Πάρης Πατσουρίδης: Αυνέντευξη με τον σκηνοθέτη της μικρού μήκους ταινίας Under Stress που απέσπασε βραβείο στο Φεστιβάλ ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας.
Σπουδές, όνειρα, φιλοδοξίες, μια συνέντευξη προς εύρεση εργασίας, και ξαφνικά η πρόσκρουση της Μαρίας αλλά και μιας ολόκληρης γενιάς πάνω στη σκληρή εταιρική πραγματικότητα. Είναι η θεματική της τέταρτης μικρού μήκους ταινίας, “under stress”, του Πάρη Πατσουρίδη, που απέσπασε το Σάββατο το δεύτερο βραβείο στο 5ο Φεστιβάλ Ψηφιακών Ταινιών, στο πλαίσιο του 34ου Φεστιβάλ ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας, και προβάλλεται τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου στο 1ο micro μFestival (στο Altera Pars, στην Αθήνα). Να τη δεις!
Σε πόσο καιρό γύρισες την ταινία και πού;
Από τη στιγμή που θεώρησα πως υπήρχαν οι βασικές συνθήκες για να την υλοποιήσουμε, χρειαστήκαμε τρεις μήνες περίπου για την προετοιμασία, τρεις μέρες για το γύρισμα και περίπου πέντε μήνες για το μοντάζ και την ολοκλήρωση της ταινίας. Τα γυρίσματα έγιναν στα κτίρια της Microsoft Hellas και του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, στην Αθήνα.
Πώς προέκυψε η ιδέα;
Πέντε-έξι χρόνια πριν, μια φίλη μού περιέγραψε τη σκηνή του τέλους της συνέντευξης ως πραγματικό περιστατικό. Το βρήκα αρκετά ενδιαφέρον και προσπάθησα να διαμορφώσω τους χαρακτήρες και να αναπτύξω πλοκή που θα κλιμάκωνε την ένταση μέχρι την εν λόγω σκηνή. Τα πράγματα, ουσιαστικά, ξεκαθάρισαν στο μυαλό μου, μόνο όταν χρειάστηκε να περάσω ο ίδιος από αντίστοιχες συναισθηματικά και ψυχολογικά φορτισμένες διαδικασίες, πριν κάποια χρόνια. Θεματική μου είναι κατά βάση η σκληρότητα της διαδικασίας με την οποία ο εργασιακός χώρος υποδέχεται νέους ανθρώπους στο επόμενο στάδιο της ζωής τους. Ο ηθικός χαμαιλεοντισμός των περισσοτέρων και η διαταραχή της προσωπικότητας των υπολοίπων. Λίγοι είναι αυτοί που ξεφεύγουν. Με αυτούς δεν ασχολήθηκα!
Τι θέλεις να πεις με τη σκηνή του «ξεβρακώματος» (συγκλονιστική σκηνή!), που έρχεται ως απάντηση στην ερώτηση «τι εσώρουχο φοράτε»;
Το να απαντήσεις σε μια τέτοια ερώτηση είναι, για μένα, η άνευ όρων παράδοση. Η αντίδραση της Μαρίας είναι η αντεπίθεση. Σαν βόμβα που εκρήγνυται. Ανταποδίδει με την κίνησή της το σοκ που δέχεται από την ερώτηση. Γνωρίζει πως ουσιαστικά θέτει εαυτόν εκτός υποψηφιότητας, αλλά το επιλέγει, απέναντι σε μια ψυχοσωματική και ηθική κατακρεούργηση.
Ποιο ήταν (και είναι συνήθως) το πιο δύσκολο κομμάτι των γυρισμάτων;
Δυσκολεύομαι, συνήθως, με πλάνα που δεν αφηγούνται κάτι συγκεκριμένο αλλά αποσκοπούν στη δημιουργία κάποιας έντασης, κάποιου συναισθήματος. Είναι δύσκολος ο σχεδιασμός, γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις το αποτέλεσμα εξαρτάται κυρίως από το μοντάζ και λιγότερο από το γύρισμα. Το ίδιο συμβαίνει με τις σκηνές που δεν υπάρχει λόγος από πλευράς ηθοποιών. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ισορροπίες μεταξύ ενός πετυχημένου πλάνου και μιας τραγωδίας είναι λεπτές... Σε αυτήν την ταινία, δύσκολο ήταν και το υποβρύχιο πλάνο από τεχνικής πλευράς.
Το πρώτο πλάνο σίγουρα. Νομίζω, θα άξιζε να προσπαθούσαμε για ένα τεχνικά αρτιότερο αποτέλεσμα. Αρκετές λεπτομέρειες επίσης, που δεν είναι προφανείς, ειδικά στην πρώτη θέαση, αλλά στο σύνολό τους θα προσέθεταν στην αισθητική και το ρυθμό της ταινίας. Για παράδειγμα, η Μαρία (Μαρκέλλα Γιαννάτου) και η Άννα (Χριστίνα Μητροπούλου) είναι οι μόνες γυναίκες που εμφανίζονται στην ταινία χωρίς κοσμήματα, από δική μας αμέλεια και όχι από άποψη!
Για ποια σκηνή νιώθεις περήφανος;
Για όλες τις δύσκολες σκηνές που τελικά μας βγήκαν! Αυτή όμως που με κάνει να ανάψω καπνογόνο, είναι το τελευταίο πλάνο της ταινίας. Θεωρώ πως η λήψη σε φέρνει κοντά στην πρωταγωνίστρια, η Γιαννάτου είναι εξαιρετική και η μουσική υπόκρουση υπογραμμίζει έντονα το συναίσθημα.
Οι δύο από τις τέσσερις ταινίες σου, “Black Tie” και “under stress”, πήραν σημαντικά βραβεία. Σου άνοιξαν κάποιες πόρτες τα βραβεία και ποιες;
Ναι. Της Μαρκέλλας, της Μαρίας, της Χριστίνας, του Γαβριήλ κι άλλων εν δυνάμει συνεργατών. Εννοώ, φυσικά, πως για να προσεγγίσεις κάποιον και να συζητήσεις μια συνεργασία, καλό είναι να έχεις και μερικά «εφόδια». Βοηθάνε συνήθως. Μεγαλύτερες πόρτες δεν έχω χτυπήσει (ακόμη τουλάχιστον), για να ξέρω αν δυο-τρία βραβεία βοηθάνε στο να ανοίξουν οι πόρτες ή μη. Aν το “under stress” διακριθεί εξίσου ή ακόμα περισσότερο από τη δεύτερη ταινία μου (το “Black Tie”), τότε θα το κάνω άμεσα με στόχο τη μεγάλου μήκους ταινία. Και τότε θα μπορώ με σιγουριά να σου απαντήσω…
Στα κρέντιτ της ταινίας παρελαύνουν πολλά ονόματα. Φίλοι να υποθέσω. Είναι ο μόνος τρόπος οι συνέργιες για δημιουργία πλέον;
Νομίζω, ανέκαθεν έτσι ήταν. Ειδικά σε περιπτώσεις όπως ο κινηματογράφος, όπου απαιτούνται πολλά άτομα, ίσως είναι κι αναπόφευκτο. Ένιωσα πως μπορούσα, τελικά, να κάνω αυτήν την ταινία, μόνο όταν βρέθηκε ένας πυρήνας φίλων που στήριξε την ιδέα. Στη συνέχεια, με τους περισσότερους συνεργάτες γίναμε φίλοι και πιθανώς θα παραμείνουμε.
Η ταινία σου θέτει το δίλημμα: συμβιβασμός ή ηθική ακεραιότητα; Πόσο δύσκολο είναι για έναν νέο κινηματογραφιστή να δουλέψει χωρίς συμβιβασμούς;
Αδύνατο είναι, δεν είναι απλώς δύσκολο, κι όποιος πιστεύει το αντίθετο, να του δώσω το τηλέφωνο του βοηθού μου, που κάποτε θα γίνει ψυχίατρος. Σε λίγα χρόνια θα το χρειαστεί… Είναι κρίμα να μιλάμε για λεφτά, αλλά είναι πολύ ακριβό σπορ ο κινηματογράφος, οπότε, σου κατεβαίνει μια ιδέα, κι αρχίζεις και κόβεις μέχρι να προκύψει κάτι υλοποιήσιμο. Αν καταλήξεις σε ένα σενάριο που, παρά τους συμβιβασμούς, παραμένει πιστό στην ιδέα και διατηρεί το ενδιαφέρον του, το προχωράς. Διαφορετικά, η ιδέα πεθαίνει και προχωράς στην επόμενη.
Δεν ξέρω αν είναι πρότυπα ακριβώς, σίγουρα θαυμάζω το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς τους ή όση από αυτήν έχω δει ώς τώρα. Τον Νίκο Γραμματικό για την ευθύτητά του, τον Σωτήρη Γκορίτσα για την απλότητά του, τον Κωνσταντίνο Γιάνναρη για την προβληματική του, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο για τη δύναμη και υποβολή της εικόνας του, τον Αντρέι Ταρκόφσκι για το μεγαλείο του, τον Λαρς φον Τρίερ για τις ιδιαιτερότητές του, τον Άλαν Πάρκερ για τη διακριτική επιτυχία του και τον Ντέιβιντ Φίντσερ για την ασυμβίβαστη εμπορικότητά του. Αγαπημένες μου ταινίες είναι οι “Stalker” (Ταρκόφσκι), “Wings of Desire” (Βέντερς), δε θα μπορέσω να βγάλω ποτέ από το μυαλό μου τις “Fight Club” (Φίντσερ), “Trainspotting” (Μπόιλ), “Oldboy” (Τσαν-γουκ), “Persona” (Μπέργκμαν), «Ταξιτζής» (Σκορτσέζε), «Αποκάλυψη Τώρα» (Κόπολα), “9 Songs” (Γουίντερμποτομ), «Βασιλιάς» (Γραμματικός) και «Κυνόδοντας» (Λάνθιμος)».
*Η πρωταγωνίστρια της ταινίας “under stress”, Μαρκέλλα Αφροδίτη Γιαννάτου, είχε κερδίσει βραβείο καλύτερης ερμηνείας φετινό 1ο Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Μικρού Μήκους Ταινιών της Αθήνας, ενώ η ταινία θα προβληθεί στις 18 Οκτωβρίου στη Λεμεσσό στο International Short Film Festival of Cyprus.
21°
