Συνέντευξη: Ο Γιώργος Νέρης μιλάει για το 1ο Athens Fringe Festival
25/5, ώρα 21.30. Σε μια αίθουσα παλιού καταστήματος στην Κυψέλη, 22 μέρες πριν την επίσημη έναρξη του φεστιβάλ, παρακολουθώ τις πρόβες της «Ομάδας στην Τύχη» που υποστηρίζεται από την Ένωση Θεατρικής Γραφής. Ένα σπονδυλωτό θεατρικό με θέμα τα παιχνίδια της καθημερινότητας, με κείμενα που έγραψαν 15 θεατρικοί συγγραφείς ειδικά για την παράσταση στο Fringe. Η αγωνία λίγο πριν την πρώτη παρουσίαση είναι εμφανής. Ο σκηνοθέτης Βασίλης Ασλανίδης βάζει τάξη στον πανικό, η φωτογράφος Άννα Παπάζογλου και η χειρουργός-ορθοπεδικός Ελεάνα Μποντιώτη φωτογραφίζουν με ηρεμία τα χέρια των ηθοποιών.
«Το συζητάγαμε καιρό να φωτογραφίσουμε μαζί χέρια ανθρώπων» μου λέει η Άννα. «Η αφορμή δόθηκε όταν πήγα στην πρώτη παρουσίαση του Fringe και είδα τον Γιώργο, που με το ένα χέρι κράταγε το μικρόφωνο και με το άλλο κινείτο συνέχεια. Η κίνηση των χεριών του ήταν πολύ έντονη. Μόλις το είδα, είπα: Να τα τα χέρια! Αποφασίσαμε να τα φωτογραφίσουμε την ώρα που ετοιμάζουν τη δουλειά, για να τονίσουμε ότι είναι ένα μέσο που μας ενώνει με τον κόσμο μέσω της αφής αλλά και της έκφρασης. Ταιριάζει πολύ με το φεστιβάλ, που έχει αυτή την αίσθηση του χειροποίητου». Η τρίτη της ομάδας, η γραφίστρια Ελένη Κωνσταντάτου, θα πάρει τις φωτογραφίες και θα τις κάνει ένα γιγαντιαίο κολάζ. Ο κόσμος θα μπορεί να σημειώσει πάνω του και να παρέμβει. Ο ζωγράφος και ενδυματολόγος θεάτρου Μιχαήλ Ρωμανός μάς δείχνει με τη σειρά του τα έργα που θα παρουσιάσει: «Το πρώτο είναι ένα θεατρικό κοστούμι για τη Μήδεια (σ.σ. έχει παρουσιαστεί στο Ηρώδειο και αλλού) δημιουργημένο με τη μέθοδο της trash art. Το δεύτερο είναι “Οι στόχοι”, ένα έργο ζωγραφικής που λέει ότι έχουμε κάνει το περιβάλλον στόχο προς εξόντωση. Θα παρουσιαστεί στην ομαδική έκθεση της Art Spot στην Τεχνόπολη».
Καθώς οι μέρες κυλούνσυναντάω κι άλλους ανθρώπους που μου εξιστορούν το χρονικό της συμμετοχής τους. Ο Θάνος Παπαδόπουλος λέει για τις φωτογραφίες του από τοίχους της πόλης: «Άρχισα να φωτογραφίζω την Αθήνα και όσο περνούσε ο καιρός μάθαινα τις κρυφές γωνίες της. Συνειδητοποίησα ότι κάθε 2-3 μέρες νέα graffiti σχεδιάζονταν πάνω στα παλιά, καινούργιες αφίσες έμπαιναν πάνω στις προηγούμενες και ο δήμος περνούσε με σπρέι νερού για να τα καθαρίσει... Στο τέλος προέκυπταν κάτι abstract εικόνες με νέες, μοναδικές συνθέσεις μέσα τους». Η Διεθνής Αμνηστία, που διοργανώνει έκθεση φωτογραφίας, προβολή ταινιών και συναυλίες με group προσφύγων, δίνει το στίγμα της: «Αυτή η διαδραστικότητα ταιριάζει με τη δράση μας για την ευαισθητοποίηση των πολιτών, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Προσφύγων στις 20 Ιουνίου».
Στα γραφεία της εταιρείας πολιτισμού «Σύνθεση», το φεστιβάλ προετοιμάζεται σε καταιγιστικούς ρυθμούς. Κάθε μέρα που περνάει οι νέοι άνθρωποι που «τρέχουν» το Fringe χάνονται στα κανάλια της επικοινωνίας, χιλιάδες mail, συνεννοήσεις… Φαίνεται πάντως ότι πιστεύουν πολύ σε αυτό που κάνουν (αρκετοί εθελοντικά): Η Κωνσταντίνα Γεωργίου αναφέρει ότι το Fringe «μπορεί να λειτουργήσει ως ομπρέλα για όσους θέλουν να πειραματιστούν με λιγοστά τεχνικά μέσα αλλά με πολλή φαντασία!», η Αγγελίνα Λυκόγιαννη δουλεύει γι’ αυτή τη διοργάνωση «γιατί επείσθην από τις ευγενείς, δονκιχωτικές απόψεις του Γιώργου Νέρη για την τέχνη. Στην πορεία επείσθην και για την αναγκαιότητά του», ενώ η Ρένα Οροκλού δίνει σε μια φράση αυτό που μάλλον είναι όλο το νόημα της ύπαρξης του 1ου Athens Fringe Festival: «Με ενθουσιάζει η “αντάρτικη” τοποθέτησή του».
Γιώργος Νέρης: Ο άνθρωπος πίσω από το 1ο Athens Fringe Festival
Πότε και πώς γεννήθηκε η ιδέα για το Athens Fringe Festival;
Το Fringe είναι τέκνο της ανάγκης. Ως παραγωγός έβλεπα δημιουργούς κάθε είδους τέχνης να αναζητούν ένα συντεταγμένο τρόπο να γνωριστούν, να διαδράσουν και να παρουσιάσουν το αποτέλεσμα της δουλειάς τους. Δεν υπήρχε, τους το δώσαμε. Αποτέλεσμα: 170 ομάδες (δηλαδή πάνω από 500 καλλιτέχνες) συμμετέχουν στο πρώτο μας Φεστιβάλ.
Τι θέλει να το πει το σλόγκαν «Η Αθήνα μάς ανήκει»;
Η πλήρης φράση είναι «Η Αθήνα μάς ανήκει και είναι προέκταση του σαλονιού μας». Είναι ο φυσικός μας χώρος, εδώ που κινούμαστε άνετα και χωρίς υποκρισία. Οι παλιοί είχαν τα χωριά τους, εμείς έχουμε τις γειτονιές μας. Κανείς δεν μπορεί να μας διώξει από εδώ, κανείς δεν μπορεί να μας αποκλείσει, κανείς δεν μπορεί να μας διαχωρίσει τεχνητά. Διαφέρουμε, φυσικά, ο ένας από τον άλλον και είμαστε ο καθένας αυτόφωτος. Αλλά υπάρχουμε ο ένας για τον άλλον και μαζί φτιάχνουμε κάτι που ανήκει σε όλους. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε με το Fringe.
Πόσα φεστιβάλ χωράει αυτή η πόλη;
Είμαστε υπέρ των θεσμών. Πριν ξεκινήσουμε, προτείναμε στο Ελληνικό Φεστιβάλ να εντάξει στις δράσεις του το Fringe, αλλά η πρότασή μας απορρίφθηκε. Αναγκαστικά προχωρήσαμε μόνοι, πιστεύουμε όμως ότι –όπως έχει ήδη συμβεί στα ξένα φεστιβάλ– κάποια στιγμή οι δρόμοι μας θα συναντηθούν, με τον άλφα ή βήτα τρόπο. Είναι η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων.
Τι είναι το fringe format;
Είναι αυτό που αποφασίζει ο καθένας να είναι. Στην Αθήνα είναι διαφορετικό από το Εδιμβούργο ή την Πράγα. Προκύπτει από τις ανάγκες κάθε πόλης και ποικίλει ανάλογα με τη χρονική στιγμή. Εμείς, μετά τον περασμένο Δεκέμβρη, δεν μπορούσαμε να κάνουμε σα να μη συμβαίνει τίποτα. Έτσι, δώσαμε έντονα ακτιβιστικό χαρακτήρα στις δράσεις, μέσα και έξω από την Τεχνόπολη και τους άλλους χώρους. Στόχος μας, τελικά, είναι μια γνήσια λαϊκή διοργάνωση, τόσο από πλευράς συμμετεχόντων όσο και από πλευράς κοινού. Λαϊκή με την έννοια που λαϊκό είναι το facebook ή το myspace. Κατ’ ουσίαν, το Athens Fringe Festival αποτελεί τη ρεαλιστική διάσταση ενός κοινωνικού δικτύου, όπως αυτά που προανέφερα, μόνο που δεν είναι virtual αλλά πραγματικό.
Πώς ξεκίνησε η περιπέτεια της δημιουργία του και τι σημειώσεις έχει «κάνει» η εμπειρία σας μέχρι το στάδιο της τελικής ευθείας, όπου βρίσκεστε τώρα;
Θα προτιμούσα να κάνω τον απολογισμό τη στιγμή που οι πόρτες θα κλείσουν.
Ποια είναι η δική σας σχέση με την τέχνη; Έχετε ασχοληθεί επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά;
Νομίζω ότι ένας παραγωγός πρέπει να είναι συνειδητά απαλλαγμένος από προσωπικές καλλιτεχνικές επιδιώξεις. Αλλιώς θα μπλέκεται συνέχεια στα πόδια των συνεργατών του.
Γιατί δεν θα κυκλοφορήσουν αφίσες και flyers;
Με την ηλεκτρονική επικοινωνία θα καταφέρει να φτάσει το πρόγραμμα στο κοινό; Θα τα καταφέρει. Δεσμευτήκαμε ότι δεν θα τυπώσουμε τίποτα (πλην βεβαίως ενός πολύ βασικού προγράμματος των εκδηλώσεων). Δεν μπορείς να βγαίνεις με σύνθημα «η Αθήνα μάς ανήκει» και να τη ρυπαίνεις με τόνους χαρτιού, θα ήταν αντίφαση. Απευθυνόμαστε στα κύτταρα της πληροφορίας, τα blogs, τα sites, τα portals, και ζητούμε να γίνουν οι ξενιστές της ιδέας μας. Αυτό είναι το πραγματικό στοίχημα, το αν δηλαδή μια είδηση, ένα γεγονός, μπορεί να ταξιδέψει «οριζόντια», από τον έναν στον άλλον δηλαδή, και όχι «κάθετα» από μια κεντρικά κατευθυνόμενη πηγή, όπως π.χ. η τηλεόραση ή οι εφημερίδες.
Γιατί δίνετε τόσο βάρος στις ΜΚΟ και σε κινήσεις πολιτών;
Γιατί η τέχνη είναι από τη φύση της παρεμβατική. Πόσω δε μάλλον, όταν βγαίνει από τους κατεστημένους χώρους και κατεβαίνει στο πεζοδρόμιο. Εκεί συναντάει το ρεύμα της δράσης που αυτή τη στιγμή εκπροσωπούν οι κάθε λογής κοινωνικοί πυρήνες. Το ζητούμενο είναι η ένωση αυτή να είναι εκρηκτική. Να μας αλλάξει τη ζωή.
Από την αναδρομική του Κυριάκου Μορταράκου και τη μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Σεβαστάκη στις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Κώστα Λάκη και τους καλλιτεχνικούς αλγόριθμους του Τσαρλς Σάντισον
12°
