Gen Z και Millennials ξαναγράφουν τους κανόνες της διασκέδασης

Η νυχτερινή ζωή αλλάζει πρόσωπο στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Τα μεγάλα κλαμπ μειώνονται σε αριθμό, οι γειτονιές ζωντανεύουν ξανά και οι νέοι προτιμούν πιο ήρεμες, ασφαλείς και οικονομικές εξόδους. Από θεματικά πάρτι σε μικρά μπαρ μέχρι after work drinks στις πλατείες, η Gen Z και οι Millennials δημιουργούν μια νέα κουλτούρα διασκέδασης. Η αλλαγή αυτή επηρεάζει την κοινωνική και οικονομική ζωή, φέρνοντας στο προσκήνιο νέους τρόπους να ζεις τη νύχτα.

Πώς Gen Z και Millennials επαναπροσδιορίζουν τη διασκέδαση και την κοινωνική ζωή

Τα τελευταία χρόνια, η νυχτερινή ζωή στην Ευρώπη αλλάζει πρόσωπο. Από το Λονδίνο και το Βερολίνο έως την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, τα φώτα σβήνουν σε εκατοντάδες κλαμπ, που για δεκαετίες όριζαν τον παλμό της πόλης. Σύμφωνα με άρθρο του Guardian, σχεδόν 800 νυχτερινά κέντρα στη Βρετανία έχουν κλείσει από το 2020, ενώ ακόμη και στο Βερολίνο– τη Μέκκα της ηλεκτρονικής μουσικής και των πάρτι– το ιστορικό Watergate ετοιμάζεται να ρίξει αυλαία μετά από 22 χρόνια λειτουργίας.

Ο Τόνι Ριγκ, σύμβουλος της μουσικής βιομηχανίας και επικεφαλής του Πανεπιστημίου του Lancashire, εξηγεί στο BBC ότι τα κλεισίματα των κλαμπ δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Η νυχτερινή ζωή, λέει, περνά σε μια νέα εποχή. Οι λόγοι είναι πολλοί και αλληλένδετοι: από την αύξηση των τιμών στα ποτά και την είσοδο, τους χαμηλούς μισθούς των νέων και την ακρίβεια, έως και την πανδημία του covid που μας ανάγκασε να περάσουμε χρόνο στο σπίτι.

Η πανδημία που άλλαξε τις συνήθειες

Ο Ριγκ επισημαίνει ότι η πανδημία «εκπαίδευσε» τον κόσμο να ζει περισσότερο μέσα στο σπίτι. Η περίοδος του εγκλεισμού δεν ήταν απλώς μια προσωρινή παύση – ήταν μια επαναδιαπραγμάτευση του ελεύθερου χρόνου. Οι νέοι 20-30 ετών, που κανονικά θα ανακάλυπταν τη νύχτα, αναγκάστηκαν να μείνουν στα διαμερίσματά τους. Εκεί όμως δημιούργησαν νέες μορφές ψυχαγωγίας: house parties, online events, home bars, ακόμη και μικρές κοινότητες τα μέλη των οποίων βρίσκονταν μέσω streaming. Έτσι, το σπίτι έγινε το νέο κλαμπ.

Παράλληλα, οι νεότερες γενιές, 15-24 ετών, συμμετέχουν όλο και λιγότερο σε πάρτι και κοινωνικές συγκεντρώσεις. Σύμφωνα με άρθρο του «Midnight Rebels», ενώ το 2003 ο μέσος Αμερικανός περνούσε περίπου 3 ώρες τον μήνα σε πάρτι, σήμερα ο χρόνος παρουσίας του σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις περιορίστηκε στα 90 λεπτά – μια μείωση της τάξης του 70%. Οι αιτίες περιλαμβάνουν τη στροφή στα ψηφιακά μέσα, τη μείωση κατανάλωσης αλκοόλ, την προστατευτική στάση των γονέων λόγω της αύξησης της εγκληματικότητας και των βιασμών, αλλά και τη σημαντική αύξηση της κοινωνικής ανασφάλειας που νιώθουν σήμερα πολλοί νέοι. Η περιορισμένη συμμετοχή τους σε κοινωνικά δρώμενα κατά τη διάρκεια της πανδημίας είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί η αυτοπεποίθησή τους, αφού η ανύπαρκτη φυσική επαφή οδήγησε σε μειωμένη διάθεση για κοινωνική συμμετοχή.

Gen Z: Η γενιά που δεν έμαθε να ξενυχτάει

Η άλλοτε δημοφιλής λέξη «ξενυχτάω» –σύμβολο ελευθερίας, αυθορμητισμού και κοινωνικής ζωής– έχασε το νόημά της μέσα στα χρόνια της πανδημίας. Η Gen Z στερήθηκε αυτή τη μετάβαση στη νυχτερινή ενηλικίωση που βίωσαν οι Millennials: τα ξενύχτια, τις μπαρότσαρκες, την αίσθηση του να ανήκεις σε μια πόλη που ζει μετά τα μεσάνυχτα. Στην ουσία, οι Gen Z δεν πρόλαβαν καν να βιώσουν αυτή την εμπειρία.
Σύμφωνα με έρευνα της «Night Time Industries Association», περισσότεροι από 2.000 νέοι, ηλικίας 19-30, στη Βρετανία δήλωσαν ότι βγαίνουν λιγότερο σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Παράλληλα, η Gen Z θεωρείται η πιο «νηφάλια» γενιά, καθώς το 24% δηλώνει πως δεν καταναλώνει αλκοόλ. Για πολλούς, η διασκέδαση δεν συνδέεται πλέον με την υπερβολή ή τη νύχτα, αλλά με την ευεξία, την ασφάλεια και τον έλεγχο.

Η κρίση του κόστους ζωής έκανε τη βραδινή έξοδο προνόμιο για λίγους. Η τιμή ενός ποτού ή μιας εισόδου σε κλαμπ μπορεί να αντιστοιχεί στο ποσοστό του ημερήσιου μισθού ενός νέου εργαζόμενου. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις πιέζονται από τα αυξημένα ενοίκια και το ενεργειακό κόστος, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη βιωσιμότητά τους. Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος: λιγότεροι πελάτες, λιγότερα έσοδα, περισσότερα λουκέτα.

Από τη μαζική κουλτούρα στις μικρές σκηνές 

Η εποχή των τεράστιων κλαμπ, με τα χιλιάδες άτομα και τους διάσημους Djs, φαίνεται να δίνει τώρα τη θέση της σε μια νέα μορφή διασκέδασης: πιο προσωπική και πιο επιλεγμένη. Οι νέοι πλέον δεν αναζητούν απλώς την καλή μουσική ή ένα ωραίο ποτό, αλλά την εμπειρία. Αυτό εξηγεί την άνοδο των pop-up parties, των θεματικών events, των open-air φεστιβάλ και των underground σκηνών που ξεπηδούν σε εγκαταλειμμένα εργοστάσια ή ταράτσες.

Ο Μάικλ Κιλ, CEO της D.I.A, ανέφερε στον «Guardian» ότι η αλλαγή στη νυχτερινή διασκέδαση δεν οδηγεί απλώς στο κλείσιμο κάποιων μαγαζιών, αλλά βρισκόμαστε σε μια χρονική στιγμή που, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, γινόμαστε μάρτυρες της απώλειας κοινωνικών υποδομών από τις πόλεις. Τα νυχτερινά κέντρα δεν είναι απλώς χώροι για να ακούσεις μουσική ή να χορέψεις, είναι πολιτιστικά κέντρα, οικονομικές μηχανές και ακρογωνιαίοι λίθοι της κοινοτικής ζωήςμιας πόλης. Μέσα σε αυτά οι άνθρωποι κοινωνικοποιούνται, ανταλλάσσουν ιδέες και δημιουργούν δεσμούς – στοιχεία που συνθέτουν τη ζωντάνια και τον παλμό του αστικού τοπίου.

Και εδώ ανακύπτει ένα ερώτημα: τι θα συμβεί στις περιοχές που κάποτε ήταν οι ναυαρχίδες της νυχτερινής διασκέδασης –και διαχρονικά οι άνθρωποι τις επέλεγαν γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο– αν αλλάξουν χαρακτήρα; Ποιο θα είναι το οικονομικό όφελος και για ποιον; Υπάρχει δεύτερο πλάνο για την αγορά αλλά και για τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται στην εστίαση, όταν, για παράδειγμα, η ψυχαγωγία περιορίζεται
σταδιακά σε τουριστική διαμονή; Τι είναι αυτό που θα κρατήσει μια γειτονιά ζωντανή για τους ντόπιους αλλά και για τους επισκέπτες;

Η εικόνα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης δεν παρουσιάζει διαφορές συγκριτικά με τις πόλεις της Ευρώπης. Κι εδώ πολλά ήταν τα ιστορικά μαγαζιά που έκλεισαν μετά την πανδημία, ενώ τα ενοίκια σε δημοφιλείς περιοχές καθιστούν την επιβίωση των μικρών χώρων δύσκολη. Ωστόσο, μέσα από αυτή τη συρρίκνωση, αναδύεται και μια νέα, δημιουργική ενέργεια: μικρά μπαρ με μουσική ταυτότητα, ανεξάρτητα labels, αυτοοργανωμένα πάρτι και καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες που κρατούν ζωντανό το πνεύμα της νύχτας, αλλά με διαφορετική μορφή.

Η συζήτηση που έγινε με μαγαζάτορες της περιοχής του Ψυρρή σχετικά την εξέλιξη της νυχτερινής ζωής μετά την πανδημία, παρουσιάζει ενδιαφέρον. Με εξαίρεση το πρώτο διάστημα που παρατηρήθηκε αυθόρμητη έξοδος των ανθρώπων κάθε ηλικίας, ακολούθησε το απότομο ξεφούσκωμα αυτής της τάσης. Τα νυχτερινά μαγαζιά βρέθηκαν ξανά να δίνουν μάχη επιβίωσης.

Τα Airbnb κατέκλυσαν τα άλλοτε ερειπωμένα κτίρια σε ιστορικά σημεία της πόλης. Οι τουρίστες που επιλέγουν το ιστορικό κέντρο για να μείνουν, μάλλον ενοχλούνται από τη «ζωή» της περιοχής και συχνά προχωρούν σε καταγγελίες στην αστυνομία για τον θόρυβο, με αποτέλεσμα τα πρόστιμα ή ακόμα και το «σφράγισμα» των μαγαζιών. Όπως αναφέρουν οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων, οι στενοί δρόμοι του Ψυρρή, που άλλοτε έσφυζαν από ζωή όλο το 24ωρο, σήμερα παρουσιάζουν μια διαφορετική εικόνα. Οι χαλαροί καφέδες, τα brunch ακόμη και οι casual συναντήσεις σε ανθοπωλεία-καφέ έχουν αυξηθεί, ενώ τα νυχτερινά μαγαζιά μαραζώνουν.

Ο Σέιν Σάπιρο, ειδικός στην «οικονομία της νυχτερινής ζωής», σε ομιλία του στο συνέδριο Music x Media στο Τάμπερε (14 Οκτωβρίου 2024) είχε επισημάνει ότι η απουσία ενεργού μουσικού και νυχτερινού «οικοσυστήματος» μπορεί να υπονομεύσει τόσο την κοινωνική ζωή όσο και την οικονομική βιωσιμότητα μιας πόλης. Γεγονός που επαληθεύτηκε σε δρόμους στου Ψυρρή αλλά και στα Λαδάδικα της Θεσσαλονίκης, περιοχές που κινδυνεύουν να πάψουν να είναι ελκυστικές όχι μόνο για τους τουρίστες, αλλά και για τους νέους.

Η ταυτότητα της γειτονιάς

Σε μια μελέτη του 2021, με τίτλο «The touristification of nightlife», ο Τζόρντι Νοφρέ είχε επισημαίνει ότι «η μετατροπή ιστορικών περιοχών σε σημεία τουριστικής νυχτερινής ζωής συμβάλλει στην απομάκρυνση των ντόπιων θαμώνων». Κι αυτό, όπως τονίζει, οφείλεται στην αλλοίωση της κοινωνικής και πολιτιστικής ταυτότητα της περιοχής. Όπως σχολίαζουν και οι μαγαζάτορες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη «μια γειτονιά δεν είναι απλώς τα κτίρια. Το οξυγόνο της είναι οι άνθρωποί της, ο τρόπος που ζουν και διασκεδάζουν». Έτσι, η ταυτότητα των περιοχών φαίνεται σταδιακά ν’ αλλάζει. Ο κόσμος, λένε, είναι πλέον πιεσμένος και κουρασμένος από τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που βιώνει. Πολλοί προτιμούν να βγαίνουν στις γειτονιές τους. Επίσης τα after work drinks κερδίζουν έδαφος όλο και περισσότερο. Χαλαρά ποτά νωρίς, μετά τη δουλειά, στη γειτονιά της εργασίας, χωρίς να απαιτείται χρήση μέσου μεταφοράς και χωρίς το μποτιλιάρισμα. Έτσι γλυτώνουν χρόνο αλλάζοντας παράλληλα τρόπο και μορφή διασκέδασης.

Γειτονιές όπως το Παγκράτι, τα Εξάρχεια, ο Κεραμεικός και τα Πετράλωνα στην Αθήνα, η Καλαμαριά, το Πανόρμα και ο Εύοσμος στη Θεσσαλονίκη, διαθέτουν πλέον πλήθος προσεγμένων μαγαζιών για ποτό ή φαγητό, με live μουσική και μικρά DJ sets. Οι άνθρωποι διασκεδάζουν χωρίς τα προβλήματα του τύπου «βρες πάρκινγκ», «απέφυγε το αλκοτέστ» κ.λπ., ενώ παράλληλα κερδίζουν έδαφος και τα καφενεία, προσφέροντας οικονομικά ποτά και μικρά πιάτα.

Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι τα φεστιβάλ που διοργανώνουν οι Δήμοι δίνουν νέα ζωή στις γειτονιές, επιτρέποντας τη συμμετοχή όλων των ηλικιών σε εκδηλώσεις χαμηλού κόστους, από το απόγευμα μέχρι και νωρίς το βράδυ. Η προσέλευση του κόσμου είναι εντυπωσιακή – για παράδειγμα, το This is Athens - City Festival προσέλκυσε περίπου 350.000 επισκέπτες το 2024.

Η προτίμηση των Gen Z και Μillennials

Η νέα γενιά αγαπά τη διασκέδαση, αλλά την προτιμά με περισσότερη άνεση, λιγότερα έξοδα και μεγαλύτερη ασφάλεια. Οι Μillennials βγαίνουν λιγότερο, νωρίτερα και συνήθως στις γειτονιές, αποφεύγοντας την ταλαιπωρία του κέντρου. Στην Ευρώπη, η τάση των «εμπειριών διασκέδασης» φαίνεται να κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Στο Παρίσι, στο πλαίσιο της Fête de la Musique 2025, διοργανώθηκαν μεγάλα υπαίθρια events ηλεκτρονικής και house μουσικής, όπως το EF Festival by VL, στο 15ο διαμέρισμα, με πάνω από 15.000 συμμετέχοντες, το Djoon Block Party, στο 13ο διαμέρισμα, και τα open-air DJ sets στο A la Folie της La Villette. Τα events αυτά συνδύασαν χορό, μουσική και κοινωνικοποίηση, προσελκύοντας τόσο την Gen Z όσο και τους Millennials. Στη Γαλλία όλο και περισσότεροοι δείχνουν να προτιμούν αυτό το νέο είδος διασκέδασης – πάρτι σε ιδιαίτερους, καθημερινούς χώρους, ανοιχτούς και προσβάσιμους για όλους, χωρίς την υποχρέωση να πληρώσουν κάποιο αντίτιμο για την είσοδο. Τα πάρτι αυτά ξεκινούν από νωρίς, σε αντίθεση με την παραδοσιακή «νυχτερινή» έξοδο στα κλαμπ.

Παράλληλα, μικρότερα pop-up events που συνδυάζουν μουσική με καθημερινές δραστηριότητες –όπως DJ sets σε ανθοπωλεία, καταστήματα ρούχων ή αρτοποιεία– κερδίζουν συνεχώς νέο κοινό. Η κοινωνικοποίηση, όπως φαίνεται, μπορεί πλέον να ενσωματώνεται στις καθημερινές συνήθειες, αρκεί να συνοδεύεται από καλό ήχο, αισθητική και γούστο.

Η Δρ. ΜέγκΤζέι, κλινική ψυχολόγος και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, στο βιβλίο της «The Defining Decade» (2012) αναφέρει ότι η ηλικία των 20-30 ετών αποτελεί καθοριστική περίοδος για τη διαμόρφωση της ταυτότητας, των σχέσεων και της επαγγελματικής πορείας. Όπως σημειώνει, πρόκειται για τη δεκαετία όπου ο εγκέφαλος και η προσωπικότητα αλλάζουν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη φάση της ενήλικης ζωής.

Η εμπειρία της πανδημίας, όμως, ανέτρεψε πολλά από τα γνωστά μοτίβα κοινωνικοποίησης, στρέφοντας τους νέους σε πιο ψηφιακές μορφές επαφής. Παράλληλα, οι άνθρωποι αυτής της ηλικίας δείχνουν να προτιμούν μικρές παρέες και συναντήσεις με άτομα που βρίσκονται κοντά τους γεωγραφικά. Οι οικονομικές συνθήκες αλλά και η αυξανόμενη προτίμησή τους για έναν πιο «wellness» τρόπο ζωής επηρεάζουν πλέον τόσο τη διασκέδαση όσο και τις καταναλωτικές τους συνήθειες.

Όπως αναφέρουν κάποιοι καταστηματάρχες νυχτερινών κέντρων της Αθήνας, η Gen Z επιλέγει κυρίως να βγαίνει Παρασκευή και Σάββατο, ενώ η κατανάλωση αλκοόλ έχει μειωθεί αισθητά – περίπου 25% σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η αλλαγή στις προτιμήσεις και στις συνήθειές τους αποτυπώνει μια γενικότερη μετατόπιση προς μία πιο προσεγμένη, επιλεκτική και υγιή έξοδο. Ιδιοκτήτες μπαρ του κέντρου της Θεσσαλονίκης πρόσθεσαν ότι η νυχτερινή ζωή της πόλης περιορίζεται επιπλέον λόγω των αλκοτέστ, του πάρκινγκ και των περιορισμένων δρομολογίων των ΜΜΜ. Ο κόσμος προτιμά είτε να μένει σπίτι του είτε να διασκεδάζει στη γειτονιά του.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με έκθεση της Drink Aware (Οκτώβριος 2025), το 49% των νέων ενήλικων 18-34 ετών επιλέγει ποτά με χαμηλό ή μηδενικό αλκοόλ. Επιπλέον σημειώνεται ότι στην Αγγλία, η Gen  Z έχει περιορισμένο εισόδημα, με αποτέλεσμα κάθε έξοδος να υπολογίζεται.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα παρουσιάζει και η έρευνα «Travel Safety Index» της Hello Safe για το 2024. Σύμφωνα με αυτή, η χώρα μας συγκαταλέγεται στις πιο ασφαλείς της Ευρώπης για νυχτερινή διασκέδαση, καταλαμβάνοντας την 35η θέση ανάμεσα σε 37 ευρωπαϊκές χώρες, με βαθμολογία 36,56 στην κατηγορία της ασφάλειας. Το 24ωρο μετρό ενισχύει ακόμη περισσότερο αυτή την εικόνα, προσφέροντας έναν σταθερό και ασφαλή τρόπο επιστροφής στο σπίτι. Αυτό πιθανότατα εξηγεί γιατί οι συνθήκες για την Gen Z εμφανίζονται πιο ευνοϊκές στην Ελλάδα: ο συνδυασμός της γενικότερης ασφάλειας με την αδιάλειπτη λειτουργία του μετρό δίνει νέο κίνητρο στον κόσμο ώστε να βγαίνει τα Σάββατα χωρίς άγχος. Έτσι, οι νέοι μπορούν να μετακινηθούν εύκολα και με ασφάλεια, όπου κι αν μένουν.

Ένα ακόμη στοιχείο της έρευνας δείχνει ότι οι περισσότεροι νέοι προτιμούν μπαρ χωρίς αυστηρό dress code, κάτι που μεταφράζεται σε μια πιο «ελεύθερη» και αυθόρμητη έξοδο. Αντίθετα, οι χώροι υψηλής ποιότητας, με ακριβά κοκτέιλ και αναβαθμισμένες υπηρεσίες, προσελκύουν κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, με υψηλότερο εισόδημα. Παράλληλα, το κοινό φαίνεται πλέον διατεθειμένο να πληρώσει μόνο για κάτι που ξεχωρίζει – μια ιδιαίτερη εμπειρία, ένα μοναδικό set-up ή μια ειδική εκδήλωση. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι πολλά μαγαζιά στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης λειτουργούν τις νυχτερινές ώρες μόνο συγκεκριμένες μέρες, με θεματικά events και επιλεγμένους DJs, εστιάζοντας στην ποιότητα και την ιδιαιτερότητα.

Τελικά όλες οι έρευνες συμφωνούν πως η Gen Z και Millennials συνεχίζουν να αγαπούν τη διασκέδαση, απλώς την προσεγγίζουν διαφορετικά. Η κλασική εικόνα του clubbing μπορεί να χάνει έδαφος, όμως η ανάγκη για συλλογικές εμπειρίες παραμένει ζωντανή. Ίσως απλώς ν’ αλλάζει μορφή: από τον θόρυβο των κλαμπ, στις αυλές, τα rooftops και τα σπίτια, και από την ανωνυμία του πλήθους, στην οικειότητα μικρότερων κοινοτήτων. Οι νέοι πάντα θα αναζητούν ποιοτικές εμπειρίες με το μικρότερο δυνατό κόστος κι όσοι προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες θα διαπιστώσουν ότι η «κρίση της νύχτας» δεν θα τους αγγίξει. Η νυχτερινή ζωή δεν πεθαίνει· απλώς μετασχηματίζεται, βρίσκοντας νέους χώρους, τρόπους και ρυθμούς.