Η Μανίνα Ζουμπουλάκη πήγε εκδρομή στη Σπάρτη και παρακολούθησε την παράσταση «Αναμείνατε στο ακουστικό σας» με την Ερασιτεχνική Θεατρική Ομάδα Λακωνίας.
Είχα φάει ένα κόλλημα με τη Σπάρτη γιατί πέρασα τράνζιτο πριν από χρόνια με ΚΤΕΛ και δεν πρόλαβα να δω τίποτα: μόνο κάτι φαρδιούς δρόμους, νεοκλασικά κτίρια, φορτωμένες πορτοκαλιές σε ένα σχεδόν άσπρο, πελοποννησιακό φως, που δεν έμοιαζε καθόλου με το λίγο-μπλε, κάπως-υγρό, βελουτέ φως της Ανατολικής Μακεδονίας.
Τώρα, η φίλη μου Γαλήνη Τσεβά σκηνοθετεί το «Αναμείνατε στο ακουστικό σας» στη Σπάρτη με την Ερασιτεχνική Θεατρική Ομάδα Λακωνίας (ΕΘΟΛ) οπότε ήρθα στη Σπάρτη, που την ξέρω από τα βιβλία ιστορίας και από το ίντερνετ πάρα πολύ, μια και έλιωσα όλα τα σχετικά σάιτ – όχι στη διαδρομή με το ΚΤΕΛ (σάουνα/παγοκύστη εναλλάξ, μπακ-του-δε 60s αν εξαιρέσεις την στάση στο ΚΤΕΛ Τρίπολης που είναι ταμάμ το Εντερπράιζ), όχι μέσα στο λεωφορείο αλλά στο ωραιότατο ξενοδοχείο «Μανιάτης», με το μπαλκονάκι πάνω στην ακόμα ωραιότερη Λεωφόρο Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.
Η Κ. Παλαιολόγου είναι «ο μεγάλος δρόμος με τους φοίνικες», όπως με πληροφορούν τα σάιτ, τα ματάκια μου και οι ντόπιοι. Δυστυχώς έχει σκάσει ένα φριχτό σκαθάρι που τρώει (μερικούς) φοίνικες, και ψάχνουν τρόπο να το εξολοθρεύσουν. Δεξιά και αριστερά του δρόμου, υπέροχα νεοκλασικά σπίτια από τα τέλη του 19ου-αρχές 20ού αιώνα.
Ξενοδοχείο «Μανιάτης»
Ξενοδοχείο «Μανιάτης»
Η Σπάρτη είναι η πρώτη πόλη με πολεοδομικό σχέδιο, του Friedrich Stauffert, που ανέλαβε να την αναμορφώσει μετά την απελευθέρωσή της το 1834. Το ζαχαρωτό Δημαρχείο μαζί με την φωτεινή πλατεία σχεδιάστηκε το 1909 από τον Γ. Κατσαρό, και η σαν-φραγκολεβαντίνικη αγορά με τις καμάρες, το 1860. Είναι όμορφη πόλη, λίγο ψαρωτική, με τον χιονισμένο Ταΰγετο στα Νοτιο-Δυτικά να σε αγριοκοιτάζει, την οροσειρά του Πάρνωνα στα Ανατολικά, τον πανάρχαιο ποταμό Ευρώτα, στον οποίο (λέει) κάνει μπάνιο χειμώνα-καλοκαίρι ο δήμαρχος...
Δημαρχείο Σπάρτης
Οι δρόμοι είναι τόσο ίσιοι, τόσο άνετοι, και τόσο άδειοι (τις περισσότερες ώρες της ημέρας και όλες της νύχτας) που νομίζεις ότι βρίσκεσαι αλλού, απλώς δεν έχεις ιδέα πού. Όχι σε μεγαλούπολη της κεντρικής Ευρώπης, αν και τα κτίρια εκεί παραπέμπουν. Όχι σε μικρή επαρχιακή πόλη – οι μικρές επαρχιακές πόλεις είναι συνήθως τσαλακωμένες, στριμόκωλες και ζουπιγμένες ανάμεσα σε παλιά και νέα κτίρια, σε λόφους, βράχους, χαράδρες και αναντάμ-μπαμπαντάμ πολυκατοικίες. Η Σπάρτη είναι καλοχτενισμένη, κυρία, ήρεμη: δεν ακούω φρεναρίσματα από το μπαλκονάκι του ξενοδοχείου, ούτε κορναρίσματα, ούτε καν αυτοκίνητα εδώ που τα λέμε. Το απέναντι φουρνο-καφέ «Νικητέας» («από το 1890») είναι γεμάτο όταν κατεβαίνω το μεσημέρι να πάρω τυρόπιτες (καταπληκτικές, και ακόμα καλύτερες μηλόπιτες!) Όταν πέφτει ο ήλιος, αδειάζει όπως σχεδόν όλη η πόλη που, αν και έχει 16.000+ κατοίκους, μοιάζει να ζει κυρίως το πρωί ως τις 2.00 που κλείνουν τα μαγαζιά.
Πάμε στο θέατρο γιατί η Σπάρτη, παρά την ιστορία της, δεν έχει θέατρο. Έτσι δημιουργήθηκε η ΕΘΟΛ, το 2001, «με στόχο τη συνεργασία ανθρώπων με καλλιτεχνικές αναζητήσεις, την τόνωση της πνευματικής και επιμορφωτικής κίνησης στην πόλη μέσω του θεάτρου, και την ανάπτυξη της θεατρικής δραστηριότητας». Η ομάδα, αποτελούμενη από ερασιτέχνες ηθοποιούς και τεχνικούς, έχει ανεβάσει καμιά εικοσιπενταριά έργα με μεγάλη επιτυχία – η αίθουσα θεάτρου 200 θέσεων στο Πνευματικό Κέντρο Σπάρτης, όπου λαμβάνουν χώρα οι παραστάσεις, είναι πάντα γεμάτη...
Το «Αναμείνατε στο ακουστικό σας» είναι έργο που διασκεύασε (από ταινία) ο Θοδωρής Πετρόπουλος στα τέλη του ΄90. Το βλέπω τώρα σε σκηνοθεσία Τσεβά, με σκηνικά Ζέτας Πανταζή, Σπαρτιάτισας φιλολόγου, με ηθοποιούς που στη διάρκεια της ημέρας κάνουν όλες τις δουλειές του θεού (ένας τζακάς, μια δασκάλα, ένας ντράμερ, μια καθηγήτρια αγγλικών κ.λπ.). Αλλά τα βράδια των Σαββατοκύριακων ως και τις 23/2 παίζουν στο θέατρο, με εντυπωσιακά αποτελέσματα (=έχω μείνει κάγκελο, μη πω τίποτε βαρύτερο.) Οι σκηνοθετικές ικανότητες της Γαλήνης επίσης με έχουν εντυπωσιάσει κι είναι μεγάλη χαρά να αισθάνεσαι υπερηφάνεια για τις φίλες σου. Καλά, και για τους φίλους σου, απλώς δεν ήρθε κανένας κερχελές φίλος μαζί μου ως τη Σπάρτη, παρά τις αρχικές υποσχέσεις για γκράντε εκδρομή, ως παρέα…
Το βράδυ μετά την πρώτη παράσταση του Σαββατοκύριακου, πηγαίνουμε με την ΕΘΟΛ σε παραδοσιακή ταβέρνα στο (θεοσκότεινο) χωριουδάκι Αϊ Γιάννης. Τα χωριά γύρω από την Σπάρτη, μου λένε, είναι η «έξοδος του Σαββατοκύριακου», με αμέτρητες ταβέρνες, κουτούκια, τσιπουράδικα και φαγάδικα, που μόλις ανοίγει ο καιρός απλώνουν τραπεζάκια κάτω από τις πορτοκαλιές… Οι πορτοκαλιές είναι ένα σοκ για μένα, που όλο αγοράζω πορτοκάλια στην Αθήνα: φορτωμένες με πορτοκάλια, ιντίντ, τα οποία πέφτουν στο χώμα και τα πατάνε τα αμάξια, μυρωδάτες καταπράσινες πορτοκαλιές τόσο προκλητικές που είμαι στο τσακ να βρω πανέρι και να μαζέψω πορτοκάλια. «Μα είναι κρίμα!» διαμαρτύρομαι με βαθιά αίσθηση του «γιαζίκ!» Οι ντόπιοι σηκώνουν τους ώμους, «Έχουμε πολλά, δεν προλαβαίνουμε να τα φάμε».
Φτιάχνουν πορτοκάλι γλυκό, μαρμελάδα, πολύ φθηνές πορτοκαλάδες στα καφέ, και τσίπουρο, που μάλλον δεν έχει σχέση με πορτοκάλια… Κι από την άλλη, πόσα πορτοκάλια μπορεί να φάει κανείς; Όταν πέφτουν στα πόδια του;
Αξιοθέατα της Σπάρτης: η ίδια η πόλη, με ήλιο, προσφέρεται για βόλτες πάνω-κάτω στους απίστευτους δρόμους της. Το Λεωνίδαιο, στις παρυφές της Ακρόπολης – ερείπια του 5ου αιώνα π.Χ., που λέγεται ότι κρύβουν τα οστά του Λεωνίδα. Το επιβλητικό άγαλμα του Λεωνίδα (του Β. Φαληρέα) στο τέρμα της Παλαιολόγου. Η πεζοδρομημένη οδός Κλεομβρότου με την πέτρινη κρήνη, η οδός Λυκούργου με τα μαγαζιά και τα φαρδιά πεζοδρόμια. Αν σκέφτεστε «Έχουμε ένα θέμα εδώ, με την αρχαία Σπάρτη», δεν πέφτετε έξω: οι δρόμοι έχουν ονόματα από τις μεγάλες δυναστείες των Ατρειδών (Μενέλαος, Ορέστης, Τισαμενός, Δίων), Ηρακλειδών (Αριστόδημος, Αριστόμαχος) και Αιγιάδων (Άγις, Ευρυσθένης, Αλκαμένης, Κλεόμβροτος, Κλεομένης κλπ). Στην κορυφή του Προφήτη Ηλία είναι τα ερείπια του Μενελάιου, ναού-ηρώου προς τιμήν της Ελένης και του Μενέλαου. Στη Δυτική όχθη του ποταμού βρίσκεται το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, από τους ρωμαϊκούς χρόνους. Το θεαματικό ρωμαϊκό θέατρο (30-20 π.Χ.) είχε κινητή σκηνή πάνω σε ρόδες μέχρι που ο Βεσπασιανός το 78 μ.Χ. την αντικατέστησε με μαρμάρινη κι ησύχασε. Ο Μυστράς με τη μαγική καστροπολιτεία-σκηνικό βρίσκεται δέκα λεπτά πιο πέρα...
Χρειαζόμαστε πολλές σελίδες για να καλύψουμε τη Σπάρτη, δυο τρία ακόμα και σας αφήνω ήσυχους: Μουσείο Ελιάς και Λαδιού, πάρα πολύ ενδιαφέρον. Αρχαιολογικό Μουσείο με αξιόλογα εκθέματα. Κουμαντάρειος Πινακοθήκη Σπάρτης. Τα αρχεία του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου στην Βιβλιοθήκη. Το Γύθειο, στα 40 χιλιόμετρα, με τις παραλίες να περιμένουνε πως και πώς το ερχόμενο καλοκαίρι…
Πίνουμε καφέ στο «Ministry», ροκοκό μαγαζί με αναγεννησιακά αγγελάκια ζωγραφισμένα στην οροφή. Πάμε για ποτά στο τέλειο ροκάδικο «Retro music bar» (ξύλινο, κόζι, ροκ, γεμάτο στη 1.00 τη νύχτα του Σαββάτου) παρέα με τον Περικλή Αλμπάνη, που ήταν ο προηγούμενος σκηνοθέτης της ΕΘΟΛ. Το «Retro music bar» έχει ωραία μουσική, επίσης ωραία αμερικάνικη αισθητική Τεννεσί επί το ελληνικότερο, και ένα ολόκληρο σετ με σόμπες έξω, για τους καπνιστές. Την Πέμπτη 13/2 έχει live με τον Γιώργο Χρανιώτη και την μπάντα του και θα είναι τίγκα το μαγαζί, που έτσι κι αλλιώς σκίζει.
Retro Cafe
Retro Cafe
Αν δεν έχετε πάει στη Σπάρτη, πηγαίνετε εκδρομή με τα παιδιά σας, που θα καταλάβουν επιτέλους, θα ακουμπήσουν, έστω, τη μυστήρια αρχαία ιστορία των σχολικών αναγνωστικών... Με παιδιά ή χωρίς, να προσέξετε το άσπρο φως, σπαστό όπως ακτινοβολεί ανάμεσα στο συννεφόκαμα, που πιάνει βουνό-με-βουνό τον ουρανό-καπάκι. Ασπρίζει ίσως από τον (χιονισμένο λέμε) Ταΰγετο ή από την ίδια την Λακωνία, που έχει άλλον ουρανό, πιο ψηλό και διάφανο από αυτόν της υπόλοιπης Ελλάδας. Όχι;
17°
