Σημειώματα σαν το παρόν γράφονται με διάφορες αφορμές. Εγώ προχθές έτυχε να δω την τελευταία ταινία του Ίθαν Κοέν, το «Honey, Don’t!», που σε μια σκηνή δείχνει μια κοπελίτσα να έχει βγει βράδυ σε έναν σκοτεινό δρόμο όπου δεν υπήρχε ψυχή, με τα ακουστικά στα αυτιά και τη μουσική στη διαπασών, με έναν καφέ στο ένα χέρι και το κινητό στο άλλο. Άρχισα να φωνάζω, και με κοίταζαν τα σκυλάκια μας. Δεν με άκουσε. Τη σκότωσαν. Θα μπορούσε να σωθεί αν πρόσεχε; Ναι, κατά πάσα πιθανότητα ναι.
Παρακάτω θα διαβάσετε πράγματα που οι περισσότεροι τα ξέρετε. Νομίζω πως συγκέντρωσα αρκετά από τα βασικά. Τέτοιοι κατάλογοι βέβαια απευθύνονται συνήθως σε γυναίκες (κανείς δεν σφυρίζει σε έναν άντρα στον δρόμο, δεν του λέει προστυχόλογα, δεν τον ακολουθεί στα σοκάκια, δεν τον βιάζει), αλλά εγώ, για να μην κατηγορηθώ για mansplaining, το απευθύνω γενικώς σε όλους.
Έστειλα το κείμενο για έλεγχο από τη γυναικεία και φεμινιστική πλευρά στη φίλη μου Σαπφώ Καρδιακού, ζητώντας της να μου γράψει, αν θέλει, κάτι σαν υστερόγραφο. Το έκανε. Την ευχαριστώ θερμά. Όπως και εσάς που θα δώσετε προσοχή στις συμβουλές, και θα εφαρμόσετε κάποιες, έστω, από αυτές.
Το καλύτερο είναι να περπατά κανείς με την προσοχή του στραμμένη στον δρόμο, στο περιβάλλον του, και όχι απορροφημένος στο κινητό.
Τα ακουστικά, ιδίως όταν ακούμε δυνατά μουσική, μας απομονώνουν από τον έξω κόσμο, μειώνουν την αίσθηση του περιβάλλοντος, και καθυστερούν τρομερά την αντίδρασή μας σε έναν πιθανό κίνδυνο.
Είναι πιο λειτουργικό να κρατά κανείς την τσάντα του με το λουρί περασμένο «χιαστί», κοντά στο σώμα και όχι στα πλάγια, και με το κούμπωμα, αν υπάρχει, στραμμένο προς τα μέσα.
Δεν φοράμε ποτέ ακριβά κοσμήματα ή ρολόγια που φαίνονται (ή είναι) ακριβά όταν περπατάμε στον δρόμο. Τα έχουμε σε μια τσέπη, στην τσάντα, ή κάπου τέλος πάντων κρυμμένα. Εννοείται πως τα προσωπικά μας έγγραφα τα φυλάμε πάντα στο σπίτι: η ταυτότητά μας και το δίπλωμα είναι έτσι κι αλλιώς στο wallet, μαζί με τη χρεωστική μας κάρτα. Δεν κουβαλάμε ποτέ μετρητά.
Ένα UBER (ή οποιαδήποτε παρόμοια εταιρία με ταυτοποιημένους οδηγούς και προσυμφωνημένη κούρσα) είναι όλες μα όλες τις φορές προτιμότερο από ένα «ανώνυμο» ταξί.
Αν δεν βρίσκουμε κλειστό πάρκινγκ να αφήσουμε το αυτοκίνητό μας, παρκάρουμε σε καλά φωτισμένα σημεία, φροντίζοντας να υπάρχει καλή πρόσβαση στην πόρτα του οδηγού. Και πάλι, πάντα κοιτάμε γύρω πριν βγούμε από το αυτοκίνητο.
Πριν μπούμε στο αυτοκίνητό μας, κατοπτεύουμε την περιοχή —δεν είναι δύσκολο— και πάντα μα πάντα ρίχνουμε μια ματιά στο πίσω κάθισμα.
Μόλις μπούμε στο αυτοκίνητο, κατεβάζουμε ασφάλειες, φοράμε ζώνη, βάζουμε μπρος και φεύγουμε. Δεν σκρολάρουμε στο κινητό, δεν ψάχνουμε το αγαπημένο μας τραγούδι στο bluetooth.
Όταν βγαίνουμε μόνοι και κατά μείζονα πιθανότητα θα επιστρέψουμε κιόλας σπίτι μας μόνοι και ασυνόδευτοι, καλό είναι να μην έχουμε πιει πάνω από ένα ποτό.
Δεν είναι κακό να μοιραζόμαστε τα σχέδιά μας για τις κινήσεις μας με ένα αξιόπιστο φιλικό μας πρόσωπο όταν πηγαίνουμε κάπου μόνοι· το να βλέπει κάποιος live την τοποθεσία μας έστω για όσο διαρκεί η διαδρομή μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο.
Το κινητό μας πρέπει να είναι πάντα φορτισμένο στο 100% όταν βγαίνουμε.
Το να ενεργοποιήσουμε τις λειτουργίες εκτάκτου ανάγκης στο κινητό (το 112 στη χώρα μας), και να μάθουμε πώς να στέλνουμε γρήγορα σήμα SOS, ίσως αποδειχτεί κάποια στιγμή σωτήριο.
Κρατάμε πάντα μα πάντα τα κλειδιά μας στο χέρι όταν πλησιάζουμε το σπίτι ή το αυτοκίνητό μας, για να αποφύγουμε την όποια αχρείαστη καθυστέρηση.
Κρατάμε τα κλειδιά του σπιτιού μας στην κλεισμένη χούφτα μας, με το κλειδί της πόρτας ασφαλείας να προεξέχει σχεδόν ολόκληρο ανάμεσα από τα δάχτυλά μας: είναι ένα πολύ ισχυρό αποτρεπτικό όπλο απέναντι σε έναν επιτιθέμενο.
Όταν ανοίγουμε την εξώπορτα της πολυκατοικίας μας, πάντα έχουμε σαρώσει δεξιά, αριστερά και πίσω μας για τυχόν ύποπτες κινήσεις.
Σαρώνουμε έτσι κι αλλιώς το περιβάλλον μας περιοδικά: κοιτάμε πίσω μας —αλλά χωρίς να φαινόμαστε φοβισμένοι—,παρατηρώντας ανθρώπους, αυτοκίνητα ή πράγματα που δεν μας γεμίζουν το μάτι.
Επιλέγουμε διαδρομές με κόσμο και φως, όχι σκοτεινά στενά και ερημικά σημεία. Δεν πειράζει αν αργήσουμε.
Το να περπατάμε με παρέα σε έναν σχετικώς ερημικό δρόμο μειώνει κατά σχεδόν 100% την περίπτωση μιας επίθεσης.
Αν κανείς νιώθει άβολα με κάποιον που τον ακολουθεί, είναι πάντα προτιμότερο να βρίσκεται σε δημόσιο χώρο με πολύ άλλο κόσμο κοντά, ή να μπει σε ένα μαγαζί, όπου στην ανάγκη θα ζητήσει δυνατά βοήθεια.
Γενικά κρατάμε απόσταση από αγνώστους που περπατούν πίσω μας. Δεν υπάρχει κανένας αξιόπιστος τρόπος για να το κάνουν, είναι πέρα για πέρα creepy, και όφειλαν να το γνωρίζουν και να τσακιστούν να πάνε από την απέναντι του δρόμου.
Κάνουμε οπτική επαφή με όσους μάς κοιτάζουν, αλλά χωρίς χαμόγελο ή φιλική διάθεση: δείχνουμε ότι είμαστε σε εγρήγορση ή/και επικίνδυνοι.
Αν νιώσουμε απειλή, μπορούμε να προσποιηθούμε ότι μιλάμε στο τηλέφωνο με κάποιον που βρίσκεται κοντά: «Έρχομαι τώρα, ναι, είσαι δίπλα;»
Τα ρούχα —αλλά κυρίως τα παπούτσια—που περιορίζουν κάποιον στις κινήσεις του όταν θα έπρεπε να είναι ευέλικτος και ταχύς δεν ενδείκνυνται.
Αν φοράμε κατάλληλα παπούτσια και πρέπει να τρέξουμε, τρέχουμε. Εάν όχι, τα βγάζουμε και τρέχουμε ξυπόλυτοι.
Με ένα ασήμαντο ποσό, μπορεί κανείς να προμηθευτεί από πολλά e-shop μικρούς φορητούς συναγερμούς, που μπορούν να μπουν σε μια τσέπη, στην τσάντα μας, οπουδήποτε. Είναι τρομερά εύχρηστοι.
Μία σφυρίχτρα κρεμασμένη στον λαιμό σαν μενταγιόν πηγαίνει με τα περισσότερα ντυσίματα. Οι σφυρίχτρες είναι χρησιμότατες, προσελκύουν κόσμο, και έχουν σταματήσει πολλές επιθέσεις. Πλέον, υπάρχουν πολλά σχέδια και μεγέθη, δεν είναι όλες σαν του διαιτητή.
Αν τα χάσουμε και δεν μπορούμε να πιάσουμε τη σφυρίχτρα μας ή τον φορητό συναγερμό, απλώς φωνάζουμε «Βοήθεια!» δυνατά. Αυτό θέλει ίσως εξάσκηση για κάποιους ανθρώπους.
Το να κάνει κανείς φασαρία συχνά λειτουργεί αποτρεπτικά. Δεν χρειάζεται να δώσουμε λογαριασμό σε κανέναν τρίτο επειδή βάλαμε τις φωνές. Έτσι μάς ήρθε.
Οι βασικές τεχνικές αυτοάμυνας (το λιγότερο) ή η απόκτηση διπλώματος υψηλού επιπέδου σε μία πολεμική τέχνη επαφής είναι ωραίο πράγμα. Όπως και όλα τα απ’ ανάμεσα. Η προπόνηση από μόνη της σού αλλάζει επίπεδο. Το ποσοστό των επιτιθεμένων που μπορούν να τα βάλουν με κάποιον προπονημένο άνθρωπο είναι στατιστικά ασήμαντο.
Αν δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο, στοχεύουμε με όση ψυχραιμία μπορούμε να αντλήσουμε, και χτυπάμε με όλη μας τη δύναμη το μήλο του Αδάμ, με τη γροθιά μας σφιγμένη δυνατά και χρησιμοποιώντας όλο μας το σώμα σε αυτή την κίνηση.
Ο νόμος περί όπλων στην Ελλάδα (Ν. 2168/1993, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 4678/2020) κατατάσσει το σπρέι πιπεριού στα όπλα, επομένως απαγορεύεται. Υπάρχει όμως πρόταση να επιτραπεί (επιτέλους!) ως μέσο αυτοάμυνας για γυναίκες ή/και άλλες ευάλωτες ομάδες. Διάφοροι τύποι πωλούνται και από ελληνικά e-shop. Συστήνουμε (όταν με το καλό νομιμοποιηθεί…) αυτό που δεν είναι σαν σπρέι για κατσαρίδες, αλλά σαν μικρό πιστόλι, με σκανδάλη. Πολύ βολικό.
Αν κάποιος σου ζητήσει οδηγίες στον δρόμο, πες του ότι θα φωνάξεις την αστυνομία, ή πολύ απλά άρχισε να σφυρίζεις όσο πιο δυνατά μπορείς με τη σφυρίχτρα σου. Ας μη χανόταν.
Στα μέσα μεταφοράς καλό είναι να καθόμαστε κοντά στον οδηγό ή δίπλα σε άτομα υπεράνω πάσης υποψίας, ή και τα δύο, και σε απόσταση αναπνοής από το φρένο εκτάκτου ανάγκης (την κόκκινη λαβή δίπλα στην πόρτα).
Δεν είναι σοφό να μπαίνουμε σε άδειους συρμούς ή άδεια λεωφορεία. Αν μη τι άλλο, έχουμε δει τις σχετικές ταινίες.
Εφόσον δεν είναι νόμιμο να φέρει κανείς σπαθί, είναι καλό να περπατάμε με φανερή αυτοπεποίθηση, κοιτώντας μπροστά, με το κεφάλι ψηλά, τους ώμους πίσω, και με σταθερό, γρήγορο ρυθμό. Ποτέ μα ποτέ δεν πρέπει να δείχνουμε ευάλωτοι. Στη φύση, οι θηρευτές στοχεύουν τα αδύναμα μέλη της αγέλης.
Αν κάτι φαίνεται λάθος, είναι σοφό να πιστεύουμε πως ΕΙΝΑΙ λάθος, και να το αποφύγουμε. Το ίδιο ισχύει και για οποιαδήποτε άβολη κατάσταση. Το ένστικτό μας λέει πολύ συχνά την αλήθεια, και εξ ορισμού είναι εκεί για να μας προστατεύει.
Καταγράφουμε σχολαστικά, τεκμηριώνουμε και ζητάμε μαρτυρίες για κάθε σχετική υποψία μας. Τα στοιχεία που ενδέχεται να δώσουμε στις Αρχές ίσως δεν σώσουν μόνο εμάς, αλλά και κάποιον άλλον στο μέλλον. Πρέπει να σκεφτόμαστε σαν μέλη συλλογικότητας, δεν είμαστε νησιά.
Αν ο κίνδυνος για την ασφάλειά μας είναι άμεσος και φοβόμαστε τις συνέπειες της καταγραφής, η επίθεση είναι η καλύτερη άμυνα. Αντί βίντεο που θα τραβούσαμε τον επιτιθέμενο και θα σώζαμε στη μνήμη τού κινητού με κίνδυνο να διαγραφεί, κάνουμε Instagram live. Η μετάδοση θα έχει μάρτυρες, και το ίδιο το βίντεο αποθηκεύεται στην εφαρμογή για 30 ημέρες. Αρκεί να ενεργοποιήσουμε τη ρύθμιση ΤΩΡΑ, ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ πηγαίνοντας στην εικόνα του προφίλ μας και πατώντας στο μενού ☰. Στην ενότητα «Η εφαρμογή και τα πολυμέσα σας» επιλέγουμε «Αρχειοθέτηση και λήψη» και «Αποθήκευση Live σε αρχείο».
Αν δούμε μια γυναίκα σε περιβάλλον που μας φαίνεται επικίνδυνο —ή ασφαλώς και οποιονδήποτε άλλον—, την προσεγγίζουμε και τη ρωτάμε αν χρειάζεται βοήθεια.
Σε περιπτώσεις επιθετικότητας ή παρενόχλησης, το θύμα δεν φέρει ΠΟΤΕ ευθύνη. Η μόνη ευθύνη που έχει είναι η ασφάλειά του με κάθε κόστος (με κάθε κόστος έναντι του επιτιθεμένου, όχι γενικά).
Η καλύτερη προστασία είναι η πρόληψη και η εκπαίδευση.
Η πιο ισχυρή ασπίδα είναι η συλλογική μέριμνα: εκπαιδευμένοι επαγγελματίες, οι Αρχές, οι δημοτικοί φορείς και οι πολίτες που φροντίζουν ο ένας τον άλλον δημιουργούν το περιβάλλον όπου οι γυναίκες, και ο καθένας μας, αισθάνονται και είναι πιο ασφαλείς.
Η μεθοδικότητα, η προετοιμασία, και η πίστη στην έννομη προστασία και στην κοινωνική αλληλεγγύη προσφέρουν τις καλύτερες πιθανότητες για να αποφευχθούν και να αντιμετωπιστούν οι ποικίλοι κίνδυνοι που καθημερινά υπάρχουν και που δεν πρόκειται να εξαλειφθούν ως διά μαγείας ποτέ.
Καμία σχετική συμβουλή δεν εγγυάται 100% ασφάλεια, αλλά η συνδυασμένη χρήση τους μειώνει σημαντικά τους κινδύνους.
Υπό το φως της ημέρας, οι πιο πάνω συμβουλές ίσως φαίνονται υπερβολικές —εξωπραγματικές— για ορισμένες/-νους. Ενδεχομένως να είναι, αν δεν έχετε πέσει θύμα κλοπής ή επίθεσης, ή αν δεν σας ακολούθησε κανένας από το λεωφορείο μέχρι την πόρτα τού σπιτιού σας, ή δεν σας θώπευσε κάποιος ανώμαλος στον συνωστισμό τού βαγονιού. Επειδή, όμως, όπως στις ασθένειες η πρόληψη είναι μέρος της θεραπείας, ας είμαστε προετοιμασμένες/-νοι.
Ναι, είναι παραπάνω από κατανοητό πως δεν έχουν όλοι την ψυχική και τη σωματική δύναμη ή έστω την ώθηση να περπατούν σβέλτα και ευθυτενώς κραδαίνοντας τα κλειδιά στη γροθιά τους, έτοιμοι να φωνάξουν, να κλοτσήσουν ή να τρέξουν στην παραμικρή απειλή.
Ναι, εκεί έξω κυκλοφορούμε σε κάθε ποικιλία (αρτιμελείς, με αναπηρίες, με περιορισμένη κινητική ικανότητα, με ψυχολογικές και άλλου είδους ευαλωτότητες), όμως κυκλοφορούμε! Βάζουμε το ένα πόδι μπροστά στο άλλο, βγαίνουμε από το σπίτι μας, και πηγαίνουμε σε χώρους που δεν εγγυώνται την ασφάλειά μας, όσες πολιτικές προστασίας κι αν εφαρμόζονται από τις Αρχές (που δεν εφαρμόζονται, όπως αντιλαμβανόμαστε από το καθημερινό αστυνομικό δελτίο).
«Ξυπνάτε από τα μνήματα αδικοσκοτωμένοι / Να δήτε την πατρίδαν σας απελευθερωμένη. / Ξυπνάτε από τα μνήματα, δεν είσθε πια ραγιάδες / Ξυπνάτε κι ήρθ’ η λευθεριά, έφυγαν οι αγάδες»
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου είναι σαν χρονοκαψούλα, μέσα του συνυπάρχουν, αλληλεπιδρούν και νοηματοδοτούν η μια την άλλη οι μεγάλες ιστορικές στιγμές που σημάδεψαν τη Θεσσαλονίκη
14°
