Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη είναι ένας τόπος όπου μπορείς να πενθήσεις, να σταθείς, να ελπίσεις
Γιατί άραγε όλοι –πρόεδροι, απεργοί, τουρίστες, αγανακτισμένοι, πενθούντες– καταλήγουν στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη; Γιατί εκεί; Κάποιοι πάνε για να καταθέσουν ένα στεφάνι. Άλλοι για να σταθούν, να σκεφτούν, να απαιτήσουν, ίσως και να κλάψουν.
Προσφεύγουν στον Άγνωστο Στρατιώτη όταν πουθενά αλλού δεν τους ακούν, δεν τους δέχονται, δεν τους εξηγούν. Όσο λιγότερο τους κατανοούν, τόσο περισσότερο τους μαγνητίζει ο τάφος χωρίς όνομα. Όμως είναι ένας τάφος που έχει χώρο για όλους και για όλα. Ό,τι πιο αυθόρμητο από τον λαό έχει συμβεί μπροστά στο μνημείο γιατί ζητεί τη συνδρομή του. Εξάλλου, δεν πέθαναν για το ακατόρθωτο;
Ο Άγνωστος Στρατιώτης δεν ζητάει τίποτα, δεν έχει αξίωμα, δεν έχει πρόσωπο – κι όμως, όλοι τον αναγνωρίζουν. Είναι ο πλέον σεβάσμιος, κι ας μην απαίτησε ποτέ σεβασμό και τιμές. Ο άγνωστος οπλίτης που χάθηκε, παραδόξως παραμένει παρών και άγρυπνος.
Χαρακτηριστική η περίπτωση του Ρούτσι που έστησε τη σκηνή του εκεί. Συνέβη κάτι που κανείς δεν περίμενε. Ο απλός κόσμος άρχισε να τον πλησιάζει. Να τον κοιτάζει με συμπόνια. Να συμμερίζεται τη σιωπή του. Όχι σαν ήρωα. Σαν κάποιον που στάθηκε εκεί που ίσως να στεκόταν κι ο ίδιος. Γιατί ποιος δεν έχει έναν δικό του άγνωστο πόνο;
Ο Άγνωστος Στρατιώτης δεν είναι ένας συγκεκριμένος ήρωας. Είναι ο ανώνυμος οπλίτης που έπεσε. Ο φτωχός, ο ποιητής, ο κουρέας, ο κλέφτης, ο αγρότης, ο περιθωριακός. Είναι αυτός που πήγε στη μάχη, που άντεξε τον φόβο του, που στάθηκε, που σκοτώθηκε χωρίς παράσημα και προαγωγές. Άγνωστος. Κι όμως, είναι εκεί.
Ίσως αυτός ο στρατιώτης να δείλιαζε, να ένιωθε σκιά του εαυτού του πριν τη μάχη. Όμως βρήκε το θάρρος και θυσιάστηκε. Δεν θα μάθουμε ποτέ πώς ο Πέτρος, που τον κορόιδευαν στο σχολείο, έστησε τη σημαία στην κορυφή του υψώματος. Μετά, μια οβίδα τον διέλυσε. Όμως ήταν σημαντικό ότι ήταν εκεί. Ότι άντεξε τον φόβο του. Έγινε άγνωστος ήρωας.
Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι το μνημείο βρίσκεται στη βάση του Κοινοβουλίου. Σαν να υπενθυμίζει πως πάνω στους άγνωστους μαχητές χτίστηκε κάθε θεσμός. Και πως όταν όλα τα άλλα καταρρέουν, ο ένας –ο Άγνωστος– παραμένει ακλόνητος.
Σήμερα, πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν έχουν «κάστρο» να τους προστατέψει. Δεν ανήκουν σε κάποιο περιβάλλον ισχύος, σε κάποιο σύστημα που να τους εξηγεί τον κόσμο. Όπως στα μεσαιωνικά κάστρα, όπου οι χωρικοί έμεναν έξω από τα τείχη, ευάλωτοι στις απειλές.
Έτσι και τώρα, πολλοί μένουν έξω από πύργους ισχύος και κήπους που προσφέρουν κάθε απόλαυση. Τότε στρέφονται στον Άγνωστο Στρατιώτη όχι σαν επιλογή τακτικής ή μεθόδευσης, αλλά σαν αναγκαιότητα για αξιοπρέπεια.
Το μνημείο αυτό δεν μιλάει. Και γι’ αυτό λέει τα πάντα. Είναι ένας τόπος όπου μπορείς να πενθήσεις, να σταθείς, να ελπίσεις. Ένας τόπος όπου νιώθεις ότι κάποιος σε σέβεται, χωρίς να σε κρίνει. Κάποιος που δεν πρόλαβε να σε απογοητεύσει.
Και ίσως αυτό να είναι το πιο ανατρεπτικό πράγμα απ’ όλα:
ότι εκεί που δεν υπάρχει τίποτα,
εκεί ακριβώς μπορεί να ξαναγεννηθεί κάτι.
15°
