Σαν σήμερα 19 Δεκεμβρίου 1843 το διήγημα «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Καρόλου Ντίκενς εκδίδεται και μας συστήνει τον τσιγκούνη Σκρουτζ
Το ημερολόγιο έγραφε - σαν σήμερα - 19 Δεκεμβρίου 1843 όταν ο Κάρολος Ντίκενς εκδίδει το διήγημα του «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» και μας συστήνει τον ήρωά του, Εμπενίζερ Σκρουτζ, έναν δύστροπο, τσιγκούνη, ηλικιωμένο που δεν αγαπά διόλου τα Χριστούγεννα και δεν μπορεί να μπει στο «πνεύμα των Χριστουγέννων».
Ο Σκρουτζ και ο Μπομπ Κράτσιτ γιορτάζουν τα Χριστούγεννα σε μια εικονογράφηση της αρχικής έκδοσης του A Christmas Carol το 1843
Η πρώτη έκδοση του διηγήματος εξαντλήθηκε γρήγορα έως την παραμονή των Χριστουγέννων της ίδιας χρονιάς και μέχρι το τέλος του 1844 είχαν κυκλοφορήσει δεκατρείς εκδόσεις. Η ιστορία αντιγράφηκε παράνομα τον Ιανουάριο του 1844. Ο Ντίκενς κινήθηκε νομικά εναντίον των εκδοτών, οι οποίοι χρεοκόπησαν, μειώνοντας περαιτέρω τα μικρά κέρδη του Ντίκενς από την έκδοση. Συνέχισε γράφοντας άλλες τέσσερις χριστουγεννιάτικες ιστορίες τα επόμενα χρόνια. Το 1849 άρχισε τις δημόσιες αναγνώσεις της ιστορίας, η οποία αποδείχθηκε τόσο επιτυχημένη που ανέλαβε 127 ακόμη παραστάσεις μέχρι το 1870, τη χρονιά του θανάτου του.
O Ντίκενς έγραψε τη «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» σε μόλις έξι εβδομάδες, κάτω από αφόρητη οικονομική πίεση. Λέγεται, μάλιστα, ότι έγραψε την ιστορία ενώ έκανε νυχτερινές βόλτες πολλών ωρών στο Λονδίνο. Ο Ντίκενς δεν έβγαλε πολλά χρήματα από τις πρώτες εκδόσεις του A Christmas Carol. Αν και ήταν best seller, ο Ντίκενς ήταν πολύ σχολαστικός σχετικά με την ποιότητα του χαρτιού και τον τρόπο δεσίματος του βιβλίου, και η τιμή των υλικών αφαίρεσε ένα μεγάλο μέρος από τα πιθανά κέρδη του. Μάλιστα, όπως πολλά έργα του, το «A Christmas Carol» γράφτηκε ως ένα έργο κοινωνικού σχολιασμού. Ο Ντίκενς είχε αφιερώσει τη ζωή του στο να βοηθά ευάλωτες οικογένειες. Άλλωστε και ο ίδιος λόγο των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε η οικογένειά του είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει σε μικρή ηλικία το σχολείο και να εργαστεί στο εργοστάσιο. Ο βιογράφος του υποστηρίζει ότι έγραψε αυτό το διήγημα προκειμένου αυτός να είναι ένας τρόπος «να βοηθήσει να ανοίξουν οι καρδιές των ευημερούντων και των ισχυρών, έναντι των φτωχών και των ανίσχυρων».
Ο χαρακτήρας του Σκρουτζ που έγινε «θρύλος» των Χριστουγέννων
Ο κεντρικός χαρακτήρας του A Christmas Carol είναι ο Εμπενίζερ Σκρουτζ (Ebenezer Scrooge), ένας μίζερος επιχειρηματίας με έδρα το Λονδίνο.Ο καθηγητής αγγλικής λογοτεχνίας Robert Douglas-Fairhurst θεωρεί ότι στο πρώτο μέρος του διηγήματος, που καλύπτει τη μοναχική και δυστυχισμένη παιδική ηλικία του νεαρού Σκρουτζ και τη φιλοδοξία του για χρήματα για να αποφύγει τη φτώχεια είναι κάτι σαν αυτοπαρωδία των φόβων του Ντίκενς για τον εαυτό του. Τα μέρη του βιβλίου μετά τη μεταμόρφωση είναι το πώς βλέπει ο Ντίκενς αισιόδοξα τον εαυτό του. Θεωρείται ότι ο Σκρουτζ μπορεί να επηρεάστηκε από τα αντικρουόμενα συναισθήματα του Ντίκενς για τον πατέρα του, τον οποίο και αγάπησε και δαιμονοποίησε. Αυτή η ψυχολογική σύγκρουση μπορεί να είναι υπεύθυνη για τους δύο ριζικά διαφορετικούς Σκρουτζ της ιστορίας — ο ένας είναι ένας ψυχρός, τσιγκούνης και άπληστος, ο άλλος ένας καλοπροαίρετος, κοινωνικός άντρας.
Ο Σκρουτζ θα μπορούσε επίσης να βασίζεται σε δύο τσιγκούνηδες: τον εκκεντρικό John Elwes, MP, ή Jemmy Wood, τον ιδιοκτήτη της Gloucester Old Bank και γνωστό και ως "The Gloucester Miser". Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Frank W. Elwell, οι απόψεις του Σκρουτζ για τους φτωχούς αντικατοπτρίζουν εκείνες του δημογράφου και πολιτικού οικονομολόγου Thomas Malthus. Όταν ο Ντίκενς ήταν νέος έμενε κοντά στις εγκαταστάσεις ενός εμπόρου με την επιγραφή "Goodge and Marney", που μπορεί να έδωσε το όνομα του πρώην συνεργάτη του Σκρουτζ. Για τον Μάρλεϊ, ο Ντίκενς βασίστηκε στη μνήμη του από μια επίσκεψη στο Western Penitentiary στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, τον Μάρτιο του 1842, όπου είδε —και επηρεάστηκε από το να βλέπει— κρατούμενους. Για τον χαρακτήρα Tiny Tim, ο Dickens χρησιμοποίησε τον ανιψιό του Henry, ένα αγόρι με ειδικές ανάγκες που ήταν πέντε ετών τότε. Οι δύο φιγούρες της Θέλησης και της Άγνοιας, εμπνεύστηκαν από τα παιδιά που είχε δει ο Ντίκενς κατά την επίσκεψή του σε ένα σχολείο γεμάτο κατεστραμμένα σημεία στο Ανατολικό Λονδίνο.
Η μεταμόρφωση του Σκρουτζ είναι κεντρική στην ιστορία. Μερικοί συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένης της Grace Moore, της μελετήτριας του Ντίκενς, θεωρούν ότι υπάρχει ένα χριστιανικό θέμα που διατρέχει το A Christmas Carol, και ότι η νουβέλα πρέπει να θεωρηθεί ως αλληγορία της χριστιανικής έννοιας της λύτρωσης. Ο βιογράφος του Ντίκενς θεωρεί ότι η μεταστροφή του Σκρουτζ μεταφέρει το χριστιανικό μήνυμα ότι «ακόμη και ο χειρότερος αμαρτωλός μπορεί να μετανοήσει και να γίνει καλός άνθρωπος». Βέβαια, η στάση του Ντίκενς έναντι της θρησκείας είναι περίπλοκη. Στήριξε τις πεποιθήσεις και τις αρχές του στην Καινή Διαθήκη.
Ο Ντίκενς έγραψε A Christmas Carol ως απάντηση στη βρετανική κοινωνική στάση απέναντι στη φτώχεια και ιδιαίτερα την παιδική φτώχεια. Ο Σκρουτζ περιγράφεται ως παράδειγμα ιδιοτελούς και συμφεροντολόγου ανθρώπου, που τρομάζει και τελικά μεταμορφώνεται μετά τις πιθανές επιπτώσεις από την αγνόηση των φτωχών, ιδιαίτερα των παιδιών που βρίσκονται στη φτώχεια — που προσωποποιούνται από τις αλληγορικές φιγούρες της Θέλησης και της Άγνοιας. Οι δύο φιγούρες δημιουργήθηκαν για να προκαλέσουν συμπάθεια στους αναγνώστες—όπως και ο Tiny Tim. Οι φιγούρες επέτρεψαν στον Ντίκενς να παρουσιάσει το μήνυμά του για την ανάγκη για φιλανθρωπία, χωρίς να αποξενώσει το αναγνωστικό κοινό του και κυρίως από τη μεσαία τάξη.
Ανά τα χρόνια η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Ντίκενς έχει διασκευαστεί. Βασισμένες στο έργο του 1843 έχουν δημιουργηθεί θεατρικές παραστάσεις, τηλεοπτικά προγράμματα και βιβλία.
Ένα μικρό απόσπασμα από τη «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Καρόλου Ντίκενς
Μια φορά κι έναν καιρό, κάποια παραμονή Χριστουγέννων, ο γερο-Σκρουτζ βρισκόταν απασχολημένος στο λογιστήριό του. Έκανε κρύο τσουχτερό και ήταν σκοτεινά από την καταχνιά. Άκουγε τον κόσμο που πήγαινε κι ερχόταν έξω στο δρομάκι ξεφυσώντας, τρίβοντας τα χέρια και χτυπώντας τα πόδια στο λιθόστρωτο για να ζεσταθούν. Το ρολόι της πόλης έδειχνε μόλις τρεις τ’ απόγευμα, μα είχε κιόλα σκοτεινιάσει. O καιρός ήταν μουντός ολημερίς και τα κεριά τρεμόλαμπαν στα παράθυρα από τα γειτονικά γραφεία σαν κόκκινες κηλίδες στην καφετιά, βαριά ατμόσφαιρα. Η ομίχλη ξεχυνόταν και τρύπωνε σε κάθε χαραμάδα και κλειδαρότρυπα κι ήτανε τόσο πυκνή που, αν και το σοκάκι ήταν στενό, τα σπίτια αντικρύ μόλις και αχνοφαίνονταν. Βλέποντας το σκούρο σύννεφο να χαμηλώνει κατά τη γη σκοτεινιάζοντας το καθετί, θα ’λεγε κανείς πως η φύση ανάσαινε εκεί κοντά και σκαρφιζόταν κάτι τρομερό.
Η πόρτα στο λογιστήριο του Σκρουτζ έμενε ανοιχτή για να ’χει το νου του στον υπάλληλο που, καθισμένος σ’ ένα θλιβερό καμαράκι σαν κουτί, αντέγραφε κάτι γράμματα. O Σκρουτζ είχε αναμμένη μια πολύ μικρή φωτίτσα, μα η φωτιά του υπάλληλου ήταν τόσο μικροσκοπική, που ’λεγες πως ήταν ένα μόνο κάρβουνο. Όμως δεν μπορούσε να τη δυναμώσει κι άλλο, γιατί ο Σκρουτζ κρατούσε το κασόνι με τα κάρβουνα στη δική του κάμαρη. Κι όταν ο υπάλληλος μπήκε κρατώντας το φαράσι, το αφεντικό του θεώρησε πως είχε φτάσει πια η ώρα για να φύγουν. Φόρεσε, λοιπόν, κι εκείνος το άσπρο του κασκόλ και δοκίμασε να ζεσταθεί στη φλόγα του κεριού. Όντας όμως άνθρωπος με λίγη φαντασία, δεν τα κατάφερε.
— Καλά Χριστούγεννα, θείε! Να ’σαι καλά!, ακούστηκε μια χαρούμενη φωνή.
Ήταν ο ανιψιός του Σκρουτζ, που βρέθηκε τόσο άξαφνα και γρήγορα μπροστά του, ώστε η μορφή του πρόλαβε το άκουσμα της φωνής του.
— Μπα!, έκανε ο Σκρουτζ. Σαχλαμάρες!
Είχε τόσο ζεσταθεί περπατώντας γοργά μες στην ομίχλη και στην παγωνιά τούτος εδώ ο ανιψιός του Σκρουτζ, που ήταν αναψοκοκκινισμένος. Το πρόσωπό του ήταν ροδοκόκκινο κι όμορφο, τα μάτια του σπίθιζαν κι η ανάσα του άχνιζε και πάλι.
— Σαχλαμάρες τα Χριστούγεννα, θείε! Είπε ο ανιψιός του Σκρουτζ. Δε θα το λες βέβαια στα σοβαρά, ελπίζω.
— Και βέβαια το λέω στα σοβαρά, είπε ο Σκρουτζ. Άκου κει «Καλά Χριστούγεννα!». Και τι λόγο έχεις να ’σαι χαρούμενος; Ποιο δικαίωμα να ’σαι ευτυχισμένος; Είσαι δα αρκετά φτωχός!
— Έλα τώρα, αποκρίθηκε εύθυμα ο ανιψιός. Εσύ με ποιο δικαίωμα είσαι σκυθρωπός; Τι λόγο έχεις να 'σαι στις κακές σου; Είσαι δα αρκετά πλούσιος!
O Σκρουτζ, μην έχοντας καμιά καλύτερη απάντηση πρόχειρη, έκανε ξερά «Μπα!» και το συνόδεψε μ' ένα «Σαχλαμάρες!».
— Και τι άλλο μπορώ να κάνω, αποκρίθηκε εκείνος, όταν ζω σ' έναν κόσμο με τόσους χαζούς; Καλά Χριστούγεννα! Ξορκισμένα να 'ναι τα Χριστούγεννα! Και σάμπως δεν είναι για σένα τα Χριστούγεννα μια εποχή που πρέπει να πληρώνεις λογαριασμούς δίχως να 'χεις λεφτά; Μια εποχή που σε βρίσκει ένα χρόνο μεγαλύτερο κι ούτε μια στάλα πλουσιότερο; Μια εποχή που κάνεις τους ισολογισμούς σου και βρίσκεις ότι ζημιώνεις; Αν ήταν στο χέρι μου, συνέχισε αγανακτισμένος, τον κάθε ηλίθιο που τριγυρίζει λέγοντας με το παραμικρό «Καλά Χριστούγεννα» θα τον έβαζα να βράσει μέσα στην ίδια του την πουτίγκα και να θαφτεί μ' ένα παλούκι από λιόπρινο χωμένο στην καρδιά του. Έτσι θα 'πρεπε!
— Θείε!, παρακάλεσε ο ανιψιός.
— Ανιψιέ, αποκρίθηκε ο θείος αυστηρά, γιόρταζε τα Χριστούγεννα με το δικό σου τρόπο κι άσε με εμένα να τα γιορτάζω με το δικό μου.
— Γιόρταζέ τα, λοιπόν!, είπε εκείνος. Όμως, δεν το κάνεις.
— Άφησέ με τότε να τα περάσω μονάχος μου. Μωρέ, πολύ καλό θα σου κάνουν! Πολύ καλό σου έκαναν ως τα τώρα!
— Yπάρχουν, υποθέτω, πολλά πράγματα που θα μπορούσα να ’χα δει καλό, μα δεν επωφελήθηκα, απάντησε ο ανιψιός. Κι ανάμεσα στ’ άλλα, είναι και τα Χριστούγεννα. Όμως, είμαι βέβαιος πως πάντα τα συλλογιζόμουν, χώρια από το σεβασμό που τους έπρεπε για το ιερό τους όνομα και την προέλευση —αν είναι, βέβαια, δυνατόν κάτι που ανήκει σ’ αυτά να το βλέπεις ξεχωριστά— σαν μια εποχή καλή, ευχάριστη. Μια εποχή όλο καλοσύνη και συμπόνια, φιλευσπλαχνία και χαρά. Η μόνη απ’ όσες ξέρω μέσα στο μακρύ ημερολόγιο του χρόνου όπου άντρες και γυναίκες, σαν μια ψυχή, ανοίγουν λεύτερα τις καρδιές τους και αναλογίζονται τους άλλους σαν πραγματικούς συνταξιδιώτες προς τον τάφο, κι όχι σαν μια άλλη ράτσα πλασμάτων που έχουν διαφορετικό προορισμό. Γι’ αυτό, θείε, μ’ όλο που ποτέ δεν έβαλα μήτε ένα κομματάκι χρυσό ή ασήμι στην τσέπη μου, πιστεύω πως μου έκαναν καλό και πως θα μου κάνουν. Για τούτο λέω: ας είναι ευλογημένα!
Σαν σήμερα 19 Δεκεμβρίου - Γεγονότα
1154 – Ο Ερρίκος Β΄ στέφεται βασιλιάς της Αγγλίας στο Αββαείο του Ουέστμινστερ.
1490 - Η Άννα της Βρετάνης παντρεύεται με πληρεξούσιο τον Μαξιμιλιανό Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
1776 - Ο Τόμας Πέιν δημοσιεύει το πρώτο από μία σειρά κειμένων του με τίτλο Η Αμερικάνικη Κρίση.
1796 - Πόλεμοι της Γαλλικής Επανάστασης: δύο βρετανικές φρεγάτες υπό τη διοίκηση του Οράτιου Νέλσον εμπλέκονται σε ναυμαχία με δύο ισπανικές φρεγάτες στα ανοικτά των ακτών της Καρθαγένης.
1913 – Επιδημία τύφου εμφανίζεται στην Αθήνα, λόγω μόλυνσης του νερού στο δημοτικό υδραγωγείο. Τα θύματα υπερβαίνουν τα 300.
1916 - Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: στο δυτικό μέτωπο, ο γαλλικός στρατός νικά τον γερμανικό στρατό στη Μάχη του Βερντέν.
1920 – Ο Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας επιστρέφει ως βασιλιάς των Ελλήνων μετά τον θάνατο του γιου του, Αλεξάνδρου Α', και το δημοψήφισμα της 5ης Δεκεμβρίου.
1924 – Πωλείται στο Λονδίνο το τελευταίο μοντέλο της θρυλικής Rolls-Royce Silver Ghost
1946 – Έναρξη του πρώτου πολέμου της Ινδοκίνας που οδήγησε στον πόλεμο του Βιετνάμ.
1970 - "Ουδεμία αλλαγή το 1971 εις την υφιστάμενην συνταγματική τάξιν", δηλώνει στο λόγο του προς το έθνος ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. "Εγώ θα κρίνω, ως εντολοδόχος του λαού, πότε θα είναι επωφελής διά το Έθνος η πλήρης λειτουργία του κοινοβουλευτισμού", καταλήγει.
1980 – Τα πολυκαταστήματα «Μινιόν» και «Κατράντζος» καταστρέφονται από εκρήξεις βομβών, σε οργανωμένη επιχείρηση δολιοφθοράς.
1983 – Το αυθεντικό Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA, το κύπελλο Ζυλ Ριμέ γίνεται αντικείμενο κλοπής μέσα από την έδρα της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Βραζιλίας, στο Ρίο ντε Τζανέιρο
1984 – Υπογράφεται συμφωνία ανάμεσα στη Μάργκαρετ Θάτσερ και τον Ντενγκ Ξιάο Πινγκ, για την ενσωμάτωση του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα, από την 1η Ιουλίου 1997
1986 – Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ απελευθερώνει τον Αντρέι Ζαχάροφ και τη σύζυγό του από την εξορία στο Γκόρκι
2001 – Καταγράφεται στη Μογγολία η υψηλότερη βαρομετρική πίεση στα χρονικά (1085.6 hPa)
2016 - Δολοφονείται στην Άγκυρα, ο Αντρέι Καρλόφ, πρεσβευτής της Ρωσίας από έναν τούρκο αστυνομικό ο οποίος υποστήριξε πως η ενέργεια αυτή αποτελούσε εκδίκηση
για την τραγωδία στο Χαλέπι (βλ.Συριακός εμφύλιος πόλεμος).
2016 - Φορτηγό παρασέρνει 12 ανθρώπους που σκοτώθηκαν και άλλοι 50 τραυματίστηκαν στην Χριστουγεννιάτικη αγορά, στο Βερολίνο. Η ανάληψη ευθύνης έγινε από το Ισλαμικό Κράτος.
Σαν σήμερα 19 Δεκεμβρίου - Γεννήσεις
1343 - Γουλιέλμος Α΄, μάργραβος του Μάισσεν
1498 - Ανδρέας Οσίανδρος, Γερμανός θεολόγος
1594 - Γουσταύος Β΄ Αδόλφος, βασιλιάς της Σουηδίας
1683 - Φίλιππος Ε΄, βασιλιάς της Ισπανίας
1778 - Μαρία Θηρεσία, βασίλισσα της Γαλλίας
1814 - Μαρία Αντωνία των Δύο Σικελιών, μεγάλη δούκισσα της Τοσκάνης
1852 - Άλμπερτ Αβραάμ Μάικελσον, Πρώσος φυσικός
1875 - Μιλέβα Μάριτς, Σέρβα φυσικός
1902 - Ραλφ Ρίτσαρντσον, Άγγλος ηθοποιός
1906 - Λεονίντ Μπρέζνιεφ, Σοβιετικός πολιτικός
1910 - Ζαν Ζενέ, Γάλλος συγγραφέας
1915 - Εντίθ Πιάφ, Γαλλίδα τραγουδίστρια
1924 - Μισέλ Τουρνιέ, Γάλλος συγγραφέας
1925 - Ραμπάχ Μπιτάτ, Αλγερινός πολιτικός
1925 - Ρόμπερτ Σέρμαν, Αμερικανός τραγουδοποιός
1934 - Πρατίμπχα Πατίλ, Ινδή πολιτικός
1941 - Λι Μιουνγκ-μπακ, Νοτιοκορεάτης πολιτικός
1943 - Τζίμι Μακέι, Αυστραλός ποδοσφαιριστής
1944 - Άλβιν Λι, Άγγλος τραγουδιστής και κιθαρίστας (Ten Years After)
1947 - Τζίμι Μπέην, Σκωτσέζος μπασίστας (Rainbow)
1949 - Κλόντια Κολμπ, Αμερικανίδα κολυμβήτρια
1956 - Νίκος Λιάκος, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1956 - Γενς Φινκ-Γένσεν, Δανός συγγραφέας, φωτογράφος και συνθέτης
Η διεθνής κατάσταση, όπως διαμορφώνεται στο τέλος του τρέχοντος έτους, θυμίζει έντονα την τελευταία χρονιά πριν από την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
17°
