Έρευνα: Τα υψηλά ενοίκια και τα λιγοστά διαθέσιμα σπίτια

Η σκηνή από το «Σ’αγαπώ μ’αγαπάς» με τη Δήμητρα και τον Θοδωρή πάνω από τις αγγελίες να ψάχνουν καινούργιο διαμέρισμα, μου φαινόταν κάπως υπερβολική κάποτε: «Δάπεδο έχει να πατήσουμε ή απευθείας στο χώμα επειδή είναι στο Γκάζι;» Τις τελευταίες μέρες οι ατάκες τους γίνονται viral στο TikTok με τους χρήστες να σατιρίζουν την αναζήτηση σπιτιού. Όμως στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για μια αστεία διαδικασία, αλλά για δυσάρεστη και άκρως αγχωτική κατάσταση, στην οποία –ειδικά όσοι νοικιάζουμε σπίτι στο κέντρο της Αθήνας– μπορούμε να βρεθούμε ανά πάσα στιγμή.

Την ίδια ώρα που διαμερίσματα, ακόμα και ολόκληροι όροφοι, μετατρέπονται σε Αirbnb, τα ενοίκια στα εναπομείναντα σπίτια για μακροχρόνια μίσθωση διπλασιάζονται, γίνονται ασύμφορα οικονομικά και οι ενοικιαστές αποφασίζουν να τα αφήσουν για να μετακομίσουν σε άλλες περιοχές. Δεν αλλάζει μόνο η εικόνα και ο κόσμος της πολυκατοικίας όμως, αλλά και η όψη της γειτονιάς, καθώς κλείνουν τα μικρά συνοικιακά μαγαζιά και δημιουργούνται νέες εμπορικές πιάτσες, με σκοπό να εξυπηρετείται καλύτερα το τουριστικό κοινό. Κάτοικοι που μένουν στις πιο τουριστικές περιοχές της Αθήνας, που βρίσκονται σε αναζήτηση στέγης ή και συγκατοίκου, αλλά και ειδικοί σε θέματα Αirbnb και στέγασης, μας περιγράφουν όσα τους απασχολούν.

Ενοίκια - Αirbnb - Συγκατοίκηση

«Μια γειτονιά αλλάζει όταν αλλάζουν τα πρόσωπά της κι εδώ στο Κουκάκι αυτό συμβαίνει συχνά. Οι μόνιμοι κάτοικοι όλο και μειώνονται, έχω πρώην γείτονες που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια που νοίκιαζαν για χρόνια, με διάφορες δικαιολογίες από τους ιδιοκτήτες, ότι τάχα ήθελαν να πουλήσουν το σπίτι ή το χρειάζονταν για ιδιοκατοίκηση, ενώ ήθελαν να τα μετατρέψουν σε τύπου Αirbnb. Έχω αλλάξει κι εγώ τρία σπίτια στο Κουκάκι», θα πει η Παρασκευή Μάντζαρη που κατοικεί στο Κουκάκι εδώ και 7 χρόνια και διατηρεί κομμωτήριο στη Δράκου. Μου εξηγεί ότι την εξιτάρει που ζει στη δημοφιλέστερη ίσως περιοχή της Ελλάδας, και ότι η τουριστική κίνηση έχει βοηθήσει και τη δουλειά της.

Θίγει όμως το θέμα της ασφάλειας στις πολυκατοικίες: «Οι πολυκατοικίες γίνονται κέντρα διερχομένων και δυστυχώς δεν υπάρχει κανένας έλεγχος. Τον Αύγουστο είχαμε πολλά κρούσματα κλοπών σε πολυκατοικίες με Αirbnb και ένα από τα διαμερίσματα που άνοιξαν ήταν το δικό μου. Μπήκαν από την είσοδο ντυμένοι ως τουρίστες, κρατώντας βαλίτσα, και κανείς δεν θα μπορούσε να ξεχωρίσει αν ήταν ένοικοι του Αirbnb ή επιτήδειοι. Άλλη φορά ένας μεθυσμένος τουρίστας προσπαθούσε να μπει σε λάθος διαμέρισμα καθώς είχε μπερδέψει τις πόρτες και η κοπέλα που έμενε σε αυτό νόμιζε ότι γινόταν διάρρηξη με αποτέλεσμα να κινητοποιηθεί η αστυνομία.

Σε κάθε πολυκατοικία με Αirbnb καλό θα ήταν να υπάρχει φύλαξη και κάμερες, και αυτό είναι ένα θέμα που το θέτουμε συχνά στις συνελεύσεις, αλλά οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων αυτών δεν εμφανίζονται ποτέ. Κατά καιρούς έχω ακούσει για καμπάνιες και κινητοποιήσεις που ετοιμάζουν κάτοικοι προκειμένου να προστατεύσουν τον αυθεντικό χαρακτήρα της γειτονιάς τους από την υπερβολική τουριστικοποίηση αλλά τίποτα πραγματικά οργανωμένο. Εγώ προσπαθώ να ενισχύω τα μικρά ξενοδοχεία και τα συνοικιακά μαγαζιά που στην πλειοψηφία τους κλείνουν, και στη θέση τους ανοίγουν laundries για να εξυπηρετούν τα καταλύμματα. Με το χέρι στην καρδιά αν διέθετα ένα ακίνητο στο Κουκάκι, θα επέλεγα να το διαθέσω για μακροχρόνια μίσθωση και ας έβγαζα λιγότερα χρήματα, γιατί με βάση την πραγματικότητα όπως είναι διαμορφωμένη σήμερα, αυτό μου φαίνεται πιο ηθικό».

Πώς το Airbnb άλλαζει τις γειτονιές. Χανέται το διαπροσωπικό στοιχείο

H Zωή Βενιζέλου είναι μόνιμος κάτοικος του Μετς εδώ και 53 χρόνια. Τουρίστες την παρακολουθούν και τη φωτογραφίζουν καθημερινά να δουλεύει παραδοσιακά την ψάθα πίσω από τις τζαμαρίες της οικογενειακής επιχείρησης που διατηρεί.

«Το Μετς έχει αλλάξει, όπως και η εμπορική ταυτότητα της περιοχής» μoυ λέει και συμπληρώνει: «Εδώ τα σπίτια κάποτε οι ιδιοκτήτες δεν ήθελαν να τα νοικιάζουν προσωρινά, ούτε καν σε φοιτητές, αλλά σε ανθρώπους που θα έμεναν για δεκαετίες και θα συμβίωναν μαζί. Η γιαγιά που σε συναντούσε στην είσοδο σε ρωτούσε “παιδί μου, πού πας;” Σήμερα χάθηκε αυτό το στοιχείο στις πολυκατοικίες, οι κληρονόμοι μετέτρεψαν τα δυαράκια σε Αirbnb, ειδικά όσα έχουν θέα στην Ακρόπολη, και όσα απέμειναν είναι αδιανόητα ακριβά – πώς να πάει να μείνει ένας νέος; Βλέπω τα παιδιά της γειτονιάς που μεγάλωσαν να μένουν ακόμα με τους γονείς τους. Προτιμούν να συμβιβάζονται στο πατρικό παρά να δίνουν 600 ευρώ για ένα δυάρι.

»Παλαιότερα στη διάσημη πλέον οδό Αναπαύσεως, πέρα από ένα μανάβικο και μερικά γραφεία τελετών, είχε μονάχα ένα καφενείο. Τις ώρες που δεν λειτουργούσαν ο δρόμος ήταν άδειος και σκοτεινός. Παράλληλα με την άνοδο του Αirbnb γέμισαν τα φαρδιά πεζοδρόμια με μαγαζάκια. Αυτό έδωσε οικονομική ευμάρεια στη γειτονιά που πήρε ζωή, αλλά από ένα σημείο και μετά κατέληξε στο άλλο άκρο. Πέρα από τα πεζοδρόμια που είναι αφιλόξενα πλέον για τους κατοίκους από τα καθυπέρβαση τραπεζοκαθίσματα, υπάρχει όχληση από τα καταλύμματα που συγκεντρώνονται γύρω τους. Δεν υφίστανται ώρες κοινής ησυχίας, καθώς οι φωταγωγοί λειτουργούν σαν ηχεία στα πάρτι που κάνουν».

Μερίδα των κατοίκων εκφράζουν δυσαρέσκια αλλά τα Αirbnb αυξάνονται. Η εικόνα των εγγεγραμμένων ακινήτων του ιστορικού κέντρου στην πλατφόρμα Airbnb για τον Σεπτέμβριο του 2022 ήταν 1.401 και φέτος 1.529, αύξηση της τάξεως του 9%. Στο Κουκάκι δε, τον Σεπτέμβριο του 2022 ήταν 619 και φέτος 794, αύξηση της τάξεως του 28%. Στην περιοχή του Νέου Κόσμου είναι εγγεγραμμένα 781 ακίνητα σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, στο Παγκράτι 356 ακίνητα και στους Αμπελόκηπους 296 ακίνητα. (Πηγή: Airbnb, Airdna /Πανελλαδικό Δίκτυο E-RealEstates).

Ενοίκια και Συγκατοίκηση

«Συγκατοικώ σε ένα παλιό διαμέρισμα όπου οι περισσότεροι ένοικοι είναι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι που δεν μπαίνουν στη λογική του Αirbnb. Μπάζει όμως κρύο, δεν έχει θέρμανση κι αυτό θεωρώ πως είναι το “τίμημα” για να παραμείνω στα Πετράλωνα, αφού τα ενοίκια σε κάθε άλλη περίπτωση είναι απλησίαστα. Η περιοχή διαμορφώνεται ανάλογα προκειμένου να υποδέχεται όλο και περισσότερους τουρίστες, οι παλιές μονοκατοικίες μετατρέπονται σε πολυτελής σουίτες, τα μαγαζιά ανακαινίζονται και οι δρόμοι είναι πιο περιποιημένοι από ποτέ, αλλά τι να το κάνεις αν δεν “βγαίνεις” να μένεις εδώ; Ενδεικτικά στη γειτονιά μου, ένα ανακαινισμένο δυαράκι το βρίσκεις με 600 ευρώ (τουλάχιστον 13 ευρώ το τ.μ.) και φυσικά δεν μπορείς να το συντηρήσεις μόνος σου.

Ο μόνος τρόπος για να παλευτεί κάπως οι κατάσταση είναι η συγκατοίκηση, όπως κάνουν οι άνθρωποι στην Ευρώπη. Ο Έλληνας αναγκάζεται να το δοκιμάσει κι αυτό πλέον, παρ’ όλο που δεν θεωρώ ότι του ταιριάζει. Έχω σκεφτεί να επιστρέψω στην Ηλιούπολη απ’ όπου κατάγομαι, που υπάρχουν περισσότερα σπίτια και την επιλέγουν πολλοί τελευταία», αναφέρει η Σταυρούλα Γαλάνη, κάτοικος Πετραλώνων.

Αυξάνονται διαρκώς οι ενδιαφερόμενοι για συγκάτοικο

Ο Κλέαρχος Βλαχάκος διαχειρίζεται το Flatcake, δημοφιλή πλατφόρμα συγκατοίκησης στην οποία ο χρήστης μπορεί να αναζητήσει δωμάτιο ή να κάνει matchmaking με υποψήφιους συγκάτοικους και να αναζητήσουν μαζί ολόκληρη κατοικία. Όπως λέει, συγκάτοικο πλέον δεν ψάχνουν μόνο οι φοιτητές αλλά ακόμα και άνθρωποι μέσης ηλικίας.

«Το ενδιαφερον για συγκατοίκηση σύμφωνα με τα google insights έχει αυξηθεί περίπου κατά 20% σε σχέση με πέρυσι, κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στην πλατφόρμα μας με ετήσια αύξηση που ξεπερνάει το 60% σε χρήστες. Έχουμε πάνω από 6.000 χρήστες και περισσότερες από 1.000 δημοσιευμένες αγγελίες δωματίου ή εύρεσης συγκατοίκου. Ο μεγαλύτερος όγκος χρηστών είναι στο εύρος 25-30, αν και το 18-24, όπως και το 30-34 δεν υπολείπεται κατά πολύ. Το ηλικιακό εύρος 18-24 αποτελείται από φοιτητές για συγκατοίκηση στις περιοχές κοντά στα μεγαλύτερα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Οι ηλικίες 25-30 αναζητούν κατοικία κυρίως στο κέντρο διότι προτιμούν το αστικό vibe και τις επιλογές ψυχαγωγίας που τους προσφέρονται εκεί. Οι μέσης ηλικίας εστιάζουν κυρίως στη συνεννόηση με τον υποψήφιο συγκάτοικο και όχι τόσο πολύ στη γεωγραφική περιοχή» μας εξηγεί.

Σπίτια υπάρχουν, αλλά όχι σε τιμές που αντιστοιχούν στα εισοδήματα

Ο Άλεξ Ευαγγελόπουλος, 26 ετών, με καταγωγή από την επαρχία, νοικιάζει κατοικία στον Νέο Κόσμο όμως βρίσκεται σε αναζήτηση σπιτιού.

«Μένω σε ένα μερικώς ανακαινισμένο διαμέρισμα 50 τ.μ. στον ημιώροφο πολυκατοικίας του ’70. Δεν είχα σκοπό να φύγω από αυτό το σπίτι γιατί μένω 6 χρόνια εδώ, αλλά κατά την ανανέωση συμβολαίου ο ιδιοκτήτης αποφάσισε να κάνει μια μεγάλη αύξηση. Στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι κάποτε το νοίκιασα 250 ευρώ και το ενοίκιο αυξανόταν ανά διετία, στο πλαίσιο της γενικότερης ανοδικής πορείας των ένοικων στην Αθήνα. Σήμερα μου ζήτησε 550 ευρώ –μη διαπραγματεύσιμη αύξηση– λέγοντάς μου πως αν δεν μου αρέσει θα βρει να το νοικιάσει σε άλλον για περισσότερα ή θα το κάνει Αirbnb.

Φαντάζομαι ότι επηρεάστηκε καθώς στην πολυκατοικία μου τα τρία τελευταία χρόνια όλος ο από πάνω όροφος έχει γίνει διαμερίσματα Αirbnb – κάθε μέρα βλέπω και νέα πρόσωπα στην είσοδο, και κάπως έτσι είναι η κατάσταση σε όλη τη γειτονιά. Κάποτε η περιοχή είχε μόνιμους κατοίκους και φοιτητές, τους εξυπηρετούσε λόγω του Παντείου, πλέον έχει περισσότερους τουρίστες που τους βολεύει λόγω της κοντινής απόστασης με την Ακρόπολη, αλλά και επισκέπτες από διάφορες περιοχές της Αθήνας που έρχονται εδώ για τα νέα μαγαζιά που ανοίγουν.

»Ωστόσο, δεν μπορώ να υποστηρίξω το ποσό που ζητά ο ιδιοκτήτης καθώς είμαι σε φάση, όπως και πολλοί άλλοι, στο ξεκίνημα της καριέρας μου που οι μισθοί εκ των πραγμάτων δεν γίνεται να είναι ιδιαίτερα υψηλοί, ειδικά όταν πρόκειται για θέσεις υπαλλήλων. Μιλάμε για ένα μισθολογικό εύρος από τα 800 μέχρι τα 1.200 καθαρά, κι αν ορίσουμε μια μέση τιμή στο 1Κ, τότε με τις τιμές των ενοικίων αλλά και γενικότερα του κόστους ζωής και των πάγιων εξόδων, νομίζω ότι προκύπτει μια πολύ προβληματική κατάσταση. Σίγουρα οι ιδιοκτήτες των σπιτιών έχουν αυξημένα έξοδα και ανάγκες, όπως όλοι, αλλά κάτι τέτοιο δεν δικαιολογεί τον υπερδιπλασιασμό της τιμής των ενοικίων.

»Η φάση της αναζήτησης είναι κάτι τόσο χρονοβόρο και ψυχοφθόρο που πραγματικά σε απογοητεύει και σε εξαντλεί. Ένα βασικό χαρακτηριστικό που θέλω να υπάρχει στο σπίτι που θα νοικιάσω είναι να έχει διπλά τζάμια –το θεωρώ τραγικό εν έτει 2023 τα κουφώματα να είναι ίδια με 50 χρόνια πριν–, ένα αξιοπρεπές μπάνιο, ενδεχομένως πόρτα ασφαλείας και να είναι σχετικά κοντά σε μετρό. Ψάχνομαι στις πλατφόρμες με τις αγγελίες και έχω κινητοποιήσει και τους γνωστούς μου αν μάθουν για κάποιο σπίτι που νοικιάζεται να με ενημερώσουν.

Τα περισσότερα διαθέσιμα σπίτια από τη φωτογραφία και μόνο δεν σε κάνουν να θες να τα επισκεφτείς, καθώς δεν συνάδει η τιμή με βάση τα τετραγωνικά και την κατάστασή τους, σπίτια τρώγλες 50 τ.μ., που κοστίζουν 500+ ευρώ τον μήνα. Μια φορά που βρήκα κατά τύχη αξιοπρεπές διαμέρισμα σε λογική τιμή, η συνάντηση με τον ιδιοκτήτη δεν ήταν ιδανική. Το διαμέρισμα είχε κοινό ρολόι με όλο τον όροφο και θα έπρεπε να μοιράζομαι το ρεύμα και το νερό με τους υπόλοιπους ενοίκους. Επίσης, οι παλαιότεροι είχαν κάνει δικές τους άτυπες συνεννοήσεις για τα κοινόχρηστα και το πάρκινγκ, αποφάσισα πως δεν ήθελα να μπλεχτώ».

Το κόστος στέγασης αγγίζει το σύνολο ενός καλού μισθού

Σύμφωνα με στοιχεία που μοιράζεται μαζί μας ο Θεμιστοκλής Μπάκας, πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, στη χώρα μας η συσσωρευτική αύξηση των ενοικίων ανέρχεται στο 42,1%, αν αφορά κατοικία κατάλληλη για οικογένεια. Υψηλότερες αυξήσεις καταγράφονται κυρίως σε μικρότερα ακίνητα κατάλληλα για φοιτητές.

«Το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων προς μίσθωση ακινήτων 80 τ.μ. - 110 τ.μ. άνω του 1ου ορόφου, διατίθεται με ζητούμενες τιμές μίσθωσης άνω των 800€/μήνα. Με βάση πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία, οι ζητούμενες τιμές μίσθωσης φοιτητικής κατοικίας για νέους, αυξήθηκαν κατά 53% στην Αθήνα. Στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, όπως οι Αμπελόκηποι, το μηνιαίο κόστος μίσθωσης κυμαίνεται από 9,09€/τ.μ. έως 13,1€/τ.μ., στο Παγκράτι από 10,3€/τ.μ. έως 13,7€/τ.μ. και στον Νέο Κόσμο από 9€/τ.μ. έως 11,8€/τ.μ. Το κόστος στέγασης στην Ελλάδα έχει εκτιναχθεί σε τέτοια επίπεδα που αγγίζει το 60%-70% του μέσου μηνιαίου μισθού και αν πρόκειται για οικογενειακή κατοικία το σύνολο ενός “καλού” μισθού. Μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας αναγκάζεται να κάνει περικοπές ακόμη και σε βασικές ανάγκες του, και πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι το 76,9% των ενοικιαστών, εφόσον πληρώσουν τα έξοδα του σπιτιού, κάνει περικοπές στα βασικά αγαθά ή λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τρίτους».

Που καταφεύγουν οι τελευταίοι μόνιμοι κάτοικοι του κέντρου;

Ο Τάσος Χαλκιόπουλος είναι bloger του Athensville, που εδώ και 13 χρόνια καταγράφει τις γειτονιές του κέντρου της Αθήνας –κυρίως πέριξ της Ομόνοιας και Πατησίων–καθώς μένει στην περιοχή της Βικτώριας, που έχει αρχίσει επίσης να επηρεάζεται, ίσως με πιο αργούς ρυθμούς από την άνοδο του Αirbnb και την τουριστικοποίηση των γύρω περιοχών. «Η γειτονιά μου έχει αλλάξει φανερά τα τελευταία 2 χρόνια, αμέσως μετά την καραντίνα.

Προηγουμένως δεν θεωρούνταν κι απ’ τις δημοφιλέστερες περιοχές, αντιμετώπιζε και προβλήματα εγκληματικότητας λόγω της γειτνίασης με τον Άγιο Παντελεήμονα. Πολλοί φίλοι μου ήταν διστακτικοί να κινηθούμε προς τα εδώ και γενικά η απαξίωση των Αθηναίων προς αυτές τις γειτονιές οδήγησε και σε πολύ χαμηλές τιμές στα ακίνητα. Την περίοδο της κρίσης πωλούνταν τριάρια 100 τ.μ. με 28.000 ευρώ και δυάρια με 15.000. Σήμερα δεν μπορείς να αγοράσεις το ίδια εύκολα ένα διαμέρισμα στην πλατεία Βάθης π.χ. γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει. Ίσως ο “αέρας που έρχεται” από τα ξενοδοχεία κοντά στο Αρχαιολογικό μουσείο, τα event γύρω από την Ομόνοια και τα έργα στο Μινιόν, να επηρεάζουν κι αυτά την περιοχή 

»Πλέον μερίδα κατοίκων από το Κουκάκι και τα Εξάρχεια, που δεν μπορούν να πληρώσουν τα υπερβολικά ενοίκια αλλά δεν θέλουν να φύγουν από το κέντρο, έρχονται προς τα εδώ, “εσωτερικοί μετανάστες” όπως τους λέω, κι ξανακαλύπτουν κι αυτή την πλευρά της Αθήνας που έχει ωραία αρχιτεκτονική και μεγάλα και οικονομικότερα διαμερίσματα. Έτσι έχει αρχίσει να αλλάζει η κοινωνική σύνθεση της περιοχής. Οι γηραιότεροι κάτοικοι έχουν φύγει από τη ζωή, βλέπεις πολλές κλειδαριές Αribnb στα γύρω σπίτια και ειδικά τις καλοκαιρινές βραδιές ακούς τουρίστες να μαζεύονται στις βεράντες των ρετιρέ και να μιλάνε ως τις 4 το χάραμα ή κάνουν πάρτι. Δεν υποφέρουν από τα στερεότυπα της πλειοψηφίας των Αθηναίων για την περιοχή κι έτσι ακόμα και στο σούπερ μάρκετ συναντάς πλέον τουρίστες, αλλά και Γάλλους, Γερμανούς και Ολλανδούς που εκτιμούν το “coolness” της αθηναϊκής ζωής και αποφασίζουν να μείνουν εδώ.

Έπειτα οι οικονομικοί μετανάστες είναι λιγότεροι και οι παλαιότεροι έχουν αφομοιωθεί, σχηματίζουν οικογένειες, παράγουν, ανοίγουν τα δικά τους μαγαζιά, αραβικά καφενεία, ζαχαροπλαστεία, ρουμάνικα, αλβανικά και δεν δίνουν την αίσθηση της οικονομικής δυσχέρειας αλλά της προκοπής. Παράλληλα αυτή η αυθεντική πολυπολιτισμικότητα ενδιαφέρει ένα κομμάτι του εναλλακτικού τουρισμού. Θα καθυστερήσουν όμως να δημιουργηθούν τουριστικά σποτς, όπως συμβαίνει στην Κυψέλη για παράδειγμα, καθώς για τους περισσότερους Έλληνες συνεχίζει να υπάρχει μια υποτίμηση για τις περιοχές αυτές και ένα ψυχολογικό όριο που σταματάει στην πάνω μεριά της Πατησίων και αρνείται να περάσει απέναντι με αποτέλεσμα να σταματούν εκεί οι εμπορικές πιάτσες. Αυτός είναι ίσως και ο λόγος που οι τιμές στα ενοίκια και στα Αirbnb εδώ δεν έχουν φτάσει σε απλησίαστα επίπεδα».

Υπάρχουν ουσιαστικά μέτρα για το στεγαστικό πρόβλημα;

Ο Χρήστος Μωρίκης ξεκίνησε το 2015 ως διαχειριστής ενός ακινήτου στην πλατεία Βικτωρίας. Σήμερα θεωρείται ένας από τους καλύτερους γνώστες στα μυστικά του Airbnb, διευθύνει εταιρεία που διαχειρίζεται κυρίως για λογαριασμό των ιδιοκτητών τους επιλεγμένα διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης στο ευρύτερο κέντρο και σε κάποια ελληνικά νησιά και είναι διαχειριστής του δημοφιλούς γκρουπ στο Facebook, AirbnbGreece - GreekHosts. Υποστηρίζει πως η βραχυχρόνια μίσθωση και η ανάπτυξή της, έφερε κυρίως θετικές αλλαγές στις γειτονιές και ενώ συνδέεται με τη στεγαστική κρίση δεν έχει κεντρικό ρόλο σε αυτό, την ίδια στιγμή που δεν γίνονται πρακτικά βήματα για τη λύση του προβλήματος, αλλά αλλαγές οικονομικού και φορολογικού χαρακτήρα, κυρίως εισπρακτικές.

Χιλιάδες διαμερίσματα σώθηκαν από την εγκατάλειψη

«Τοπικές αγορές αναζωογονήθηκαν. Κλειστά μαγαζιά άνοιξαν ξανά τις πόρτες τους και άναψαν τα φώτα τους. Μικροεπαγγελματίες –και όχι μόνον στον επισκευαστικό ή κατασκευαστικό τομέα– ξαναέπιασαν δουλειά. Οικογένειες διέσωσαν τα ακίνητά τους και δάνεια άρχισαν να εξυπηρετούνται. Προφανώς, κάθε αλλαγή δεν φέρνει μόνο «καλά πράγματα», αλλά και τα αντίθετά τους. Δεν θα αρνηθώ ότι η υπερσυγκέντρωση αυτής της δραστηριότητας έχει μη ισορροπημένα χαρακτηριστικά σε κάποιες περιπτώσεις που στην πραγματικότητα αφορούν 3-4 γειτονιές του Δήμου της Αθήνας.

»Αρκετοί θεωρούν ότι κάθε κατάλυμα που ενοικιάζεται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει στην πραγματικότητα “αφαιρεθεί” από το οικιστικό δυναμικό προς μακροχρόνια μίσθωση. Δεν είναι έτσι. Όποιος προσεγγίσει με σοβαρότητα τα στοιχεία, θα διαπιστώσει ότι σχεδόν τα μισά από τα Airbnb της Αθήνας δεν ήταν ποτέ κατοικίες, αλλά γραφεία, μικρές βιοτεχνίες και άλλες επιχειρήσεις που έφθιναν εξαιτίας της κρίσης και των μεγάλων αναδιαρθρώσεων στην αγορά, και όχι εξαιτίας τις βραχυχρόνιας μίσθωσης. Προέκυψαν δηλαδή από αλλαγή εμπορικών χρήσεων.

Ολόκληρες περιοχές του κέντρου που δεν ήταν τα τελευταία 50 χρόνια κατοικίας, συγκεντρώνουν τα μισά Airbnb της πόλης: Ομόνοια, Αγίου Κωνσταντίνου, πλατεία Καραϊσκάκη, μέρος του Μεταξουργείου και του Κεραμεικού, Ψυρρή, Μοναστηράκι, η Σταδίου και η Πανεπιστημίου, ολόκληρη η Κολοκοτρώνη με τις καθέτους της, το εμπορικό τρίγωνο μέχρι το Σύνταγμα. Ακόμη και στην Πλάκα η πλειοψηφία των βραχυχρόνιων καταλυμάτων “κατέλαβε” αρκετά ισόγεια ή κτίρια σε πλήρη εγκατάλειψη ή και εντελώς ερειπωμένα. Από την άλλη, γειτονιές στις παρυφές του κέντρου όπως η Πλατεία Βικτωρίας, η Κυψέλη, η πλατεία Αττικής, ο σταθμός Λαρίσης, ο Άγιος Παντελεήμονας με χιλιάδες εγκαταλελειμμένα κενά διαμερίσματα δέχτηκαν ευεργετική επίδραση από την ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης».

Η αναλογία των κλειστών διαμερισμάτων σε σχέση με τα «απασχολούμενα» στη βραχυχρόνια μίσθωση είναι περίπου 13 προς 1, με πληροφορεί ο Αirbnb specialist. Την ίδια ώρα που γιγαντώνεται το πρόβλημα της στέγασης στην Αθήνα, περιορισμοί στη διάρκεια μίσθωσης και απαγορεύσεις εφαρμόζονται σε πολλές ευρωπαικές πρωτεύουσες για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, για τους ίδιους λόγους. Η Φλωρεντία, από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της Ιταλίας, απαγόρευσε τις νέες βραχυπρόθεσμες μισθώσεις κατοικιών στο ιστορικό της κέντρο.

Στο Άμστερνταμ ο ιδιοκτήτης μπορεί να εκμεταλλευτεί το ακίνητό του μέσα από τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης για μόλις 30 ημέρες τον χρόνο. Στο Δουβλίνο το χρονικό όριο που επιτρέπεται για βραχυχρόνιες μισθώσεις είναι οι 90 ημέρες. Στο Παρίσι, όσοι επιθυμούν για γίνουν οικοδεσπότες έχουν περιορισμό στην ενοικίαση ως 120 ημέρες τον χρόνο. Στη χώρα μας από την 1η Ιανουαρίου θα επιβάλλεται ΦΠΑ στα έσοδα από βραχυχρόνια μίσθωση για όσους εκμεταλλεύονται τρία ή περισσότερα ακίνητα και θα τους επιβάλλονται τα τέλη που ισχύουν για τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Άλλες όμως είναι οι στοχεύσεις στην Ευρώπη από τις δικές μας, όπως τονίζει ο κ. Μωρίκης.

«Λέει το Άμστερνταμ ότι δεν χρειάζεται 20 εκ. τουρίστες τον χρόνο και ότι πρέπει σε έναν χρονικό ορίζοντα να τους μειώσει στο μισό. Επιβάλλει, λοιπόν, περιορισμούς και στα Airbnb. Έχουμε τέτοια επιδίωξη για την Ελλάδα ή για την Αθήνα; Και αν δεν έχουμε και το σχέδιό μας είναι απλώς το “όλοι οι καλοί χωράνε”, πώς θα υποδεχθούμε ακόμη και τον τρέχοντα τουρισμό ο οποίος σήμερα σε πολύ υψηλό ποσοστό γίνεται “αποδεκτός” γιατί υπάρχουν τα βραχυχρόνια καταλύματα;

»Θα καλωσόριζα αλλαγές που θα περιόριζαν την άναρχη “τουριστική αξιοποίηση” και θα κατευθύνονταν σε ισορροπημένες, ορθά κατανεμημένες και βιώσιμες δράσεις προς ένα τουριστικό μοντέλο πιο φιλικό προς τη φύση και τους πολίτες της χώρας. Που θα αφορούσαν τη «φέρουσα ικανότητα» κάθε περιοχής σε τουριστική αξιοποίησηείτε αυτές αφορούν την ανάπτυξη τουριστικών μονάδων είτε Airbnb.Και βεβαίως μέτρα που θα υλοποιούν τις στοιχειώδεις υποχρεώσεις του κράτους, των περιφερειών και των δήμων για την στέγαση των λειτουργών τους, χωρίς να πετάνε το μπαλάκι σε τρίτους»

Στο ίδιο μήκος κύματος κινoύνται και οι κτηματομεσίτες, με τον Θεμιστοκλή Μπάκα να επισημαίνει: «Τα έσοδα που θα προκύψουν από τους νέους κανόνες, από τον ΦΠΑ στη βραχυχρόνια μίσθωση που δεν θα “συμψηφιστούν”, το τέλος παρεπιδημούντων και μέρος από το τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής που αντικαθιστά τον φόρο διαμονής, να διατεθούν για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου στεγαστικής πολιτικής και δημιουργίας κοινωνικών κατοικιών. Να λάβουμε σοβαρά υπόψη και να κατανοήσουμε ότι το προσαυξημένο κόστος στέγασης δεν αφορά πλέον αποκλειστικά τα κατώτερα οικονομικά στρώματα που βρίσκονται κοντά στον κίνδυνο φτώχειας ή τα ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά ή μόνο τους νέους ηλικιακά, πλήττει και άτομα των οποίων τα εισοδήματα είναι, υψηλότερα, αλλά πολύ χαμηλά για να μπορούν να στεγαστούν υπό τις συνθήκες της ιδιωτικής αγοράς».