Η MAGA δικτατορία επελαύνει, και βέβαια ένα από τα πρώτα της θύματα —το πρώτο είναι η αισθητική— είναι η ελευθερία του λόγου, άρα κάθε φωνή που ασκεί κριτική στο καθεστώς. Μετά τον Στίβεν Κολμπέρ (The Late Show with Stephen Colbert), τέλος και για την εκπομπή του Τζίμι Κίμελ (Jimmy Kimmel Live!), ενώ δεν θα γλιτώσουν ούτε οι Τζίμι Φάλον (The Tonight Show Starring Jimmy Fallon) και Σεθ Μάγιερς (Late Night with Seth Meyers), όπως προανήγγειλε ο ίδιος ο… Πρόεδρος (!!!) των ΗΠΑ. (Τα αποσιωπητικά και τα θαυμαστικά γιατί ποτέ δεν θα χωνέψουμε ότι ο Τραμπείναι Πρόεδρος — είναι παράλογο πράγμα, όπως και να το δει κανείς, όσο και αν τάχα «δικαιολογείται» με μια κάποια μπουρδουκλωμένη συλλογιστική: είναι μια πελώρια ανωμαλία στο σύστημα).
Η Αμερική ζει σε περιβάλλον σκληρής, ανελέητης λογοκρισίας, ρωσικού τύπου
Τα ίδια ασφαλώς ισχύουν και για τις μεγάλες, σοβαρές εφημερίδες. Μια αγωγή δισεκατομμυρίων θα μπορούσε να κλείσει ακόμη και ιστορικούς κολοσσούς όπως οι Τάιμς, και να τους κλείσει για πάντα. Με άλλα λόγια, μιλάμε για το απόλυτο τέλος της ελευθερίας έκφρασης, για ένα αυταρχικό καθεστώς που πλέον θα μπορεί να κατεβάζει τον στρατό στους δρόμους χωρίς καν να υπάρχουν Μέσα, όχι για να στηλιτεύσουν το γεγονός, αλλά ούτε καν για να το καταγράψουν, για να το καλύψουν. Η Αμερική ζει σε περιβάλλον σκληρής, ανελέητης λογοκρισίας, ρωσικού τύπου. Άλλωστε ο Τραμπ είναι ο υπ’ αριθμόν ένα θαυμαστής του Πούτιν. (Εξαιρούμε εδώ μερικά εκατομμύρια Έλληνες).
Θα μπορούσε να αντιστραφεί αυτό; Προσωπικά δεν έχω ιδέα, και από πού κι ώς πού να είχα, ή όσες έχω είναι άκρως ακατάλληλες για δημοσίευση. Ωστόσο, έχω μία γενική ιδέα για την τηλεόραση και τη δύναμη που ασκεί. Και ένα συμπέρασμα (όχι δικό μου· απλώς έχω πληροφορηθεί τι συμβαίνει): τα νέα Μέσα (που δεν είναι και πολύ νέα πια) έχουν αφαιρέσει, και καρπωθεί τα ίδια, ένα μεγάλο ποσοστό από τη δύναμή της, ιδίως την τελευταία δεκαετία. Παρ’ όλα αυτά, σε κάποια κοινά η τηλεόραση είναι ακόμη πολύ ισχυρή. Και οι εκπομπές αυτές που λέμε, τα late night show, στηρίζονται στην τηλεόραση και στην ιστορία της, στην παράδοσή της —την κληρονομιά της— για να επιβιώσουν.
Γιατί το λέω αυτό; Γιατί όλοι ισχυρίζονται πως ήρθε η ώρα να περάσουν οι παρουσιαστές αυτοί και οι εκπομπές τους σε άλλα κανάλια, στο YouTube και αλλού, σε περιβάλλοντα δηλαδή όπου θα είχαν απόλυτη ελευθερία κινήσεων — και λόγου.
Σωστά. Αλλά και λάθος.
Οι εκπομπές αυτές δεν είναι τζάμπα. Είναι μεγάλες, πανάκριβες παραγωγές, για τις οποίες εργάζονται πάρα πολλοί άνθρωποι, και μάλιστα πάρα πολύ ικανοί και αξιόλογοι άνθρωποι, επαγγελματίες από τους λίγους. Δεν είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς μίας παρέας, ούτε προσλαμβάνουν εκεί τον πάσα ένα. Να σημειωθεί επίσης ότι οι late night εκπομπές παράγουν συνήθως 160-180 επεισόδια ετησίως, όχι ένα ή δύο την εβδομάδα. Είναι μια τηλεοπτική βιομηχανία κορυφαίου επιπέδου.
Το Jimmy Kimmel Live! και το The Late Show with Stephen Colbert απασχολούν περίπου 200 άτομα το καθένα τους (σεναριογράφους, παραγωγούς, τεχνικούς, μουσικούς κλπ.), ενώ το The Tonight Show Starring Jimmy Fallon βγαίνει με 300 άτομα προσωπικό — μόνο το Late Night with Seth Meyers έχει πολύ λιγότερους, περί τούς 100 (που και πάλι είναι πολύ μεγάλο νούμερο).
Το μέσο ετήσιο μπάτζετ κάθε εκπομπής ανέρχεται στα 80-90 εκατ. δολάρια, και συνήθως δεν καλύπτεται από τα έσοδα των διαφημίσεων. Το κόστος περιλαμβάνει την αμοιβή του παρουσιαστή, το staff, τα σκηνικά, τους μουσικούς, τους τεχνικούς, τους επισκέπτες με τα έξοδα κίνησής τους κλπ. κλπ. Να πούμε μάλιστα πως, ακολουθώντας τη φθίνουσα πορεία της τηλεόρασης συνολικά κατά τη Σκοτεινή Εποχή των Social Media, οι late night εκπομπές έχουν χάσει τα μισά τους έσοδα μέσα στην τελευταία, μόλις, επταετία. Και το πράγμα χειροτερεύει όσο το κοινό της τηλεόρασης κάνει κι άλλες ρυτίδες.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΤΟ YOUTUBE;
Οπότε, ας δούμε τι θα μπορούσε να γίνει αν οι εκπομπές αυτές μεταφέρονταν ως έχουν στο YouTube. Τα κύρια έσοδα στο YouTube, θυμίζουμε, προέρχονται από τις διαφημίσεις. Εκεί, το YouTube κρατά ~45% και ο creator παίρνει το εναπομείναν ~55%.
Κάναμε μία σχετική εκτίμηση, μια αναγωγή, και είδαμε πως, από εκεί που σήμερα αυτές οι εκπομπές έχουν στο YouTube, όταν ανεβαίνουν και εκεί, από ~300k έως 10M views ανά επεισόδιο (συνολικά ολόκληρα επεισόδια + αποσπάσματα, τα επονομαζόμενα clip), για να καλύψουν το ίδιο μπάτζετ μόνο με διαφημίσεις θα χρειάζονταν 100-180 εκατ. views/επεισόδιο, ανάλογα την εκπομπή, ήτοι 10-30 φορές περισσότερα από όσα σήμερα. Πρακτικά, δηλαδή, κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Μάλιστα, το γεγονός ότι οι εκπομπές αυτές ΠΡΩΤΑ βγαίνουν στην τηλεόραση και ΚΑΤΟΠΙΝ στο YouTube, δεν τις αποδυναμώνει: το αντίθετο. Όπως χαρακτηριστικά μάς είπαν, «Μπορεί το YouTube να κυριαρχεί σε TV viewership (πάνω και από το Netflix σε ορισμένα metrics), αλλά ένα late night show θα δυσκολευόταν τρομερά χωρίς TV exposure. Δεν είναι αδύνατον (π.χ., κάποια YouTube series παίρνουν όντως 10-50M views), αλλά πιθανότατα θα απαιτούσε προσαρμογή format για shorts/virals».
Άρα, και καθώς δεν είναι έξυπνο να υπολογίζεις σε τυχόν έξτρα έσοδα (από σπόνσορες, αίφνης), χρειάζονται περικοπές στο μπάτζετ. Τι περικοπές; ΠΕΛΩΡΙΕΣ περικοπές. Η μείωση του μισθού του παρουσιαστή (από 15 εκατ. δολάρια τον χρόνο στα 5, ας πούμε) είναι μεν μια εύκολη αρχή, μπορούν όμως να γίνουν και άλλα πράγματα για να πέσει το μπάτζετ χωρίς να χαθεί εμφανώς η ποιότητα:
(1) Θα πρέπει να μειωθεί το προσωπικό στο 50% το πολύ (αλλά χωρίς απολύσεις σεναριογράφων και παραγωγών…).
(2) Θα πρέπει να απλοποιηθεί η παραγωγή συνολικά (τα σκηνικά, οι επισκέπτες, η ορχήστρα κλπ.), αλλά έτσι που να μην πολυφαίνεται: το κοινό δεν έρχεται να δει μόνο τα «αστεία» και τον πολιτικό σχολιασμό.
(3) Θα πρέπει να κοπούν στη μέση και τα επεισόδια, από 160 σε 80 με 100 το πολύ, ήτοι ένα με δύο την εβδομάδα.
(4) Θα πρέπει να γίνει επένδυση-εκπαίδευση των παραγωγών σε Α.Ι. εργαλεία για έρευνα, editing κλπ.
(5) Θα πρέπει να γίνεται η παραγωγή σε co-working spaces, και όχι «στα ιδιόκτητά στούντιό μας».
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, μια εκπομπή σαν του Φάλον, π.χ., θα είχε πλέον μπάτζετ κοντά στα 40-50 εκατ., οπότε θα της έφταναν «μόνο» 50-80 εκατ. views/επεισόδιο για να επιβιώσει.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ…
Συμπερασματικά: η μεταφορά online έχει όντως δυνατότητες — αν μη τι άλλο, το YouTube και το TikTok έχουν κλέψει ήδη μεγάλο μέρος από το παραδοσιακό κοινό των late night shows. Μάλιστα, σε αυτές τις πλατφόρμες τα αποσπάσματα, τα clip που λέγαμε, γίνονται viral πολύ πιο εύκολα από τα ολόκληρα επεισόδια: μην ξεχνάμε πως πια ΚΑΝΕΙΣ άνθρωπος στον πλανήτη δεν ΜΠΟΡΕΙ να δει μια ΟΛΟΚΛΗΡΗ εκπομπή στον υπολογιστή του, στο τάμπλετ, ή στο τηλέφωνο. Δεν έχει τη δύναμη για να το κάνει. Παρά ταύτα, οι άνθρωποι που λέμε μπορούν να το εκμεταλλευτούν αυτό: φανταστείτε τον Φάλον με shorts που θα φτάνουν τα 10-20 εκατ. views μέσα σε 24 ώρες, ή την πολιτική σάτιρα του Κολμπέρ να κατακλύζει τα σόσιαλ: είναι εφικτό; Είναι.
Αλλά ναι, το ρίσκο είναι τεράστιο:
(1) Τηλεόραση βλέπουν κυρίως οι μπούμερ, οι «casual viewers» που δεν πολυψάχνουν το YouTube παρά μόνο για να δουν ροκ τραγουδάκια τού ’70 και γάτες που κάνουν ζημιές — η τηλεθέαση μπορεί να πέσει κατά 50% αρχικά, και να ανατρέψει όλο τον σχεδιασμό άρδην.
(2) Οι διαφημίσεις στο YouTube δεν χτίζονται μέσα σε λίγες ώρες, αλλά αργά (κάποιοι μιλούν για algorithm love, όρος που μας έκαψε τα σωθικά μόλις τον διαβάσαμε), και, χωρίς το τηλεοπτικό promo, τα views ΔΕΝ θα εκτοξευτούν αυτομάτως.
(3) Οι περικοπές στο μπάτζετ δεν θα μείνουν αναπάντητες: μπορεί να γίνουν μηνύσεις, μπορεί να γίνουν φασαρίες (και να γίνεις viral για τους λάθος λόγους…), μπορεί οι πιο ταλαντούχοι σεναριογράφοι σου να φύγουν από μόνοι τους και να πάνε στο Netflix ή αλλού, για πιο σίγουρα. Δεν μπορείς να κάνεις εύκολα προβλέψεις εδώ.
Σε κάθε περίπτωση όμως: αυτό που απαιτείται είναι άμεση προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Γιατί τα πράγματα είναι ένα βήμα πιο πέρα από το «αμήν».
Ξέρω πως υπάρχουν σοβαρά εργαλεία για να υπολογίσουν και να εκτιμήσουν με μεγάλη ακρίβεια όλα τα παραπάνω νούμερα, και πολύ περισσότερα από τα δικά μας, και πιο εξειδικευμένα. Αλλά ξέρω επίσης πως κάπως έτσι θα κινηθεί το πράγμα. Όχι γιατί θα μείνουν για πάντα ο Τραμπ και οι επίγονοί του στην εξουσία. Άλλοι κι άλλοι ανέβηκαν ψηλά και έπεσαν. Αλλά γιατί, και αύριο να πέσουνε αυτοί, το κακό που έχει ΗΔΗ γίνει (και που ίσως είναι μόνο η αρχή τού Μεγάλου Κακού που ακολουθεί…) θα κάνει πολλά χρόνια για να επουλωθεί. Ίσως μέχρι τότε να μην υπάρχει καν YouTube. Γιατί μιλάμε για την Αμερική εδώ, το κέντρο του κόσμου, το κέντρο του σύμπαντός μας (ακόμη και ημών των Ευρωπαίων), δεν μιλάμε για καμιά μπανανία, για καμιά εξαθλιωμένη Ρωσία ή Μιανμάρ. Όμως νά που θα ζήσουμε να τη δούμε να μετατρέπεται σε κάτι εφιαλτικά μικρό, φτωχό και τοξικό. Τι κρίμα όμως· τι δυστυχία…
Απλώς η ελευθερία του λόγου και η κριτική στο καθεστώς δεν πρέπει να το βάλουν κάτω. Γιατί έτσι κάνουν οι άνθρωποι. Γιατί αυτό γεννηθήκαμε να κάνουμε. Και για το γαμώτο.
ΥΓ. Λέμε στην αρχή: «Η MAGA δικτατορία επελαύνει, και βέβαια ένα από τα πρώτα της είναι η ελευθερία του λόγου, άρα κάθε φωνή που ασκεί κριτική στο καθεστώς». Θέλουμε να συμπληρώσουμε πως η λογοκρισία δεν μένει, ασφαλώς, εκεί· ποτέ δεν μένει στις φωνές που ασκούν κριτική: οι δικτατορίες —όλες οι δικτατορίες— χτυπούν εν συνεχεία τούς διανοουμένους συλλήβδην, ό,τι και να λένε, ό,τι χρώμα και να είναι: αρκεί που είναι μορφωμένοι και έχουν άποψη και λαλιά. Μόνο μία περίπτωση υπάρχει να μείνει διανοούμενος στην απέξω: να έχει παραδοθεί από μόνος του στην εξουσία, να έχει τακιμιάσει με τη χούντα, να τα ’χει καλά με τους επικυρίαρχους. Πολλοί τέτοιοι βέβαια. Δόξα τω Θεώ. Τα ξέρουμε κι εμείς εδώ, από πρώτο χέρι.
14°
