Ένας κόκορας φαλλοκράτης, ένας ασβός που εκδιώκεται, ένας σκύλος με φαντασιώσεις, κότες που εξεγείρονται και διεκδικούν τα δικαιώματά τους, πουλιά που κουτσομπολεύουν, ο δασοφύλακας, ο δάσκαλος, ο παπάς και η επιθυμία τους γιατη γυναίκα… του άλλου, η πανταχού παρούσα αλλά αόρατη Τέρυνκα –το αντικείμενο το πόθου τους– και πάνω απ’ όλα η γοητευτική Αλεπουδίτσα «με τα κοφτερά αυτιά», που ανακαλύπτει τον κόσμο και τους ανθρώπους, παγιδεύεται από αυτούς, διεκδικεί και κερδίζει την ελευθερία της, φλερτάρει με την Αρσενική Αλεπού, κάνει παιδιά μαζί του και πεθαίνει για να γίνει ένα… μανσόν. «Κάτι χαρούμενο με λυπημένο τέλος», όπως έλεγε ο Γιάνατσεκ…
Η «παιδική» όπερα του Λέος Γιάνατσεκ ανέβηκε στις 28 Μαρτίου, για πρώτη φορά, στο θέατρο «Ολύμπια». Η ΕΛΣ μας επεφύλασσε μια ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη παρουσιάζοντας το αριστουργηματικό έργο του Τσέχου συνθέτη, σε μια ιστορική παραγωγή, μια συνεργασία της Εθνικής Όπερας της Ουαλίας με την Εθνική Όπερα της Σκοτίας.
Χάρη στην ευφυέστατη σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Πάουντνι, τα τρισδιάστατα σκηνικά και τα έξοχα κοστούμια της Μαρία Μπγαίρνσον, τη χορογραφία του Στιούαρτ Χοπς και τους ονειρικούς φωτισμούς του Νικ Τσέλτον, αποκαλύφθηκε μπροστά στα μάτια μας ένα πανόραμα της φύσης, γεμάτο χρώματα που ακολουθούν την εναλλαγή των εποχών, με αγρίμια, πουλιά, ζωύφια και έντομα του δάσους, καθένα με τη δική του ξεχωριστή προσωπικότητα, για να μπει στο πλάνο, λίγο αργότερα, σε δεύτερο επίπεδο, ο άλλος κόσμος, των ασήμαντων ανθρώπων και των οικόσιτων ζώων τους, τον Λαπάκ το σκύλο, τη Χόχολκα την κότα, τον Κόκορα...
Αν όλα αυτά συνεχίζουν να σας θυμίζουν παιδικό νατουραλιστικό παραμύθι, κάνετε λάθος. Η «Πονηρή Αλεπουδίτσα» είναι μια όπερα κατά βάθος μελαγχολική, μια ελεγειακή νοσταλγία, όπως λέει ο Μίλαν Κούντερα, για το χρόνο που φεύγει, τα γηρατειά, τη ζωή και το θάνατο-κοινή μοίρα για ανθρώπους και ζώα. Οι χαρακτήρες της, προσωποποιημένα ζώα και άνθρωποι, έχουν συχνά αμοραλιστικές συμπεριφορές, είναι αδίστακτοι, μέσα από τα λόγια τους περνούν υπονοούμενα για τη σεξουαλικότητα, αλλά και σατιρίζουν απολαυστικά την ερωτική ανικανότητα των ανδρών και το φόβο τους απέναντι στη γυναικεία χειραφέτηση… Τίποτα όμως δεν θα ήταν ξεκάθαρο, αν δεν φρόντιζε ο Λέος Γιάνατσεκ να τονίσει με ανεξάντλητη μουσική και ενορχηστρική ευρηματικότητα, αυτόν το μοναδικό, γεμάτο αντιθέσεις, συναισθήματα, σιωπές, ποίηση και μαγεία κόσμο…
Τα μέλη της Ορχήστρας της Λυρικής, με την καθοδήγηση του Τσέχου αρχιμουσικού Γιάροσλαφ Κύζλινκ, κατόρθωσαν τόσο σαν σύνολο όσο και σαν σολίστ –όργανα όπως το αγγλικό κόρνο, το φαγκότο, ή η άρπα έχουν ξεχωριστό ρόλο– να αποδώσουν με λεπτότητα, ευαισθησία, διαύγεια και μελωδικότητα, το άλλοτε ονειρικό και λυρικό κι άλλοτε ορμητικό ηχόχρωμα της φύσης.
Η «Πονηρή Αλεπουδίτσα» ευτύχησε όμως και στη διανομή. Όλοι οι συντελεστές, στους πρωταγωνιστικούς αλλά και τους δευτερεύοντες ρόλους της πολυπρόσωπης αυτής όπερας, ως τα μέλη της Χορωδίας και της Παιδικής Χορωδίας της ΕΛΣ –απολαυστικές κότες και χαριτωμένα αλεπουδάκια– έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό, τραγουδώντας μάλιστα σε μια δύσκολη, άγνωστη γλώσσα. Η υψίφωνος Μίνα Πολυχρόνου μας χάρισε μια γοητευτική, σέξι, πονηρή αλεπουδίτσα, με ανάλαφρη κίνηση και κρυστάλλινη, αβίαστη φωνή. Δίπλα της η Έλενα Κελεσίδη έφτιαξε έναν αφάνταστα αστείο, ερωτιάρη Αλεπούδο. Εξαιρετικός, τόσο ερμηνευτικά όσο και υποκριτικά, ο Καναδός Ράνταλ Τζέικομπς στο ρόλο του Δασοφύλακα. Τέλος, η παράσταση οφείλει πολλά στους σπουδαστές της Ανωτάτης Σχολής Χορού της Λυρικής, που έδωσαν ζωή με την πλαστικότητα της κίνησής τους σε λιβελούλες, πουλιά, σκιουράκια, μύγες, λαγούς και σκαντζόχοιρους…
Συμπέρασμα: Δεν χρειάζεστε καν άλλοθι –ανιψάκι, βαφτιστήρι κλπ.– για να απολαύσετε αυτό το μικρό αριστούργημα της λυρικής τέχνης. Ένα γοητευτικό παραμύθι, σε μια άρτια παραγωγή, που ελπίζουμε να επιστρέψει σύντομα στη σκηνή της Λυρικής για να τη χαρούν ακόμα περισσότεροι, μικροί και μεγάλοι.
11°
