Τρεις πρωτοεμφανιζόμενες συγγραφείς μας συστήνονται

Συνέντευξη στον Γιώργο Ανδρέου

Τρεις πρωτοεμφανιζόμενες συγγραφείς, η ποιήτρια Κωνσταντίνα Ρουσσίδη (Θραύσματα ή ό,τι απομένει), η θεατρική συγγραφέας Μαριάντζελα Κατσιαβριά (Αγάπη ή πώς να γεννήσεις κάποιον απ’ τον κώλο σου) και η πεζογράφος Μένια Παπαδοπούλου (Οι Μαζαράκηδες) συστήνονται στους αναγνώστες και συστήνουν τα βιβλία τους.

Μιλήστε μας για το πρώτο σας βιβλίο.

Κωνσταντίνα Ρουσσίδη: Στην πρώτη μου ποιητική συλλογή με τίτλο Θραύσματα ή ό,τι απομένει ο αναγνώστης θα βρει 25 ποιήματα σε ελεύθερο στίχο, με μοντέρνο-συνειρμικό χαρακτήρα. Το βιβλίο αποτελεί ένα εγχείρημα - ορόσημο για μένα καθώς αποτελείται από υλικό γραμμένο σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, των οποίων ο κύκλος κλείνει εδώ, ανοίγοντας νέους φυσικά. Ένα επιπλέον στοιχείο που θα παρατηρήσετε στα Θραύσματα είναι ο αναπάντεχος λυρισμός, ο οποίος προσδίδει το εμπειρικό συγκινησιακό φορτίο. Εν γένει το πάθος μου να εκφραστώ και να κατανοήσω το βαθύτερο συναίσθημά μου, δίνει ώθηση σε κάθε λέξη που αποτυπώνω στο χαρτί.

Μαριάντζελα Κατσιαβριά: Το βιβλίο μου: «Αγάπη ή πώς να γεννήσεις κάποιον απ’ τον κώλο σου» αν και δεν είναι το πρώτο θεατρικό που έγραψα είναι εκείνο που επέλεξα να εκδώσω. Αυτό συνέβη γιατί ήταν το πρώτο έργο στο οποίο ένιωσα πως γράφω ούσα ο αυθεντικός μου εαυτός. Οι εκδόσεις Βακχικόν πίστεψαν σε μένα κι έτσι το έργο αυτό έγινε πράγματι το πρώτο βιβλίο που κράτησα στα χέρια μου.

Μένια Παπαδοπούλου: Στην δεκαετία του 1960 μια νεαρή κοπέλα ξεριζώνεται από τον τόπο της και υποχρεώνεται να παντρευτεί έναν άντρα που δεν γνωρίζει. Θα μπορούσε να είναι μια ιστορία γεμάτη από δραματική κακοποίηση όμως είναι μια ιστορία αγάπης, κυρίως για  την πεθερά της που δεν είναι η Τασσώ Καβαδία. Στη δεκαετία του 1990 μια άλλη νεαρή γυναίκα, η ανιψιά της,  παντρεύεται τον μελλοντικό πρωθυπουργό. Θα μπορούσε να είναι μια ιστορία με πολύ χάπι εντ αλλά μάλλον όχι, τα πράγματα δεν πηγαίνουν όπως στις ταινίες του Χόλυγουντ. Και, σαν να μην έφταναν αυτά, οντότητες από τα Ανώτερα Πεδία μας δίνουν οδηγίες χρήσης για την ζωή σε αυτόν τον υπέροχο και γεμάτο ανατροπές γαλάζιο πλανήτη, από τον οποίο μάλλον είμαστε περαστικοί. Οι Μαζαράκηδες έχουν γραφτεί με  τους ήρωες να διηγούνται σε πρώτο πρόσωπο ένα θραύσμα από την βιογραφία τους. Ο αναγνώστης ακούει αυτές τις ιστορίες που κάποιες φορές είναι η ίδια ιστορία ειπωμένη από την σκοπιά ενός άλλου πρωταγωνιστή της, ίδια και διαφορετική ταυτόχρονα. Υπάρχουν πολλές ιστορίες, πολλά βιβλία  στην εποχή μας. Οι αναγνώστες όμως λιγοστεύουν, χανόμαστε σε μια πραγματικότητα που δεν μας ηρεμεί, σχεδόν δεν μας αποδέχεται. Αυτό συμβαίνει και  γιατί, μαζί με πολλά ακόμα,  έχουμε ξεχάσει την ευγενή τέχνη της ενεργητικής ακρόασης. Μιλάμε για να ακούσουμε την φωνή μας, δεν ακούμε τους συνομιλητές μας πια. Φιλοδοξώ να υπάρξουν αναγνώστες που να καταφέρουν να ακούσουν αυτά που έχουν να πουν οι Μαζαράκηδες. Γιατί με κάποιον μαγικό  τρόπο οι μυθιστορηματικοί, θεατρικοί, κινηματογραφικοί χαρακτήρες απαντούν σε δύσκολες ερωτήσεις που μας αφορούν απόλυτα.

Για να πείσετε κάποιον να αγοράσει το βιβλίο σας, τι ακριβώς θα του λέγατε;

ΚΡ:  Στην πραγματικότητα δεν με νοιάζει εάν θα το αγοράσει, δεν είναι αυτός ο σκοπός της έκδοσης του βιβλίου (από τη δική μου πλευρά)! Θα με ενδιέφερε όμως να το ξεφυλλίσει και να σταθεί εκεί που νιώθει άνετα να σταθεί, κατ’ επέκταση να καταλάβω αν πήρε κάτι από αυτό ή όχι (ακόμα).

ΜΚ: Η αλήθεια είναι πως δεν είμαι ιδιαίτερα καλή στο να πουλάω τον εαυτό μου και τη δουλειά μου. Το συγκεκριμένο βιβλίο μέσα έχει την αλήθεια μου. Αν κάποιο άτομο πιστεύει διαβάζοντας την περίληψη αυτού του έργου πως ίσως υπάρχει κάτι μέσα σε αυτό που τον αφορά πιστεύω πως είναι και ένας λόγος να το αγοράσει.

ΜΠ: Λίγα πράγματα δυστυχώς, ίσως και τίποτα! Δεν έχω ταλέντο στην προώθηση προϊόντων ούτε καν των δικών μου.

Περιγράψτε μας τον τρόπο που δουλέψατε για τη συγγραφή του βιβλίου σας;

ΚΡ: Το υλικό που απαρτίζει τα Θραύσματα χρονολογείται μεταξύ 2007-2014 και ο τρόπος που έχει δουλευτεί είναι ακουστικός. Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την έννοια, εννοώ τον τρόπο γραφής κατά τον οποίο βρίσκεσαι σε μια κατάσταση νοητικής χαλάρωσης και οι στίχοι – σκέψεις – λέξεις έρχονται αβίαστα, καθώς απλά «ακούς» τι γίνεται μέσα στο μυαλό και την ψυχή σου. Αυτός είναι ο τρόπος που δουλεύω κάθε μου εγχείρημα και στη συνέχεια επέλεξα τα αγαπημένα μου ποιήματα, μέσα από το χάος των γραπτών μου, ώστε να τα δώσω στους αναγνώστες.

ΜΚ: Για το συγκεκριμένο βιβλίο δούλεψα παθιασμένα, αγχωμένα και γρήγορα. Το έργο γράφτηκε το δεύτερο έτος φοίτησής μου στη σχολή πυροδότησης θεατρικής γραφής του θεάτρου πορεία με εισηγήτρια την Ανθή Τσιρούκη και εισηγητή τον Θανάση Τριαρίδη. Οι δυό τους πίστεψαν από τη πρώτη στιγμή σε αυτό το έργο, όπως και όλοι μου οι συμμαθητές. Η διαδικασία γραφής ήταν εύκολή μέχρι που δεν ήταν. Υπήρξε η στιγμή που ένιωσα πως δεν είχα ότι χρειαζόταν για να ολοκληρώσω αυτό το έργο. Το χρωστάω όμως σε όλα τα άτομα του Πορεία που δε με άφησαν ποτέ να τα παρατήσω.

ΜΠ: Ανήκω στην συμπαθητική και -μάλλον πολυάριθμη- κοινωνική ομάδα που γράφει χωρίς να επιζητά συγγραφικές δάφνες και προβολή. Άλλωστε οι περισσότεροι Έλληνες γράφουν. Και γράφουν με τον ίδιο ενθουσιασμό,  από μυθιστόρημα μέχρι τσελεμεντέ. Έχω διαβάσει εκπληκτικά κείμενα κάθε είδους, που μαζεύουν σκόνη σε ράφια και συρτάρια που ανοίγουν σπάνια. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα πως -μεγαλώνοντας- έγινα κι εγώ μια μυστήρια μεσόκοπη, που φυλάει τα γραφτά της με τον ίδιο ζήλο που οι αστές θείες της έκρυβαν τα κοσμήματά τους από τα αδιάκριτα μάτια και πήγαιναν στην εκκλησία φορώντας ψεύτικα μαργαριτάρια και φτηνές απομιμήσεις από τις σμαραγδένιες τους καρφίτσες. Αυτές οι σκέψεις με οδήγησαν στην απόφαση να εκδώσω τα βιβλία μου και είμαι ευγνώμων στις εκδόσεις «Βακχικόν», που ανέλαβαν το εγχείρημα και το ολοκλήρωσαν δημιουργικά. Από την δική μου εμπειρία όλα τα βιβλία γράφονται με έναν τρόπο, αυτόν που πρότεινε η Βιρτζίνια Γουλφ πριν εκατό και παραπάνω χρόνια: με οικονομική ανεξαρτησία, αντισυμβατική κι ελεύθερη σκέψη και κλείνοντας την πόρτα του δικού σου δωματίου. Ακόμα καλύτερα κλειδώνοντας την πόρτα του δικού σου δωματίου. Το να είσαι συγγραφέας έχει να κάνει με την αυθεντικότητα του έργου σου ακόμα και αν, με στοιχειώδη αυτογνωσία, αναγνωρίζεις πως δεν παράγεις ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Διαβάζετε άλλους συγγραφείς, Έλληνες και ξένους; Ποια βιβλία αποτελέσαν οδηγοί για την πρώτη σας συγγραφική δουλειά;

ΚΡ: Είμαι βιβλιοφάγος, μέχρι και ένα μετα-book club έχω με τις φίλες μου! Θα προσπαθήσω να μη μακρηγορήσω, απλώς δεν το καταφέρνω συνήθως. Στην αρχή της ποιητικής μου γραφής (γράφω και δοκίμια φιλοσοφίας και ιδεών, στα οποία διαφέρουν οι αναφορές μου), είχα ορισμένες σημαντικές επιρροές. Ο Αμερικανός Έντγκαρ Άλλαν Πόε, με επηρέασε πολύ από μικρή – η ποίησή του με τη Λεονόρα, το Κοράκι, την Άναμπελ Λη, την Ανήσυχη Κοιλάδα, μέχρι τα κείμενα κριτικής του περί συνθέσεως ή περί φαντασίας, όσο όμως και στοχασμοί του επάνω στη λογική και την αλήθεια. Την ίδια περίοδο (πρώιμη εφηβεία) γνώρισα το έργο του Κώστα Καρυωτάκη στο σχολείο. Είχα όμως περιέργεια και έτσι αφοσιώθηκα στο έργο του βαθύτερα. Η Αισιοδοξία του, οι Δον Κιχώτες, οι Σάτιρες, είναι αποτυπωμένα μέσα μου. Τέλος, να μιλήσω για την βαθιά ιδεολογική σχέση μου με το έργο της Κατερίνας Γώγου, την οποία αγάπησα στο Πανεπιστήμιο. Τρια κλικ αριστερά παίρνει για να νιώσεις τα λόγια της στο πετσί σου όταν πίνεις τον καφέ σου στη Θεμιστοκλέους και ξαφνικά σου ρίχνουν στη μούρη χημικά επειδή συμμετείχες ενεργά στην πορεία για τον Αλέξη. Επειδή δεν θα σταματήσω αν το πάω έτσι, ας σημειώσω και το έργο των Μανόλη Αναγνωστάκη και Μαγιακόφσκι, σαν εξίσου έντονες επιρροές.

ΜΚ: Διαβάζω κυρίως θέατρο και ποίηση. Σίγουρα όσον αφοράς το Θέατρο η Σάρα Κέιν πάντα αποτελούσε πυξίδα για μενα. Η Κλαρίσε Λισπέκτορ από την άλλη πάντα θα έχει την καρδιά μου.

ΜΠ: Αναρωτιέμαι γιατί δυσκολευόμαστε να παραδεχθούμε ότι δεν υπάρχει παρθενογένεση στην λογοτεχνία, στις τέχνες και στην επιστήμη. Είναι όμως λίγο δύσκολο να θυμηθώ τι σκεφτόμουν και -κυρίως- τι διάβαζα εκείνη την εποχή γιατί το βιβλίο έχει γραφτεί πριν κάποια χρόνια. Στο να μην υπάρχει κεντρικός αφηγητής αλλά οι ήρωες να μιλούν ο καθένας σε πρώτο πρόσωπο και να δίνουν την δική τους οπτική στην ίδια ιστορία, αυτό σίγουρα «το δανείστηκα» από τον Κοέλιο. Δεν θυμάμαι αν το βιβλίο του  που είναι γραμμένο με αυτόν τον τρόπο είναι η Μάγισσα του Πόρτο Μπέλο ή το Ζαχίρ.

Ποια ήταν η εμπειρία σας μέχρι την έκδοση του βιβλίου σας;

ΚΡ: Δεν έχω παράπονο, η εμπειρία ήταν εξαιρετική. Ο εκδοτικός έχει μία οργανωμένη ομάδα και κατά συνέπεια δουλέψαμε από κοινού πολύ όμορφα, είχαμε μία πολύ άμεση και συνεπή επικοινωνία σε κάθε στάδιο (προετοιμασία ποιημάτων, επιμέλεια, τελικό κείμενο, γραφιστική αποτύπωση, έκδοση).

ΜΚ: Θα έλεγα πως το πιο δύσκολό στάδιο της έκδοσης ήταν να βρω το θάρρος να στείλω το έργο μου σε κάποιο εκδοτικό. Από τη στιγμή που υπέγραψα με τις εκδόσεις Βακχικόν όλα κύλησαν ομαλά, ευχάριστα και πλήρως φροντιστικά απέναντι στο κείμενό μου κι εμένα.

ΜΠ: Αν εννοείτε την συνεργασία μου με τον εκδοτικό οίκο Βακχικόν ήταν εξαιρετική. Έδειξαν ιδιαίτερη κατανόηση στο ό,τι λειτουργώ χωρίς καλή αίσθηση του χρόνου, η επιμελήτρια του βιβλίου ήταν πολύ καταρτισμένη και την ευχαριστώ για το αποτέλεσμα που οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στηδική της δουλειά, το ίδιο το βιβλίο δείχνει την αφοσίωση του εκδοτικού οίκου στους συγγραφείς που έχουν την τύχη να εκδοθούν από τις εκδόσεις Βακχικόν.