Ο πόθος, η μόδα και οι γεύσεις κινούν αυτοκρατορίες.
Ο Πoλ Φρίντμαν, καθηγητής ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Γέιλ, δούλευε χρόνια επάνω στον τρόπο που η «παράλογα» μεγάλη δημοτικότητα των μπαχαρικών στη μεσαιωνική Ευρώπη, ενισχυμένη από τη μυστηριώδη προέλευσή τους και τις υψηλές τιμές τους, ενθάρρυνε τις προσπάθειες να ανακαλυφθούν αυτές οι εξωτικές χώρες με τις μαγικές, μεθυστικές μυρωδιές. Η σύγχρονη εποχή ξεκινούσε – μαζί με τις επεκτατικές διαθέσεις των Ευρωπαίων.
Ο Φρίντμαν, με διάθεση αλχημιστή και μοντέρνου ντοκιμαντερίστα, παραθέτοντας ιστορίες, στοιχεία και γοητευτικές περιγραφές, ανιχνεύει την ιδιαίτερη σχέση των ανθρώπων με αυτά τα υλικά που, όπως τα ναρκωτικά ή τα διαμάντια ή απλώς λίγη ζάχαρη, καπνός ή βαμβάκι, άλλαξαν την ιστορία του κόσμου. Από την υπερ-διακόσμηση και «μεταποίηση» της εικόνας των φαγητών που σερβίρονταν στα συμπόσια της ανώτερης τάξης –κεφαλές αγριόχοιρου τυλιγμένες σε φύλλα χρυσού και πράσινο ζελέ, κεφτέδες σαν μήλα, αυγά από γάλα αμυγδάλου, κανέλα και ζαφορά, ψωμί βαμμένο κόκκινο από αίμα κύκνου– μέχρι τις φαρμακευτικές εφαρμογές των μπαχαρικών, το θεραπευτικό τους ρόλο και την αρωματική τους χρήση σε μία εποχή που θαμπωνόταν και ζαλιζόταν από τις ευωδιές σε βαθμό υπέρβασης. Η μετάφραση της Ντίνας Σιδέρη είναι αρκετά καλή ώστε να αποδίδει ακόμα και τα «σωστά ρήματα» για τον τρόπο που τεμαχιζόταν η τροφή στον Μεσαίωνα – π.χ. ένας άρχοντας έπρεπε να ξέρει να προστάζει «ξέλυσε τη νήσσα» ή «ξεκοκάλισε τον οξύρρυγχο» και όχι «φέρε μου κρέας». Έτσι και ένα βιβλίο χρειάζεται αυτές τις μικρές, γοητευτικές λεπτομέρειες για να γίνει απολαυστικό – τα μπαχάρια του, θα λέγαμε.
ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ (Paul Freedman, εκδ. Κονιδιάρη)
22°
