Το βιβλίο «Εξήντα χρόνια τρύγος» είναι περισσότερο στιγμιότυπα ζωής παρά μια αυτοβιογραφία. Στιγμιότυπα που εντυπώθηκαν στην ψυχή του και τον καθόρισαν.
Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης γράφει για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Γιάννη Μπουτάρη «Εξήντα χρόνια τρύγος»
Διαβάζοντας Τζον Λε Καρέ, οι ήρωές του πίνουν κρασί Μπουτάρη σε κάποιες περιπέτειες της δεκαετίας του ‘80 στην Αθήνα. Από τον Λε Καρέ μέχρι τη Θεσσαλονίκη, την Αμερική για αποτοξίνωση και τον μαγικό κόσμο των οινοποιείων στη Νάουσα, στη Σαντορίνη και στη δυτική Μακεδονία, ξετυλίγονται τα νήματα της ζωής του Γιάννη Μπουτάρη. Παρών συνεχώς στη δημόσια σφαίρα. Πιο κοσμοπολίτης Θεσσαλονικιός από όλους μας.
Για να καταλήξεις φιλοσοφημένα και στωικά απέναντι στα μία κεντρική θεώρηση της ζωής, υπάρχουν πολλοί δρόμοι. Ένας ενάρετος για παράδειγμα βίος, με διαβάσματα και ατέρμονονες βαθυστόχαστες περιδινήσεις, ή μία περιπετειώδης λαϊκή ζωή με ρίσκα και υπερβάσεις, ή ακόμη ένας συνδυασμός αυτών, μία μεγαλοαστική προέλευση που επιχειρείς να σμιλεύσεις, εν τέλει να τη γειώσεις στην αληθινή ζωή. Αστός και μποέμ. Έτσι πορεύτηκε. Ο Γιάννης Μπουτάρης σε αυτήν την ιδιότυπη αυτοβιογραφία του «Εξήντα χρόνια τρύγος», ρίχνει το βάρος στην κρίσιμη τελετουργία της ύπαρξής του, στον τρύγο, το χώμα, τα αμπέλια, το κρασί, που συνομωτικά ομολογεί πως υπήρξε το επίνειο της ζωής του. Η ευγενής θρυαλλίδα που δόμησε την προσωπικότητά του, το δεσμευτικό βάρος που θέλησε να υπερβεί, και η ανάγκη να θέσει εαυτόν στη δημόσια σφαίρα μετουσιώνοντας την εμπειρία της αρχετυπικής δημιουργίας του κρασιού σε προσφορά για πόλη.
Η αυτοβιογραφία του Μπουτάρη δεν επικεντρώνει στη δημαρχιακή θητεία του, ούτε στις πικάντικες λεπτομέρειες μίας θυελλώδους ζωής που θα τροφοδοτούσε επικοινωνιακούς μικρούς σεισμούς. Εμμένει ψυχαναλυτικά στην ερμηνεία της αυτοαναγνωρισής του, και έτσι σπεύδει στην παιδική ηλικία, στην οικογένειά του και στον τρύγο, ως σημειολογικό ύψιστο της ύπαρξης και πορείας του. Με αυτήν την έννοια είναι τίμια η εξιστόρησή του, στοχάζεται στα κρίσιμα υπαρξιακά, αναρωτιέται ψάχνοντας να βρει τις καμπές της διαδρομής του. Είναι περήφανος περισσότερο ως οινοποιός παρά ως οτιδήποτε άλλο.
Όπως ως σύνθετη και απρόβλεπτη προσωπικότητα, που κρατάει χαμηλούς τόνους αλλά έχει πάντα έτοιμες τις «σφαίρες» στη λιμαρισμένη κοντόκανη καραμπίνα του, έτσι ακριβώς γράφει την αυτοβιογραφία του. Δεν έχει τη φιλοδοξία να εντυπωσιάσει, αλλά μάλλον να μιλήσει απλά και κοφτά για ό,τι κατάλαβε στη ζωή. Στην οικογενειακή διαδρομή των ποτοποιών, πρωτοτυπεί με την ιδέα του παραγωγού. Αντιλαμβάνεται την αισθητική της παραγωγής ως ανώτερης, της εμπορίας και δεν διστάζει να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο έναντι του αδελφού του, σπάζοντας τη συνέχεια της οικογενειακής επιχείρησης. Συνδέεται με τη δημόσια ζωή μέσω του μπασκετικού ΑΡΗ σε μία προσπάθεια να συμβάλλει στην πόλη, αφήνεται στον κυκεώνα του αλκοολισμού αδιαφορώντας για την αστική ευπρέπεια που εκπροσωπεί, αλλά θεραπεύεται.
Ο Γιάννης Μπουτάρης με τη σύζυγό του, Αθηνά
Εκεί τοποθετεί την καμπή της ζωής του, και στην σύντροφό του, Αθηνά, που αφήνει ανεξίτηλα σημάδια στην πορεία του. Φτιάχνει όραμα για την προώθηση του ελληνικού κρασιού και βρίσκει υπαρξιακό νόημα στη διάσωση της καφετιάς Αρκούδας και της άγριας ζωής μέσω της ίδρυσης του Αρκτούρου, βραβεύεται, επανέρχεται, αλλάζει ρότες στη ζωή και έχει συνεχές και έμπρακτο ενδιαφέρον για την μοντέρνα εικαστική τέχνη.
Στο καταφύγιο άγριων ζώων του Αρκτούρου, με τον ξεναγό Γιώργο Μοστάκη
Ως Δήμαρχος άφησε μία σημαντική παρακαταθήκη. Ανέδειξε όσο κανένας άλλος το Ολοκαύτωμα των Θεσσαλονικέων Εβραίων, ιστορία πνιγμένη στη λήθη της πόλης. Έδωσε για πρώτη φορά υπόσταση στην τουριστική εικόνα της πόλης, πρόσφερε κοσμοπολίτικο αέρα και εξωστρέφεια σπάζοντας τον επαρχιωτισμό του στείρου ανταγωνισμού με την Αθήνα που καθηλώνει πάντα την πόλη.
Το βιβλίο είναι απολαυστικό στην ανάγνωση, ανεπιτήδευτο στο ύφος. Είναι περισσότερο στιγμιότυπα ζωής παρά μια αυτοβιογραφία. Στιγμιότυπα που εντυπώθηκαν στην ψυχή του και τον καθόρισαν. Και πάντως μία αυτοβιογραφία που, αν κάποτε γραφόταν σε βάθος, θα έμοιαζε κινηματογραφική.
19°
