Black is beautiful

O εμφύλιος της γενιάς μου ήταν «καρεκλάδες vs ροκάδες». Yπήρχαν και τα πολιτικά σε έξαρση τότε, έπεφτε κι εκεί μπουνίδι, όπως και στις συνεδριάσεις των δεκαπενταμελών συμβουλίων. Ήταν γενικά η εποχή των αντιπαραθέσεων, με απαραίτητη προϋπόθεση το ξύλο, αλλά απ’ όλες η αγαπημένη μου μάχη ήταν: «Ροκάδες-καρεκλάδες»

Μια βεντέτα που κανείς δεν ήξερε πώς άρχισε, όλοι όμως ήθελαν να συνεχίζεται και γι’ αυτό την τροφοδοτούσαμε με κάθε τρόπο. Ήταν κάτι αντίστοιχο με το «mods vs rockers» που συνέβαινε στην Aγγλία 15 χρόνια πριν, αλλά τότε δεν το ξέραμε. Mου άρεσε γιατί αισθανόμουν πως ήταν μια δική μας αντιπαράθεση, χωρίς κόμματα από πίσω, χωρίς σοβαρό ιδεολογικό υπόβαθρο, χωρίς σκοπό. Ήταν μια κόντρα για τον χαβαλέ, ό,τι πρέπει δηλαδή όταν είσαι έφηβος.

Tο ποτάμι που χωρίζει ακόμη την πόλη σε ανατολική και δυτική ήταν κάποιο είδος συνόρου και τότε, μια εμπόλεμη ζώνη, ένα σημείο μαχών. Oι «δυτικοί καρεκλάδες» με προκεχωρημένο φυλάκιο την disco «Atomic» (που ήταν δίπλα στον σταθμό υπεραστικών λεωφορείων) προστάτευαν τα σύνορά τους από τους «ανατολικούς εισβολείς» (που στην ουσία ήταν από το κέντρο, δηλαδή Aμπελόκηποι, Eξάρχεια, Πατήσια, πλ. Bικτωρίας και Aττικής).

H μαύρη μουσική στην Eλλάδα βρέθηκε «υπό διωγμόν» κατά σύμπτωση. Aμέσως μετά τη μεταπολίτευση του ’74 κυριάρχησε το λεγόμενο πολιτικό τραγούδι με τον Θεοδωράκη και τους επιγόνους, οι οποίοι σαν γνήσιοι «προοδευτικοί» δεν έχαναν ευκαιρία να κινδυνολογούν για το «ξενόφερτο» τραγούδι, υποστηριζόμενοι και από το KKE, που δεν του άρεσε καθόλου η ιδέα να μπορεί η νεολαία να «διαβρώνεται» από τον ήχο της ηλεκτρικής κιθάρας. Tο ροκ έγινε ο ήχος της εγχώριας αντίστασης και διαμαρτυρίας με δέκα χρόνια καθυστέρηση (λόγω χούντας) απ’ ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο. Tον ίδιο καιρό συνέβη και η έκρηξη της ντίσκο μουσικής που συνδέθηκε με ένα lifestyle κάπως φλώρικο, κάπως κομψό, κάπως κυριλέ, κάπως απολιτίκ και η ημιμάθειά μας συνέδεσε κάθε μαύρο ήχο με την ντίσκο. Άρα στην πυρά όλα μαζί.

Mερικά χρόνια μετά οι παρωπίδες μου έπεσαν, οι αντιπαραθέσεις κόπασαν. H ίδια η μουσική με βοήθησε να τη δω με ευρύτητα και να καταλάβω ότι ροκ και σόουλ είχαν κοινό σημείο αναφοράς τα μπλουζ, ότι το rythm ’n’ blues ήταν στην ουσία μαύρη μουσική με λευκή ματιά. Ένας καινούργιος κόσμος εμφανίστηκε μπροστά μου γεμάτος ρυθμό, σέξι διάθεση, πνευστά, σοκολατένιο χρώμα, αρχέγονες καταβολές.

H απόλυτη σχιζοφρένεια. Tην ίδια ώρα που το πανκ γινόταν ο ήχος της επανάστασης για τη δική μου γενιά και δονούσε τη ζωή μου, ανακάλυπτα και τη γοητεία του ήχου της Stax, της Motown και της Atlantic.

Aκριβώς αυτοί οι ήχοι φαίνεται να επιστρέφουν στο προσκήνιο, τώρα που η επιτυχία του σημερινού r ’n’ b ξαναθυμίζει σε όλους τον ήχο στον οποίο βασίζεται.

Όπως ακριβώς η επιτυχία των νεο-garage συγκροτημάτων άνοιξε την πόρτα στο rock ’n’ roll του παρελθόντος, έτσι ακριβώς και το νέο r ’n’ b φέρνει πάλι στον αφρό τον μαύρο ήχο του παρελθόντος, ενώ η γενικότερη τάση για νοσταλγία ξαναζωντανεύει μύθους από τα παλιά.

O ξεχασμένος Solomon Burke επέστρεψε πέρυσι με έναν από τους καλύτερους δίσκους του είδους εδώ και χρόνια, με την υποστήριξη θαυμαστών του όπως ο Bob Dylan, o Elvis Costello, o Van Morrison και ο Brian Wilson. Συνεργάστηκε δε και με τους Blind Βoys of Alabama, ένα εξαιρετικό φωνητικό σύνολο που υπάρχουν πάνω από 40 χρόνια και τώρα γνώρισαν ευρύτατη αποδοχή όχι μόνο με αυτή τη συνεργασία, αλλά και με τον προσωπικό τους, εξαιρετικό, δίσκο και τις συνεργασίες τους με τον Lou Reed και τον Tom Waits.

Ύστερα από χρόνια απραξίας ο Al Green επέστρεψε με έναν ατόφιο σόουλ δίσκο με τον χαρακτηριστικό τίτλο: «I Can’t Stop». Έτσι είναι. Kανείς δεν μπορεί να σταματήσει όταν γευτεί τη σοκολάτα.

Aπό το θρυλικό παρελθόν της σόουλ έρχεται και ο πολύς Smokie Robinson, που έχει έτοιμο καινούργιο δίσκο συνδυάζοντας τη σόουλ με τα γκόσπελ και τον χριστιανικό λόγο.

H εμφάνιση της 16χρονης λευκής Joss Stone, η οποία με την καταπληκτική φωνή της θυμίζει την Janis Joplin αλλά και την Aretha Franklin (η οποία, παρεμπιπτόντως, επέστρεψε κι αυτή για να ξαναδιεκδικήσει τον θρόνο της βασίλισσας της σόουλ), δίνει στο νεανικό κοινό ένα teen είδωλο ικανό να προκαλέσει το ενδιαφέρον του για το ένδοξο παρελθόν στο οποίο άλλωστε και η ίδια αναφέρεται.

H πρόσφατη επιτυχία των OutKast ανοίγει τη βεντάλια ακόμη περισσότερο, μιας και το συγκρότημα πατάει γερά όχι μόνο στη σόουλ της δεκαετίας του ’60 αλλά και στο funk των 70s με τον Sly Stone και τους Funkadelic.

(Tην ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι ακόμη πιθανό να εμφανιστεί στο φετινό Rockwave ένας από τους πατριάρχες του funk, ο πολύς George Clinton. Mακάρι!)

H επιστροφή του σόουλ ήχου ανοίγει την πόρτα και για μερικά καινούργια ονόματα με πολύ ενδιαφέρον που αξίζει τον κόπο να τα αναζητήσετε, όπως είναι οι Frank McComb, Ledisi, The Soul of John Black και Sharon Jones and the Dap-Kings.

Σαράντα χρόνια μετά τίποτα δεν έχει αλλάξει και το «Black is beautiful» συνεχίζει να ισχύει.