 ομάδες από 66 χώρες έλαβαν μέρος, διεκδικώντας τα ειδικά βραβεία και τα μετάλλια του διαγωνισμού.

Ο διαγωνισμός και η «iGEM Thessaloniki»

Ο Διαγωνισμός «iGEM Competition» ξεκίνησε το 2003 ως πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου MIT και έκτοτε διοργανώνεται κάθε χρόνο στη Βοστώνη των ΗΠΑ, υπό την αιγίδα του μη κερδοσκοπικού ιδρύματος «iGEM Foundation και έχει αναδείξει πολλές σημαντικές εξελίξεις, επιστημονικές δημοσιεύσεις και νεοφυείς επιχειρήσεις.

Η φετινή ομάδα του ΑΠΘ αποτελείται από 18 μέλη και την απαρτίζουν από το ΑΠΘ οι προπτυχιακοί φοιτητές από το Τμήμα Βιολογίας Μάρκος Μαθιουδάκης, Αγγελική-Μαρία Παπαπάνου, Ασημένια Ιωαννίδου και Στέφανος Αναγνωστόπουλος, από το Τμήμα Χημείας Αγγελική-Αργυρή Σαββοπούλου-Τζακοπούλου, Ιωάννα Γερογιάννη και Μιχαέλα Βερβέρη, από το Τμήμα Ιατρικής Άρτεμις-Χρυσάνθη Σάββα και Παναγιώτα Μπάκα, από το Τμήμα Φαρμακευτικής Ραφαήλ Ανδρέου και Θέτις Τσίνογλου, από το Τμήμα Γεωπονίας Νεφέλη-Μαρία Μακρή. Επίσης, στην ομάδα συμμετέχουν από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης η Σουλτάνα Δεληζήση και από το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος η Νίκη Ευσταθίου.

Εκπαιδευτές της ομάδας είναι από το Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ η Δρ. Κωνσταντίνα Ψαθά και από το Τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ ο Χρήστος Γιαννακόπουλος.

Κύριος επιστημονικά υπεύθυνος της ομάδας είναι, για τρίτη χρονιά, ο αν. Καθηγητής του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ και Συντονιστής της διεπιστημονικής ομάδας Λειτουργικής Πρωτεϊνωματικής Ανάλυσης και Βιολογίας Συστημάτων (FunPATh, ΚΕΔΕΚ ΑΠΘ), Μιχάλης Αϊβαλιώτης και συν-υπεύθυνος είναι ο αν. Καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας, Διευθυντής του Τομέα Βοτανικής και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Cyanolab του ΑΠΘ Σπύρος Γκέλης.

ΑΠΘ: Η πρόταση που βραβεύτηκε

Το «Euphoresis» (Euphoresis: a synbio soil-ution for forest) αποτελεί την πρώτη εφαρμογή Συνθετικής Βιολογίας σε δασικές εκτάσεις, η οποία πραγματεύεται την παραγωγή ενός φυσικού πολυμερούς για να αποτρέψει φαινόμενα ερημοποίησης και διάβρωσης, και τη στοχευμένη τροποποίηση μικροοργανισμών για εμπλουτισμό του εδάφους σε θρεπτικά αναγκαία για την εξυγίανση του οικοσυστήματος μετά από μία πυρκαγιά.

Πιο αναλυτικά, η «iGEM Thessaloniki» προτείνει τη δημιουργία ενός υδρόφιλου, πολυσακχαρικού πολυμερούς σε μορφή υδρογέλης, το οποίο θα συμβάλλει στην απορροφητικότητα του νερού, καθώς και των υδατοδιαλυτών θρεπτικών στοιχείων, και θα τοποθετείται στο καμένο έδαφος.

Μάλιστα, ακολουθώντας τους άξονες της Κυκλικής Οικονομίας και της Βιώσιμης Ανάπτυξης, το πολυμερές θα παράγεται από την επεξεργασία παραπροϊόντων της βιομηχανίας τροφίμων και πιο συγκεκριμένα από κελύφη οστρακοειδών και φλούδες εσπεριδοειδών.

Οι ιδιότητες της υδρογέλης θα ενισχύονται με την προσθήκη ενός συνθετικού αντιμικροβιακού πεπτιδίου, παραγόμενο με τις τεχνικές της συνθετικής βιολογίας. Στο εσωτερικό του πολυμερούς θα φιλοξενείται μία μικροβιακή κοινοπραξία (consortium) επιλεγμένων στελεχών μικροοργανισμών. Επιπλέον, στο εσωτερικό του πολυμερούς θα βρίσκονται σπέρματα ενδημικών φυτών τα οποία κάτω από ευνοϊκές συνθήκες θα φυτρώνουν, δίνοντας ξανά ζωή στις καμένες δασικές εκτάσεις.

Το όνομά του πρότζεκτ προκύπτει από τον συνδυασμό των ελληνικών λέξεων «ευφορία» και «γένεσις». Στόχος του «Euphoresis» είναι η διάθεση στους κρατικούς φορείς, όπως π.χ. στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, στα Δασαρχεία κ.ά, ενός καινοτόμου «όπλου» για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των δασικών πυρκαγιών, απόλυτα ασφαλούς για το οικοσύστημα.