Στις ταινίες του Χόλιγουντ το παρελθόν ζωντανεύει με σκηνικά αντικείμενα που φροντίζει να βρίσκει γι' αυτές μια οικογενειακή εταιρεία
Για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, το prop house History for Hire βοηθά τους δημιουργούς του σινεμά να αναπαραστήσουν το παρελθόν. Αλλά με τις παραγωγές στο Χόλιγουντ να μειώνονται, οι ιδιοκτήτες του αναρωτιούνται πόσο ακόμα θα μπορέσουν να «κρατηθούν στη ζωή».
Όταν η σειρά «Wednesday» του Netflix χρειαζόταν μια γκιλοτίνα –τι πιο σύνηθες να συμβεί–, δεν χρειάστηκε να ψάξει πολύ. Το prop house History for Hire στο Βόρειο Χόλιγουντ είχε μία διαθέσιμη, πάνω από 2,5 μέτρα ψηλή, με λεπίδα που προκαλούσε τον απαραίτητο τρόμο. (Διαθέτουν και χειροπέδες/και props που θυμίζουν μεσαιωνικό κολαστήριο, αλλά αυτά δεν τα ήθελε η παραγωγή).
Η αποθήκη τους, 3.000 τετραγωνικών μέτρων, είναι σαν τη σοφίτα ενός χολιγουντιανού και δυνάμει πολύ επικίνδυνου παππού, γεμάτη θησαυρούς: εκατοντάδες χιλιάδες αντικείμενα που δίνουν ζωή στις εποχές του παρελθόντος. Εκεί θα βρεις την κιθάρα του Τιμοτέ Σαλαμέ από το «A Complete Unknown», βαλίτσες από τον «Τιτανικό», ένα μαύρο καροτσάκι μωρού από την «Οικογένεια Άνταμς».
Θες και ρετρό λεπτομέρεια; Υπάρχουν κουτιά δημητριακών Wheaties από τη δεκαετία του ’40, γιγάντιες τηλεοπτικές κάμερες των 50s με περιστρεφόμενους φακούς, ένα πιστολάκι μαλλιών με πλαστικό σκουφάκι από τα 60s, ένα καρτοτηλέφωνο από τα 70s και ένα αδιάβροχο κίτρινο Walkman της Sony από τα 80s.
Το History for Hire, που ανήκει στους Jim και Pam Elyea εδώ και σχεδόν 40 χρόνια, είναι κομμάτι της συχνά αόρατης αλλά καθοριστικής υποδομής που κρατά το Χόλιγουντ ζωντανό – και το Λος Άντζελες ένα από τα καλύτερα μέρη στον κόσμο για να γυρίσεις ταινία ή σειρά.
«Οι περισσότεροι δεν καταλαβαίνουν πόσο σημαντική είναι μια τέτοια επιχείρηση για την αισθητική μιας ταινίας», λέει η διακοσμήτρια πλατό Nancy Haigh, που βρήκε εκεί – για τις ανάγκες του «Κάποτε στο Χόλιγουντ» – από μια ρετρό κονσέρβα με φασόλια μέχρι έναν γερανό ενός τόνου. Για την ταινία αυτή κέρδισε και Όσκαρ. «Χάρη σε τέτοιους ανθρώπους αποκτούν ζωή οι ταινίες που βλέπουμε».
Όταν γυριζόταν το «Καληνύχτα και καλή τύχη» με budget μόλις 7 εκατομμύρια δολάρια, η διακοσμήτρια Jan Pascale έπεισε τους Elyea να τους νοικιάσουν vintage κάμερες, μικρόφωνα και μόνιτορ σε καλύτερη τιμή. Ο Τζορτζ Κλούνεϊ ήθελε οπωσδήποτε μια παλιά μονταζιέρα Moviola και οι Elyea τού τη βρήκαν σε τοπικό σχολείο. Όχι μόνο είχαν τα telex που χρειαζόταν η παραγωγή, αλλά και ανθρώπους που ήξεραν πώς να τα κάνουν να δουλέψουν.
«Δεν ξέρω τι θα κάναμε χωρίς αυτούς», λέει η Pascale, που έχει επίσης κερδίσει Όσκαρ για το «Mank». Κανείς δεν θέλει να φανταστεί αυτό το σενάριο. Αλλά, με τις παραγωγές στο Λος Άντζελες να μειώνονται και το History for Hire να έχει λιγότερη δουλειά, οι Elyea φοβούνται πως ίσως δεν καταφέρουν να ανανεώσουν το συμβόλαιό τους για άλλα πέντε χρόνια. Αν κλείσουν, το Λος Άντζελες θα χάσει ένα ακόμα κρίσιμο κομμάτι του οικοσυστήματος που το καθιστά ελκυστικό για τους δημιουργούς – την ώρα που πολιτείες όπως η Τζόρτζια ή το Νέο Μεξικό τραβούν τις παραγωγές με ισχυρά φορολογικά κίνητρα. Πολλοί φοβούνται έναν φαύλο κύκλο: όσο φεύγουν ντόπιοι επαγγελματίες και υποδομές, τόσο περισσότερες παραγωγές θα το εγκαταλείπουν.
Πριν από την πανδημία, οι Elyea απασχολούσαν 25 άτομα. Σήμερα, μόλις 11. Ζουν από τις αποταμιεύσεις τους για να κρατηθούν. Το ενοίκιο αναμένεται να αυξηθεί κατά 25% τον Ιούλιο, που λήγει το συμβόλαιο. Και τώρα ένα δύσκολο δίλημμα: «Τι να κάνουμε;», λέει η Pam, 71 ετών. «Να πούμε “ναι, θα συνεχίσουμε γιατί υπάρχει ακόμα μέλλον”; Ή να πούμε “οκέι, κάναμε έναν ωραίο κύκλο”;»
Από στρατιωτικά ραδιοτηλέφωνα μέχρι vintage κουτιά Froot Loops
Ο Jim και η Pam Elyea γνωρίστηκαν σε σχολή design. Εκείνος, σήμερα 74 ετών, δούλευε ως σκιτσογράφος σε δικαστήρια, αλλά μια υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης που κάλυψε τη δεκαετία του ’80 τον έκανε να τα παρατήσει. Μεγαλωμένος ανάμεσα σε παλαιοπωλεία –οι γονείς του διατηρούσαν ένα– ήταν ανέκαθεν συλλέκτης. Όταν λοιπόν ένας φίλος του που δούλευε ως production designer τού ζήτησε να τον βοηθήσει σε γυρίσματα, δεν χρειάστηκε και πολύ για να πει το ναι. «Το λάτρεψε», λέει η Pam. «Ήταν αυτό που ήθελε πάντα να κάνει».
Το ζευγάρι ξεκίνησε να νοικιάζει props μέσα από το ίδιο του το διαμέρισμα. Η πρώτη τους μεγάλη δουλειά ήρθε όταν ανέλαβαν να προμηθεύσουν με αλεξίσφαιρα, ασυρμάτους πεδίου και ιατρικό εξοπλισμό την ταινία «Platoon» του Όλιβερ Στόουν, το 1986. (Πλέον παραδέχονται πως τότε ίσως και να... φούσκωσαν λίγο την εμπειρία τους.) Λίγο αργότερα άνοιξαν το πρώτο τους κατάστημα, μόλις 370 τετραγωνικών – ένα μικρό κλάσμα σε σχέση με τις σημερινές τους εγκαταστάσεις.
Ο Jim, με το μάτι του συλλέκτη, αγόραζε ασταμάτητα αντικείμενα. Άλλα τα έφτιαχναν τεχνίτες, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των παραγωγών. Πολλά χρειάζονταν επινοητικότητα και ανακατασκευή. Ένας γερανός κινηματογράφησης 3,5 τόνων από τη δεκαετία του ’30 –εμφανίστηκε στο «Χαίρε, Καίσαρ!» και στο «Βαβυλώνα»– έπρεπε να τροποποιηθεί ώστε να πληροί τους σύγχρονους κανόνες ασφαλείας.
Ένα απόγευμα, μέσα στις εγκαταστάσεις της History for Hire, ο τεχνίτης Dave McCullough ρύθμιζε ένα μικρόφωνο για να ταιριάξει σε βάση που δεν ήταν σχεδιασμένη γι’ αυτό. Στη συνέχεια θα χρησιμοποιούσε έναν 3D εκτυπωτή για να δημιουργήσει από την αρχή ένα tally light (το φωτάκι που δείχνει ποια κάμερα γράφει) για μια αυθεντική τηλεοπτική κάμερα RCA TK60 από τα 60s, πριν αποφασίσει αν θα χρησιμοποιήσει θερμαντικό πιστόλι για να κάνει το κόκκινο χρώμα της λίγο πιο πλούσιο.
«Το φοβερό με το να δουλεύεις σε ένα τέτοιο μέρος είναι ότι έχεις όλο τον προηγούμενο αιώνα ως σημείο αναφοράς», λέει ο McCullough, που δουλεύει εκεί τα τελευταία εννέα χρόνια. «Πολλά από τα πράγματα που βλέπετε έχουν ζήσει πολλές ζωές προτού φτάσουν σ’ εμάς».
Καμία λεπτομέρεια δεν είναι ασήμαντη, επισημαίνει ο Richard Atkins, υπεύθυνος γραφικών της εταιρείας. Αυτός είναι που αναδημιουργεί vintage κουτιά δημητριακών Cheerios, Froot Loops και ξεχασμένων brands όπως τα Sugar Jets. Χρειάζεστε ένα πακέτο Lucky Strike για τη δεκαετία του ’50; Μπορεί να σας βρει το σωστό λογότυπο – ακόμα και ανάλογα με τον μήνα που διαδραματίζεται η σκηνή.
Τον βρίσκουμε να μετρά με χάρακα το ύψος ενός γυάλινου μπουκαλιού. Μια ταινία που διαδραματίζεται στα 80s ήθελε ένα παλιό μπουκάλι Budweiser σε μέγεθος που πλέον δεν κατασκευάζεται. Ο Atkins, 76 ετών, με εμπειρία 51 χρόνων, βρήκε δύο υποψήφια από τη συλλογή του. «Ναι, μπορείς να βρεις πράγματα στο ίντερνετ», λέει, «αλλά έχεις ένα συγκριτικό πλεονέκτημα όταν είσαι κάποιος της ηλικίας μου και τα θυμάσαι».
Πρόσφατα, ένα μιούζικαλ βασισμένο στο τηλεοπτικό σόου «Soul Train» που ανεβαίνει στο Μπρόντγουεϊ ζήτησε τηλεοπτικές κάμερες εποχής. Ψάχνοντας, η ομάδα της History for Hire ανακάλυψε ότι το αυθεντικό σόου ήταν από τα πρώτα που απασχόλησαν γυναίκες στον χειρισμό κάμερας. Έτσι, μαζί με την κάμερα έστειλαν και μια σχετική φωτογραφία – και τώρα μια εικονολήπτρια εμφανίζεται στη σκηνή του «Hippest Trip: The Soul Train Musical». Η Pam θυμάται μια φράση που είχε ακούσει κάποτε: «Οι άνθρωποι μαθαίνουν ιστορία μέσα από τις ταινίες». Και δεν την έχει ξεχάσει.
Σκανάρεις το bar code και το σύστημα της History for Hire σου εμφανίζει το κινηματογραφικό παρελθόν του αντικειμένου. Μια αγαπημένη κάμερα που χρησιμοποιήθηκε στο «Τσάρλυ» (1992) με τον Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ έχει ταξιδέψει μέχρι την Ανταρκτική και το Μεξικό. Μια ταλαιπωρημένη δερμάτινη τσάντα έχει εμφανιστεί στο «Ο πατριώτης», το «Άλαμο» και στους «Πειρατές της Καραϊβικής».
Για το 10% της αξίας του αντικειμένου, μπορείτε να το νοικιάσετε για μία εβδομάδα. Θέλετε μια ξύλινη μπαγκέτα από τα 70s; Θα σας στοιχίσει 2 δολάρια. Θέλετε όμως ένα αυθεντικό σετ τυμπάνων Vistalite; Εκεί φτάνουμε κοντά στα 495 δολάρια.
Για να καλυφθεί, ωστόσο, το ετήσιο ενοίκιο των 500.000 δολαρίων που πληρώνουν για το κτίριο όπου τα αποθηκεύουν όλα αυτά, θα πρέπει να νοικιάσουν... πάρα πολλά σετ ντραμς.
Η Pam δεν έχει πρόβλημα να στέλνει props σε άλλα μέρη – έχει εξυπηρετήσει παραγωγές σε όλο τον κόσμο. Και ναι, της φαίνεται λογικό το «Οπενχάιμερ» να γυρίστηκε στο Νέο Μεξικό. Όμως, για να συνεχίσουν να υπάρχουν, χρειάζονται περισσότερες τοπικές παραγωγές στο Λος Άντζελες. Για να καλύψει τα κενά του μειωμένου προσωπικού, έχει αρχίσει να προσλαμβάνει περιστασιακά άτομα, όπως τη Sadie Spezzano – διακοσμήτρια σετ κι εκείνη, με πεσμένη τη δική της δουλειά, που πλέον βρίσκει μεροκάματο στην εταιρεία στην οποία ως τώρα ήταν πελάτισσα. «Υπάρχουν τόσοι ταλαντούχοι άνθρωποι στον χώρο που προσπαθούν απεγνωσμένα να επιβιώσουν», λέει η Spezzano.
Οι διακοσμητές λένε ότι έχουν ήδη χάσει αρκετά τοπικά prop houses. Το Faux Library, που ειδικευόταν σε ελαφριά, ψεύτικα βιβλία για σκηνικά, έκλεισε. Το Modern Props, η σταθερή λύση για φουτουριστικά αντικείμενα, επίσης δεν υπάρχει πια. «Δυσκολεύουν τα πράγματα», λέει η Pascal. «Αν χάσουμε και το History for Hire, με όλα αυτά που διαθέτει, δεν ξέρω τι θα κάνουμε».
Η Pam θέλει να κρατήσει την επιχείρηση ανοιχτή όσο μπορεί. Για τον Τζιμ –που πάσχει από Πάρκινσον– και για το προσωπικό της. «Ούτε εγώ ούτε ο Jim είμαστε έτοιμοι να τα παρατήσουμε», λέει. Ίσως, λέει, να υπογράψουν ένα διετές συμβόλαιο αντί για πενταετές. Και βλέπουμε. Η σκέψη παραμένει ανοιχτή. Ξέρει ότι κάποια στιγμή θα χρειαστεί να παραδώσουν τη σκυτάλη. Είχε σκεφτεί να δώσει την επιχείρηση σε κάποιον από τους μακροχρόνιους υπαλλήλους της, εφόσον αποδεικνυόταν βιώσιμη. Αλλά αυτή τη στιγμή δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτό θα ήταν ευλογία ή βάρος.
Ένα πράγμα ξέρει με σιγουριά: «Δεν θέλω να είμαι το τελευταίο prop house στο Λος Άντζελες».
13°
