Πώς η δολοφονία των αδελφών Mirabal «γέννησε» την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών

Διεθνής Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών σήμερα 25 Νοεμβρίου. Τα στατιστικά για τις γυναικοκτονίες, την έμφυλη βία, την ενδοοικογενειακή βία και τους βιασμούς δείχνουν ότι δεν έχουν αλλάξει πολλά από το 1999, όταν καθιερώθηκε η συγκεκριμένη ημέρα ως Παγκόσμια Ημέρα ευαισθητοποίησης για τις γυναίκες - θύματα βίας. 

Στόχος της Διεθνούς Ημέρας για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών είναι να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σε όλο τον κόσμο για τις γυναίκες που υφίστανται βιασμό, ενδοοικογενειακή βία και άλλες μορφές βίας και βρίσκονται - σε πολλές περιπτώσεις - αβοήθητες δίπλα μας, στη γειτονιά μας, στο φιλικό ή οικογενειακό μας περιβάλλον, επιλέγοντας πολλές φορές τον δρόμο της σιωπής. Το πορτοκαλί αποτελεί το χρώμα της Παγκόσμιας Ημέρας. Μάλιστα, το 2014 στην αντίστοιχη καμπάνια από τη Γενική Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών ήταν το «Orange your Neighborhood». Ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια περισσότερες καμπάνιες με συνθήματα όπως: «Orange the World:#HearMeToo», «Orange the World: Generation Equality Stands Against Rape», «Orange the World: Fund, Respond, Prevent, Συλλέγω!» και «Orange the World: End Violence against Women Now!». 

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του ΟΗΕ, μια από τις πιο συχνές, συνεχιζόμενες και καταστροφικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο, είναι σήμερα η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών (VAWG). 

Ένα σοκαριστικό τριπλό έγκλημα ήταν η αφορμή για την επιλογή της συγκεκριμένης ημερομηνίας: οι δολοφονίες των αδελφών Mirabal.

Η τριπλή δολοφονία που «γέννησε» τη Διεθνή Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών

Στις 25 Νοεμβρίου 1960 οι τρεις από τις τέσσερις αδελφές Mirabal δολοφονούνται. Και οι τρεις είχαν προβάλει την αντίστασή τους στη δικτατορία του Ραφαέλ Τρουχίγιο και συμμετείχαν σε δραστηριότητες κατά του καθεστώτος στη Δομινικανή Δημοκρατία. Και οι τρεις θεωρούνται ηρωίδες στη χώρα τους, αφού θεωρούνται «σύμβολα τόσο της λαϊκής, όσο και της φεμινιστικής αντίστασης». 

Η Minerva ήταν εκείνη που είχε τον πιο ενεργό ρόλο στην πολιτική, ούσα η ιδρύτρια του Επαναστατικού Κινήματος της 14ης Ιουνίου μαζί με τον σύζυγό της Manolo Tavárez Justo. Στο Κίνημα ενεπλάκη και η Maria Teresa, ενώ η μεγαλύτερη αδελφή Patria, υποστήριζε τις κινήσεις των αδελφών της, χωρίς να έχει την ίδια πολιτική δραστηριότητα. Ήταν, όμως, το πρόσωπο που παραχώρησε το σπίτι για την αποθήκευση όπλων και πολύτιμων εργαλείων των εξεγερμένων.  

Η αντίσταση στο καθεστώς και η πολιτική δράση των τριών γυναικών

Η οικογένεια Mirabal καταγόταν από την κεντρική περιοχή Cibao της Δομινικανής Δημοκρατίας και είχε ένα αγρόκτημα στο χωριό Ojo de Agua, κοντά στην πόλη Salcedo. Οι γονείς τους Enrique Mirabal Fernández και Mercedes Reyes Camilo ήταν ιδιοκτήτες γης στην περιοχή. Είχαν μία ήσυχη οικογενειακή ζωή, μέχρι την ημέρα που ο Ραφαέλ Τρουχίγιο ανέλαβε την εξουσία. Τότε, η οικογένεια έχασε σχεδόν ολόκληρη την περιουσία της. Οι αδερφές (και ιδιαίτερα η Minerva) πίστευαν ότι η δικτατορία κατέστρεφε τη χώρα, γι' αυτό συμμετείχαν στη δημιουργία και οργάνωση του Επαναστατικού Κινήματος της 14ης Ιουνίου. Η δράση της Minerva και της Maria Teresa οδήγησε στη φυλάκισή τους, ενώ τόσο οι ίδιες, όσο και οι σύζυγοί τους δέχθηκαν σκληρά βασανιστήρια. 

Η Patria Mercedes Mirabal Reyes, γνωστή ως Patria ήταν η μεγαλύτερη από τις τέσσερις αδερφές Mirabal. Όταν ήταν 14 ετών, στάλθηκε από τους γονείς της σε ένα καθολικό οικοτροφείο, το Colegio Inmaculada Concepción στη Λα Βέγκα. Παράτησε το σχολείο όταν ήταν 17 ετών και παντρεύτηκε τον Pedro González, έναν αγρότη, ο οποίος αργότερα θα τη βοήθησε στην αντίσταση κατά του καθεστώτος. 

Η Bélgica Adela Mirabal Reyes, γνωστή ως Dedé, ήταν η δεύτερη κόρη της οικογένειας Mirabal. Σε αντίθεση με τις αδερφές της, δεν πήγε στο κολέγιο. Αντίθετα, έγινε η παραδοσιακή νοικοκυρά και βοήθησε τον πατέρα της στην οικογενειακή επιχείρηση. Ο πατέρας τους πέθανε μετά την πολιτική του φυλάκιση και τότε η Dede ανέλαβε τα οικονομικά της οικογένειας. Δεν ασχολήθηκε με το πολιτικό έργο των αδελφών της. Μετά τη δολοφονία των αδελφών της, η Dedé φρόντιζε τα παιδιά τους και τα μεγάλωσε. Πολλά χρόνια αργότερα, ίδρυσε το Mirabal Sisters Foundation και το Mirabal Sisters Museum για να συνεχίσει την κληρονομιά των αδελφών της. 

Η María Argentina Minerva Mirabal Reyes, γνωστή ως Minerva, ήταν η τρίτη κόρη. Σε ηλικία 12 ετών, ακολούθησε την Patria στο Colegio Inmaculada Concepción. Το 1949, η οικογένεια Mirabal προσκλήθηκε σε ένα πάρτι για την τοπική ελίτ, όπου η Μινέρβα τράβηξε για πρώτη φορά το βλέμμα του Ραφαέλ Τρουχίλο, τόσο πολύ που οι Mirabal προσκλήθηκαν σε ένα διαφορετικό πάρτι από τον ίδιο τον Τρουχίγιο. Σε αυτό το πάρτι, ο Τρουχίγιο προσέβαλε σεξουαλικά τη Minerva, η οποία τον χαστούκισε στο πρόσωπο. Μετά την απόρριψη του Τρουχίγιο, οι γονείς απαγόρευσαν στη Minerva να εγγραφεί στη νομική σχολή λόγω ανησυχιών ότι θα εμπλακεί στην πολιτική και τελικά θα χάσει τη ζωή της. Έξι χρόνια αργότερα της το επέτρεψαν και ολοκλήρωσε τις σπουδές της με έπαινο.. Η Minerva ήταν η πρώτη γυναίκα που αποφοίτησε από τη νομική σχολή στη Δομινικανή Δημοκρατία. Λόγω του γεγονότος που είχε προηγηθεί, το δίπλωμα τής αφαιρέθηκε, ενώ η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του δικηγόρου απορρίφθηκε. Στο πανεπιστήμιο, γνώρισε τον σύζυγό της, Manolo Tavárez Justo, ο οποίος θα τη βοηθούσε να πολεμήσει το καθεστώς Trujillo. 

Η Antonia Maria Teresa Mirabal Reyes ήταν η τέταρτη και νεότερη κόρη του Mirabal Reyes. Παρακολούθησε το College of the Immaculate Conception, αποφοίτησε από το Λύκειο του San Francisco de Macorís το 1954 και συνέχισε στο Πανεπιστήμιο του Άγιου Δομίνικο, όπου σπούδασε μαθηματικά. 

Τα γεγονότα πριν τη δολοφονία των τριών γυναικών

Το 1960, η Minerva και η Maria Teresa φυλακίστηκαν από τις 22 Ιανουαρίου έως τις 7 Φεβρουαρίου, αλλά και από τις 18 Μαΐου έως τις 9 Αυγούστου. Δεν βασανίστηκαν χάρη στην αυξανόμενη διεθνή αντίθεση στο καθεστώς του Τρουχίγιο. Η Patria δεν συνελήφθη ποτέ, αλλά ο σύζυγος και ο γιος της φυλακίστηκαν. Οι τρεις σύζυγοι φυλακίστηκαν τον Ιανουάριο στη σωφρονιστική φυλακή La Victoria στον Άγιο Δομίνικο, και στη συνέχεια, τον Νοέμβριο, δύο από αυτούς μεταφέρθηκαν στο Πουέρτο Πλάτα.

Το 1960, ο Οργανισμός των Ηνωμένων Πολιτειών καταδίκασε τις ενέργειες του Τρουχίγιο και έστειλε παρατηρητές. Η Minerva και η Maria Teres αφέθηκαν ελεύθερες, αλλά οι σύζυγοί τους παρέμειναν στη φυλακή. Στις 25 Νοεμβρίου 1960, η Patria, η Minerva, η María Teresa και ο οδηγός τους, Rufino de la Cruz, επισκέπτονταν τους φυλακισμένους συζύγους τους. Στο δρόμο για το σπίτι, τους σταμάτησαν οι «άνθρωποι» του Τρουχίγιο. Οι αδερφές και ο de la Cruz χωρίστηκαν, στραγγαλίστηκαν και χτυπήθην με ρόπαλα μέχρι θανάτου. Στη συνέχεια οι δράστες έβαλα τα πτώματα στο τζιπ, μετέφεραν το αυτοκίνητο σε ορεινό δρόμο και εξαφανίστηκαν, θέλοντας να σκηνοθετήσουν σκηνικό δυστυχήματος και όχι έγκλημα. 

Μετά τη δολοφονία του Trujillo στις 30 Μαΐου 1961, ο στρατηγός Pupo Román παραδέχτηκε ότι είχε προσωπική γνώση ότι οι αδελφές σκοτώθηκαν από τον Victor Alicinio Peña Rivera, το δεξί χέρι του Trujillo, μαζί με τους Ciriaco de la Rosa, Ramon Emilio Rojas, Alfonso Cruz Valeria και Emilio Estrada Malleta, μέλη της μυστικής αστυνομικής του δύναμης.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Bernard Diederich , οι δολοφονίες των αδελφών «είχαν μεγαλύτερη επίδραση στους Δομινικανούς από τα περισσότερα από τα άλλα εγκλήματα του Τρουχίγιο». Στις 17 Δεκεμβρίου 1999, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών όρισε την 25η Νοεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών προς τιμήν των αδελφών. 

Στις 21 Νοεμβρίου 2007, η επαρχία Salcedo μετονομάστηκε σε Hermanas Mirabal Province, ενώ το χαρτονόμισμα των 200 πέσος Δομινικανών περιλαμβάνει τις αδερφές.

Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών - Τι πιστεύουν οι νέοι στην Ελλάδα για την έμφυλια βία

Πανελλαδική έρευνα σε έφηβους μαθητές και μαθήτριες Λυκείου με αντικείμενο διερεύνησης την έμφυλη βία και τι θεωρούν ότι «δεν είναι ΟΚ» στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων πραγματοποίησε η ΔΕΗ, σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών Focus Bari.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με αφορμή την Διεθνή Ημέρα για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών στις 25 Νοεμβρίου και επιχειρεί να διερευνήσει τον βαθμό υιοθέτησης στερεοτυπικών ρόλων και αντιλήψεων, που συνδέονται με την έμφυλη βία και δικαιολογούν κακοποιητικές συμπεριφορές μέσα στο πλαίσιο ρομαντικών σχέσεων.

Ενδεικτικά, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας:

• Μόνο 5 στις 10 μαθήτριες Λυκείου και 4 στους 10 μαθητές Λυκείου λένε ότι δεν ισχύει ποτέ ότι «μερικοί άνδρες γίνονται βίαιοι απέναντι στις γυναίκες επειδή τους προκαλούν οι γυναίκες»
• 9 στους 10 μαθητές και 10 στις 10 μαθήτριες Λυκείου λένε ότι «δεν είναι ποτέ οκ για ένα αγόρι να πιέζει μια γυναίκα να κάνει σεξ μαζί του, αν φλέρταρε μαζί του όλο το βράδυ»
• Μόνο 6 στις 10 μαθήτριες Λυκείου και 5 στα 10 αγόρια Λυκείου διαφωνούν απόλυτα με την φράση ότι «Μερικές φορές φταίνε οι ίδιες οι γυναίκες όταν τις χτυπούν οι σύντροφοί τους»
• Μόνο 2 στους 10 μαθητές Λυκείου και μόνο 1 στις 4 μαθήτριες Λυκείου διαφωνούν απόλυτα ότι «Οι γυναίκες κατονομάζουν συμπεριφορές ως «σεξουαλική παρενόχληση», ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για απλά αστεία».
• Το 55% των αγοριών μαθητών Λυκείου λέει ότι «είναι ΟΚ έστω και κάποιες φορές ένα αγόρι να θέσει όρια για το πως ντύνεται η σύντροφός του»
• Μόνο 4 στους 10 μαθητές Λυκείου και μόνο 6 στις 10 μαθήτριες Λυκείου διαφωνούν απόλυτα με τη φράση «Όταν μια γυναίκα λέει "όχι" στις σεξουαλικές προθέσεις του συντρόφου της, αυτό σημαίνει συχνά "ναι"».

Συνοπτική παρουσίαση των κύριων ευρημάτων