Το φωτογραφικό λεύκωμα “Τέξας” του Δημήτρη Τσουμπλέκα συγκεντρώνει μια επιλογή 146 φωτογραφιών από τις χιλιάδες που τράβηξε ο καλλιτέχνης τα τρία τελευταία χρόνια επιχειρώντας να επεξεργαστεί το αλλόκοτο θέαμα ατάκτως ερριμένων τοπίων και ανθρώπων που συνάντησε όταν μετεγκαταστάθηκε από το Βερολίνο στην Αθήνα της κρίσης.
Όποιος στέκεται μπροστά στις φωτογραφίες του “Τέξας” βρίσκεται σε σύγχιση. Εγκαταλελειμένα κτίρια, δωμάτια με πεσμένους σοβάδες ή φυσικά εμπόδια, άνθρωποι-σκιές μπροστά στα ποτήρια τους, δαιμονικά παιδιά, μοναχικοί άντρες που κοιτάζουν αλλού, δηλώνουν σε όλους τους τόνους μια επιθυμία ελευθερίας — στα όρια της διάλυσης. Άδειες πισίνες ξενοδοχείων, πυροσβεστήρες στη σειρά, εγκαταλελειμένα εργοστάσια (φωτογραφικών ειδών!), μολυσμένα νερά, παραιτημένοι γέροι μεταφέρουν ένα μήνυμα χωροταξικής και συναισθηματικής ανυπακοής. Μόνο που η ανυπακοή ανήκει στο οπλοστάσιο των εφήβων — ενώ αυτές οι λήψεις ανατέμνουν τη διαδικασία της ωρίμανσης. Του μόχθου και της καταβαράθρωσης που φέρνει μαζί της κάθε αλλαγή.
Το παράξενο με το “Τέξας” είναι ότι οι φωτογραφίες αυτής της μάλλον σκοτεινής ενότητας δεν δημιουργούν βάρος, αλλά προσφέρουν στον θεατή μια ευκαιρία περισυλλογής και ταύτισης. Το κατεστραμμένο κομμάτι του εαυτού μας, εκείνο που πρέπει ν’αλλάξει, κατανοεί την ανάγκη της αλλαγής και ασυνείδητα “θυμάται” για ποιους λόγους πρέπει ν’αλλάξει. Εν ολίγοις το “Τέξας” είναι ένα είδος αποχαιρετισμού, μια επισήμανση του οριακού. Και όριο, όπως μάς θυμίζει ο Χάιντεγκερ,“δεν είναι αυτό στο οποίο κάτι σταματά, αλλά όπως το είχαν ήδη αναγνωρίσει οι Έλληνες, το όριο είναι εκείνο απ’ όπου κάτι αρχίζει να εκδιπλώνει την ουσία του”.
Γιατί όμως “Τέξας”; Ο καλλιτέχνης δανείστηκε το όνομα από το καφενείο “Παράδεισος” στην Πρέβεζα το οποίο μετονομάστηκε σε “Τέξας” όταν ένας απατημένος σύζυγος τράβηξε πιστόλι κι άρχισε να πυροβολεί δυο θαμώνες — τη γυναίκα του και τον εραστή της. Ο τίτλος έχει τις αναπότρεπτες συνδηλώσεις της βίας, του Νότου, της ερήμωσης. Στον βαθμό που το όνομα ορίζει και το πράγμα, το “Τέξας” αποτελείται από βίαια πειράματα επαναπατρισμού. Είτε πρόκειται για μια χαμένη πατρίδα, είτε για έναν χαμένο εαυτό, ο Τσουμπλέκας προσεγγίζει το πείραμά του ως φυσιοδίφης, ως επιστήμονας που συλλέγει υλικό προτού βγάλει συμπεράσματα. Μαζί του κι εμείς παρακολουθούμε αυτό το αταξινόμητο ντοκουμέντο που μάς ταξιδεύει από το Μαρούσι, την Κέρκυρα και το Μεσολόγγι ως το Βερολίνο και τη Νέα Υόρκη, βυθίζουμε τα πόδια μας σε βρώμικα νερά ή ροκανίδια, πέφτουμε από σκάλες, βλέπουμε πλοία να περνούν, ανθρώπους να χάνονται και αφού εγκαταλειφθούμε στη δίνη επιστρέφουμε στον εαυτό μας με την ψευδαίσθηση ότι αυτό που μόλις είδαμε συμβαίνει έξω και όχι βαθιά μέσα μας.
Ενα γουέστερν δωματίου, να τι είναι οι φωτογραφίες του Τσουμπλέκα: ακόμη και οι λήψεις που αποτυπώνουν πολιτικές και κοινωνικές συρράξεις στην Αθήνα του Μνημονίου ξεπερνούν τη στιγμή και φωτίζουν μια άλλη εσωτερική πάλη η οποία μαίνεται ανεπίγνωστα. Όπως λέει κι ο ίδιος, πρόθεσή του είναι να μιλήσει “για την κρίση που δεν είναι επίκαιρη, ούτε παροδική , για την κρίση που αντιμετωπίζουμε συνεχώς, για την απώλεια, το πένθος και την ελευθερία που μπορούμε να κερδίσουμε αν κρατάμε τα μάτια μας ανοιχτά”.
INFO Παρουσίαση: Τετάρτη 7 Μαϊου και ώρα 7 μ.μ. στο «Free Thinking Zone», Σκουφά 64 και Γριβαίων, Κολωνάκι. Συζητητές:
· Ηλίας Μαγκλίνης, υπεύθυνος πολιτιστικού ρεπορτάζ της «Καθημερινής» και συγγραφέας (συντονιστής)
17°
