Αφροδίτη Παπαδουλή: Η πόλη ανοίγεται μπροστά μου με ένα σωρό εκπλήξεις

Η Αφροδίτη Παπαδουλή τα τελευταία χρόνια εμπνέεται από την Αθήνα, την πόλη της και τη ζωγραφίζει με τον δικό της τρόπο, αποδίδοντας στις ακουαρέλες της τον τρόπο που εκείνη τη βλέπει, μέσα από τα χρώματα που χαρακτηρίζουν την πολη και την ατμόσφαιρά της. Εμείς μιλήσαμε μαζί της και μας εξήγησε τι αγαπά στην Αθήνα, ποιες είναι οι λεπτομέρειες που εκείνη παρατηρεί και εμάς μπορεί να μας διαφεύγουν, ποιες είναι οι πηγές εμπνευσής της. 

Συνέντευξη με την Αφροδίτη Παπαδουλή με αφορμή την έκθεση «Πάντα εδώ θα γυρνώ» 

Η επιμελήτρια της έκθεσης σας χαρακτηρίζει «flâneuse», περιπλανήτρια. Θα θέλατε να μου σχολιάσετε αυτόν τον χαρακτηρισμό;
Η τάση μου να περιπλανιέμαι ενισχύεται από την συνήθειά μου να χαζεύω κάτι. Ως άνθρωπος που άργησε να πάρει μαθήματα οδήγησης, διατηρώ πάντα την συνήθειά μου να γνωρίζω τις περιοχές περπατώντας τες. Χωρίς βιασύνη και χωρίς προσδοκίες, η πόλη ανοίγεται μπροστά μου με ένα σωρό εκπλήξεις.

Τι λεπτομέρειες παρατηρείτε στην πόλη που μπορεί κάποιος να χάνει λόγω του ότι είτε δεν παρατηρεί, είτε τρέχει όλη την ώρα;
Στα τελευταία χρόνια το πρόσωπο της Αθήνας αλλάζει με μεγάλες ταχύτητες. Παραδόξως σημεία της πόλης που θεωρούσαμε πριν δεκαπέντε χρόνια ότι θα διατηρούσαν την αίγλη τους, όπως η οδός Σταδίου, με τα εμβληματικά σινεμά της, να παραμένουν σε εγκατάλειψη, ενώ άλλες περιοχές , όπως η πλατεία Καρύτση, η οδός Κολοκοτρώνη και η περιοχή γύρω από το Μοναστηράκι αποκτούν πληθώρα cafe κι εστιατορίων. Τα ξενοδοχεία έχουν κατακτήσει την πόλη σε μεγαλη δυσαναλογία ως προς τα άλλα κτίρια. Ευτυχώς παράλληλα μ αυτά προέκυψαν νέα μουσεία, όπως το μουσείο νεώτερου ελληνικού πολιτισμού και το σπίτι του Ελύτη. Δυστυχώς όμως τα βιβλιοπωλεία είναι σε αφανισμό.

Πώς και γιατί ξεκίνησε αυτή η περιπλάνησή σας στην πόλη της Αθήνας; Η περιπλάνηση που απέβλεπε στην καταγραφή μέσω της ζωγραφικής ξεκίνησε πριν τρία χρόνια, από ένα λάθος στο μηχάνημα εισιτηρίων στον ηλεκτρικό του Πειραιά. Εκεί πληκτρολογώντας την επιλογή ηλεκτρονικό πορτοφόλι και βάζοντας 50 ευρώ, διαπίστωσα ότι είχα γεμίσει με τόσα χρήματα την κάρτα μου, αλλά είχα αδειάσει το πορτοφόλι μου!! Για να μην μου βγει υστερία από αυτήν την λανθασμένη κίνηση, σκέφτηκα ότι μπορώ να μετατρέψω την ατυχία σε δημιουργικότητα και τότε άρχισα να ζωγραφίζω την κλίμακα 40x60cm, επί τόπου σε κάποιες περιοχές με oil sticks σε προετοιμασμένο καμβά, τα οποία έργα συνέχιζα μετά στο studio με λάδι. Έτσι προέκυψε μια ενότητα ‘’οι 40 διαδρομές’’ , έκθεση που παρουσίασα πέρσι, αλλά μετά απ’αυτήν με την ενθάρρυνση του δημάρχου μας, γι’αυτήν την έκθεση, συνέχισα σε μεγαλύτερες διαστάσεις γενικά με τα ίδια υλικά αλλά κυρίως με λάδια.

Τι έχετε ανακαλύψει παρατηρώντας, τόσο για την πόλη, όσο και για τους ανθρώπους της αλλά και για τον ίδιο σας τον εαυτό;
Είναι προφανές ότι η Αθήνα έχει αλλάξει: κάποτε έμοιαζε με μια μεγάλη γυναίκα, που μπορεί να έχει κουραστεί, αλλά ταυτόχρονα προσπαθεί να ευχαριστήσει περισσότερο κόσμο, ενώ τώρα είναι σαν μια γυναίκα επηρεασμένη από τις νέες τάσεις, με ένα διαρκές άγχος : αν θα αρέσει στους ξένους. Μια νέα γυναίκα με πολλές ανασφάλειες που τροφοδοτούνται από τους influencers. Οι κάτοικοι που βιώνουν την καθημερινότητα της Αθήνας μέσα από τις αντίξοες συνθήκες, πχ του μποτιλιαρίσματος, βρίσκουν λίγες ώρες χαλάρωσης στα καλόγουστα στέκια της που ανταποκρίνονται σε όλα τα γούστα. Προσωπικά υπάρχουν πάντα ευχάριστες εικόνες που μου τροφοδοτούν την αγάπη μου για την πόλη, πχ μια μεγάλη ακτίνα γύρω από το Σύνταγμα, τα νέα ethnic μαγαζιά κυρίως για το χρώμα τους και όπως ανέφερα πιο πριν κάποια εξαιρετικά μουσεία. Αλλά μου λείπουν και κάποια μέρη με ταυτότητα, όπως ένα πολύ παλιό cafe, το de profundis.

Σχολιάστε μου τον τίτλο της έκθεσης, που δανείζεστε από το τραγούδι του Νίκου Πορτοκάλογλου «Τα καράβια μου καίω». Υπάρχει στο έργο σας αυτή η επιμονή ότι εσείς ανήκετε εδώ, αλλά η πόλη μπορεί ενίοτε –ή πιο συχνά- να είναι λίγο… αφιλόξενη; Να μη σας έχει χαρίσει κάποιο χάδι;
O στίχος «πάντα εδώ θα γυρνώ» από  «τα καράβια μου καίω» δείχνει την αποδοχή που έχει η αγάπη μου για την πόλη. Όπως όταν αγαπάς έναν άνθρωπο βιώνεις συχνά απογοητεύσεις γιατί συνδυάζεις την αγάπη σου και με παλαιότερες εμπειρίες, που όμως έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί, έτσι και στην περίπτωση της πόλης κάποιες φορές περιμένεις «ένα χάδι», το οποίο δεν έρχεται. Γι αυτό όμως δεν φταίει η πόλη, αλλά οι άνθρωποι που την κατοικούν. Όταν δεν την σέβονται, αυτό φαίνεται παντού. Η εγκατάλειψη όμως θα είναι κατά την γνώμη μου πολλαπλάσια αν σ αυτήν προστεθεί κι εγκατάλειψη από όσους την αγαπούν.

Τι σας εμπνέει στην Αθήνα; Πώς θα χαρακτηρίζατε αυτήν την πόλη; Είστε Αθηναία ή ήρθατε στην πόλη στα φοιτητικά σας χρόνια;
Για μένα πηγές έμπνευσης υπάρχουν σε πολλά σημεία της Αθήνας : το ιστορικό τρίγωνο, ο Λυκαβηττός, το πάρκο Ελευθερίας, η πλατεία Μαβίλη, το Παγκράτι κι η πλατεία Καρύτση είναι ορισμένα από αυτά. Η πόλη μας πιστεύω είναι μια γοητευτική πόλη και ταυτοχρόνως μια αντιφατική και άνιση πόλη. Άλλα ερεθίσματα έχει κάποιος βγαίνοντας στην Βασιλίσσης Σοφίας κι άλλα στην οδό Μάρνη. Γεννήθηκα στο Μεταξουργείο κι έζησα εκεί ως τα πέντε μου. Πιο μετά πήγαμε στην πλατεία Καραϊσκάκη από όπου φύγαμε όταν τελείωσα το δημοτικό. Έκτοτε ζω στον Διόνυσο, αλλά κατεβαίνω πολύ συχνά στο κέντρο. Φοίτησα στην ΑΣΚΤ Αθήνας κι αυτά τα χρόνια ήταν μακράν τα καλύτερα.

To χρώμα στα έργα σας. Τι ρόλο παίζει και πώς μπορεί να αλλάξει το τοπίο; Έχετε αγαπημένα χρώματα ή αγαπημένες αποχρώσεις; Πόσο σημαντική είναι η χρήση του χρώματος σε ένα έργο;
Το χρώμα έχει αποφασιστική σημασία στα έργα μου. Το ίδιο το υλικό κάποιες φορές με διεγείρει στο να αλλάξει την ροή του έργου. Η ώχρα και τα κίτρινα είναι χρώματα που απαντώνται συχνά στα τοπία μου γιατί απλά βρίσκονται στο ελληνικό τοπίο- είτε αστικό είτε φυσικό. Τα γαλάζια σε μεγάλη γκάμα και τα φωτεινά κόκκινα επίσης τα θεωρώ πολύ απαραίτητα.

Μπορείτε να μου εξηγήσετε το «χρωματικό crescendo» στα έργα σας για το οποίο κάνει λόγο η κυρία Τσούργιαννη στο συνοδευτικό κείμενο της έκθεσης;
Στα έργα που άρχισα να δουλεύω με τα oil sticks η ένταση του χρώματος πράγματι κλιμακώνεται γιατί τα ίδια τα υλικά έχουν μια παχύρευστη αίσθηση που εσκεμμένα άφησα να φαίνεται. Σε έργα διάστασης 40x60cm αυτό είναι μάλλον πιο προφανές.

Ποια είναι τα συνήθη υλικά που χρησιμοποιείτε στα έργα σας και γιατί; Έχετε αγαπημένα υλικά;
Οι ακουαρέλες είναι ένα υλικό που με εκφράζει πολύ γιατί θέλει τόλμη κι ελευθερία κι αφήνει κενό χώρο στο χαρτί. Σταδιακά όμως δούλεψα με τον ίδιο τρόπο και τα ακρυλικά και τα λάδια. Όσο πληθωρικό κι αν είναι το χρώμα σε μια περιοχή του πίνακα τόσο χρειάζεται μια ανάσα κάπου αλλού.

Πέρα από τη ζωγραφική, έχετε ασχοληθεί και με τη γλυπτική. Έχετε στο σάιτ σας κάποια γλυπτά. Ήταν για κάποιο συγκεκριμένο project; Σκοπεύετε να επιστρέψετε σε αυτό; Και εδώ υπάρχει μια χρήση χρώματος που παραπέμπει στα ζωγραφικά σας έργα. Πώς το επιτυγχάνετε;
Η εποχή της καραντίνας ήταν μια ευκαιρία να πειραματιστώ και σε έναν χώρο που ως τότε ήταν αδιάβατος για μένα. Έτσι έκανα γλυπτά από γύψο και γυψόγαζα με την βοήθεια σκελετού που έφτιαξα από κοτετσόσυρμα. Στο τέλος τα επιζωγράφισα με ακρυλικά χρώματα και σπρέι. Το project που έβαλα τότε στον εαυτό μου ήταν αγγελικές οντότητες πάνω στην γη. Δεν ξέρω πότε, αλλά δεν αποκλείω να επιστρέψω στην γλυπτική.

Ποιες είναι οι επιρροές σας στην τέχνη σας;
Όπως η τέχνη εξελίσσεται μας αφήνει πολλά πατήματα στα οποία εμείς βαδίζουμε. Εγώ αισθάνομαι ότι οφείλω εξίσου στον ιμπρεσσιονισμό και στον εξπρεσιονισμό. Μάλλον ως φοιτήτρια είχα περισσότερο εξπρεσιονιστική πινελιά, αλλά με τα χρόνια η παλέτα μου δουλεύτηκε στην κατεύθυνση του ιμπρεσιονισμού. Παράλληλα μπορώ να πω ότι η αφαίρεση είναι μια πράξη που συναντάται στα έργα μου σχεδόν πάντα. Είναι ό,τι επιτρέπει στην ζωγραφική να αναπνέει.

Μιλήστε μου λίγο για τον Γιάννη Ψυχοπαίδη ως δάσκαλο, μιας και φοιτήσατε στο εργαστήρι του στην ΑΣΚΤ.
Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης είχε κατορθώσει να φτιάξει μια οικογένεια μέσα στο εργαστήρι Ζ. Ήταν ο πατέρας μας που μας καθοδηγούσε χωρίς εμμονές σε δρόμο που ο καθένας θα ταίριαζε να πάρει. Ως ένας κοσμοπολίτης καλλιτέχνης με εμβάθυνση στην ιστορία της νεότερης τέχνης είχε ποικίλες επιρροές που με χαρά μας μετέδιδε.

Έχετε κάνει κάποιες ατομικές εκθέσεις στο Λονδίνο και έχετε συμμετάσχει σε μια ομαδική στη Νέα Υόρκη. Πώς ήταν η εμπειρία σας εκεί; Και πώς προέκυψαν αυτά τα project;
Λόγω ενός website που έχω υπήρξαν προτάσεις από το εξωτερικό που μπόρεσα να ανταποκριθώ κι έτσι προέκυψαν αυτές οι εκθέσεις. Στο Λονδίνο ήταν πιο εύκολα τα πράγματα πριν το Brexit. Σε γενικές γραμμές νομίζω ότι όσο περισσότερες ευκαιρίες έχει κάποιος να βγαίνει στο εξωτερικό , τόσο το καλύτερο. Η έκθεση στη Νέα Υόρκη ήταν μια εμπειρία πολύ διαφορετική γιατί συνδέθηκε με πολλά εξωτερικά ερεθίσματα μιας κι ήταν κι η πρώτη φορά που βγήκα Νέα Υόρκη. Παραδόξως αυτό που με κάνει ακόμα να χαμογελάω περισσότερο γι αυτήν την εμπειρία, είναι γιατί βρέθηκα να έχω έργο μου στο ίδιο περιοδικό που φιλοξενούσε έργο του Nick Cave, ο οποίος έχει ασχοληθεί επίσης με γλυπτική!

Μετά την έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα, ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Θα συνεχίσετε να ασχολείστε ζωγραφικά με την Αθήνα;
Νομίζω πως ναι. Χωρίς να έχω επιλέξει το πότε ή το πού θα κάνω την επόμενη έκθεση, πιστεύω ότι θα συνεχίσω με την ίδια θεματική, αλλά ίσως εντάξω έργα σε χαρτιά ακουαρέλας με μεικτή τεχνική.

Δείτε λεπτομέρειες για την έκθεση στο City Guide της Athens Voice