Περνάει τελικά καλά η Gen Z;

Αν υπάρχει κάτι που χαρακτηρίζει την Gen Z, είναι το γεγονός ότι ως γενιά έχουμε φάει μακράν το περισσότερο κράξιμο. Λένε ότι δεν ξέρουμε να διασκεδάζουμε, ότι είμαστε βαρετοί, αγχώδεις, φυγόπονοι – εν συντομία, ότι δεν ξέρουμε «να ζούμε». Ίσως έχουν δίκιο. Ίσως απλώς μάθαμε να βρίσκουμε χαρά σε άλλα πράγματα. Ίσως φταίει το ότι μεγαλώσαμε μέσα σε οικονομικές κρίσεις, παγκόσμιες πανδημίες, μια μόνιμη πολιτική αναμπουμπούλα και, κυρίως, βουτηγμένοι στην τεχνολογία. Ίσως όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο μονοδιάστατα – σίγουρα έχουμε και τα καλά μας. Πριν διαφωνήσεις, δοκίμασε να μπεις λίγο στη θέση μας.

Ψάχνουμε μονίμως το νόημα. Προσπαθούμε να δούμε τη ζωή λίγο πιο ροζ, να αποφύγουμε την απομόνωση των social media και να αντισταθούμε σε μια εποχή που η ανθρώπινη επαφή έχει χαθεί εντελώς. Φυσικά και πέφτουμε στη λούπα τού να γινόμαστε ένα μ’ αυτό – και καταλήγουμε να πιστεύουμε ότι ξέρουμε κάποιον αδελφικά επειδή τον έχουμε «στοκάρει» ώρες στο Instagram. Όλο αυτό έχει επηρεάσει τον τρόπο που περνάμε καλά, που φλερτάρουμε, που κάνουμε φίλους. Όταν οι επιλογές είναι αμέτρητες και με ένα σκρολ μπορείς να βρεις και να στείλεις μήνυμα σε δέκα ενδιαφερόμενους, τότε γιατί να ρισκάρεις να πλησιάσεις κάποιον από κοντά; Η αόρατη ασπίδα των social media έχει γίνει πλέον ένα μ’ εμάς. 

Ας πάρουμε τις εξόδους, για παράδειγμα. Υπάρχει η πεποίθηση πως ό,τι δεν ανέβηκε σε στόρι, δεν έγινε ποτέ. Φυσικά και θα ανεβάσω το δίλεπτο που χοροπηδάω σε μια συναυλία – και θα κρύψω το υπόλοιπο βράδυ που σκυλοβαριόμουν. Γιατί να το ξέρουν οι άλλοι αυτό; Στην ιντερνετική μου περσόνα, είμαι γαμ@τ@!

Κάπως έτσι δημιουργήθηκε και το «σύνδρομο» του FOMO – η μεγαλύτερη μάστιγα της γενιάς μας. Όταν αποφασίζεις να κάτσεις σπίτι και βλέπεις όλους τους άλλους να διασκεδάζουν και να πίνουν ποτά, η Τρίτη βράδυ μοιάζει αυτόματα πιο μίζερη. Δεν έχουμε υπερδυνάμεις· είναι λογικό να μας επηρεάζει.

Και κάπως έτσι, η διασκέδαση γίνεται performance. Δεν έχει σημασία μόνο τι κάνεις, αλλά πώς φαίνεται στους άλλους. Πόσο «aesthetic» είναι το cocktail, πόσο καλοφωτισμένη είναι η φωτογραφία από το live, πόσο viral μπορεί να γίνει το story σου. Η πίεση να είμαστε συνέχεια μέσα στα πράγματα μας κάνει να κουραζόμαστε γρήγορα, να βαριόμαστε εύκολα και να κυνηγάμε συνέχεια το επόμενο «κάτι» που θα μας δώσει uλίγη ντοπαμίνη. Δεν είναι ότι δεν περνάμε καλά· είναι ότι δεν μας αφήνουμε να ζήσουμε τη στιγμή χωρίς να τη σχολιάσουμε, να τη διορθώσουμε, να την αποθηκεύσουμε.

Και κάπου εκεί, ανάμεσα σε TikTok trends και συνεχές scroll, βρίσκουμε μικρές νησίδες ηρεμίας: τις καφετέριες και τα co-working spaces. Δεν είναι απλώς στάσεις για έναν γρήγορο καφέ – είναι μέρη που συνδυάζουν αισθητική, vibe και social potential. Μαγαζιά όπως το Okupa, το KiCK, το Βehold the Man ή το Roosters έχουν γίνει στέκια όχι μόνο για τον ωραίο καφέ τους, αλλά και για διάβασμα, δουλειά, συναντήσεις, projects κ.λπ. Ο καφές έχει γίνει ritual, αφορμή για connection και content μαζί.

Μην ξεχνάμε ότι είμαστε η γενιά των trends. Των υπερεφήμερων τάσεων της μίας εβδομάδας – τη μια ακούμε ραπ με μανία, την άλλη λίγο λαϊκό, και μην ξεχάσουμε να κάνουμε και μια στροφή σε κάποιο πανηγύρι. Κάποιος μπορεί να το δει αυτό σαν σημάδι μιας γενιάς χωρίς ταυτότητα· άλλος, σαν απόδειξη μιας γενιάς που δοκιμάζει πράγματα, πειραματίζεται, συνθέτει.

Σίγουρα είμαστε μια γενιά που δεν επαναπαύεται. Δεν μας αρκεί μια απλή μπίρα στο γειτονικό μπαράκι για να περάσουμε καλά· θέλουμε να δοκιμάσουμε νέες δραστηριότητες, να αποκτήσουμε δεξιότητες. Το «μάθε τέχνη κι άσ’ τηνε» έχει γίνει κανονικότητα μέσω του TikTok, αλλά, αν με ρωτάς, είναι από τις πιο ωφέλιμες συνήθειες που βγήκαν. Καρτ, αναρρίχηση, γευσιγνωσίες, padel, μπιλιάρδο, bowling, κεραμικά, yoga σε πάρκα, pilates με σκυλάκια, εργαστήρια πλεξίματος – τα κάνουμε όλα και συμφέρουμε. Στην Αθήνα υπάρχουν πλέον λέσχες και μαθήματα για ό,τι μπορεί να σου κατέβει στο κεφάλι, και το πιο εντυπωσιακό είναι ότι είναι μόνιμα sold out.

Κάπου εκεί ξεχωρίζουν και μέρη όπως το Wine et al. και το Community Club – υβριδικός χώρος που συνδυάζει workshops για αυτοφροντίδα, ψυχική υγεία και δημιουργικότητα, χωρίς να χρειάζεται να «ανήκεις» σε κάποιο cool crowd για να νιώσεις άνετα. Εκεί μαθαίνεις, να ζωγραφίζεις, να φτιάχνεις κεριά και αμέτρητες άλλες δραστηριότητες, ενώ ταυτόχρονα κοινωνικοποιείσαι. Λίγο πιο δίπλα, στο Apokosmo Creations μπορείς να βρεις έναν ολόκληρο μικρόκοσμο από τέχνη, ζωγραφίζοντας αγάλματα και πίνοντας ποτό με τους φίλους σου. Κι αν δεν είσαι τόσο του καλλιτεχνικού, αλλά αυτό που ψάχνεις είναι ανθρώπινες ιστορίες πάνω από πιάτα που δεν μπορείς να προφέρεις αλλά σ’ αρέσουν, τα supper clubs των Pullman και tremeEats είναι ό,τι πιο κοντά σε αυθεντική σύνδεση έχουμε ζήσει: ξένοι στο τραπέζι που γίνονται παρέα χωρίς φίλτρα, χωρίς hashtags, χωρίς το άγχος του φαίνεσθαι. Μετά τον Covid, τα πάρκα και οι πλατείες της Αθήνας –όπως το Πάρκο Ελευθερίας και ο Λόφος Στρέφη– έγιναν καταφύγια των νέων, ανακαλύπτοντας την αξία του αστικού πρασίνου. Έτσι ήρθαν και αυτοσχέδια γλέντια και χοροί, σαν ένα αντίδοτο στη μοναξιά και την αποξένωση της εποχής.

Η Gen Z, λοιπόν, έχει ανάγκη από παύση. Παύση από τον θόρυβο των social media, από την υπερέκθεση, από το scrolling. Και αυτή τη βρίσκει καλύτερα πλάθοντας πηλό σε ένα τρίωρο εργαστήριο ή τρώγοντας σε ένα δείπνο με αγνώστους. Η ανάγκη για νέες γνωριμίες, για ουσιαστική επαφή, για φίλους με κοινά ενδιαφέροντα είναι πιο έντονη από ποτέ – και αυτή η ανάγκη γεννά την αναζήτηση αντίστοιχων εμπειριών.

Οι εμπειρίες αυτές δεν περιορίζονται σε δραστηριότητες· είναι και street events, φεστιβάλ, μικρές συναυλίες. Απλώς ίσως έχουν αντικαταστήσει, σε έναν βαθμό, το πατροπαράδοτο clubbing. Μην παρεξηγηθώ – φυσικά πάμε και σε μπαρ, clubs, μπουζούκια, σε πάρτι σε σπίτια και σε αυτοσχέδια gatherings στον δρόμο. Aπ’ όλα έχει ο μπαξές. Αν υπάρχει κάποια διαφορά, είναι ίσως στην κατανάλωση αλκοόλ. Όχι πως έχουμε ανέβει μαζικά στο τρένο της νηφαλιότητας, αλλά θετική απάντηση σε σφηνάκια δεν παίρνεις τόσο εύκολα όσο από έναν Μillennial. Αυτά συχνά έχουν αντικατασταθεί από κάνα δυο ποτά ή –κακά τα ψέματα– από άλλες ουσίες. Φταίει λίγο η στροφή μας προς την τέκνο και η κουλτούρα γύρω απ’ αυτή, φταίει λίγο η ανάγκη μας να ξεφεύγουμε ή η περιέργεια. Μπορεί και όλα μαζί. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κατανάλωση ναρκωτικών έχει αυξηθεί, και όχι μόνο αυτό, έχουν δοκιμάσει και σχεδόν όλοι από λίγο.

Είμαστε μια γενιά πιο κουρασμένη απ’ όσο φαίνεται. Η καθημερινότητα μας πιέζει, η σύγκριση είναι παντού, το μέλλον μοιάζει ομιχλώδες. Γι’ αυτό και η διασκέδασή μας πάει από την υπερβολή στη συστολή. Σάββατο ξημερώματα πίνοντας MDMA σε ένα τεκνόπαρτο και Κυριακή απόγευμα κάνοντας detox σε ένα πάρκο.

«Είναι μόνο οι Έλληνες έτσι;» θα ρωτήσει κάποιος εύλογα. Όχι. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, ίσως με διαφορετικές αναλογίες, αλλά η πίεση αυτής της γενιάς να βρει πού ανήκει, τι lifestyle θέλει και να τα δοκιμάσει όλα, επειδή της δίνονται απλόχερα –σε συνδυασμό με έναν διαρκή αγώνα να αποδείξει ότι αξίζει– οδηγεί παντού στο ίδιο αποτέλεσμα.

Φυσικά όλα αυτά δεν είναι καθολικά. Ο καθένας κάνει ό,τι του αρέσει, και μπράβο του. Η ταυτότητα των 20άρηδων, λοιπόν, είναι αν μη τι άλλο αρκετά diverse. Μην ξεχνάμε ότι, όταν μιλάμε για ολόκληρη γενιά, άλλες ανάγκες, αντοχές, γούστα και στέκια έχει ο 18χρονος και άλλες ο 28χρονος. Επίσης όσοι γεννήθηκαν πριν από το 2003 θαρρώ πως νιώθουν αρκετά πιο Μillennials, γιατί σε μικρή ηλικία δεν είχαν την ίδια εξοικείωση με την τεχνολογία και κατά κάποιον τρόπο την ξορκίζουν και λιγάκι παραπάνω.

Υπάρχουν όμως και κοινοί παρανομαστές στα μαγαζιά που διαλέγουμε. Δεν μας συγκινεί πια το «πάμε να δούμε τι παίζει». Θέλουμε να ξέρουμε γιατί, πού και με ποιον. Τι έχει γραφτεί γι’ αυτό, τι κόσμο έχει, τι μουσική παίζει. Πολλές φορές απλώς κυνηγάμε το virality ή πάμε σε όποια περιοχή θεωρείται τώρα κουλ ή όποιο μπαρ έχει κάνει χαμό στο TikTok.

Η Gen Z, με όλη της την ποικιλομορφία, έχει βρει τα δικά της στέκια – και ναι, είναι παντού. Από τα πιο ψαγμένα clubs στο κέντρο και το Γκάζι, μέχρι wine bars και παλιά καφενεία στα Εξάρχεια, το Κουκάκι και την Κυψέλη. Χαλαρή φάση, όμορφοι άνθρωποι και νορμάλ τιμές. Δεν είναι απλά θέμα νοσταλγίας ή οικονομίας – είναι μια επιστροφή στην απλότητα, στην ανθρώπινη επαφή, στο vibe που θυμίζει περισσότερο παρέα. Και φυσικά, υπάρχουν και τα μπαρ – εκεί όπου η Gen Z δίνει ραντεβού χωρίς να το πει φωναχτά. Μπαρ που γεμίζουν από dm σε dm, που οργανώνουν μικροπάρτι σε real time, που γίνονται viral πριν καν προλάβεις να περάσεις απ’ έξω – όπως ο Προφήτης και η Αγαύη (γενικά, αν ξαναβρείτε πάρκινγκ στο Παγκράτι, σφυρίξτε μου). Δραχμή, Bank Job, Knave, Kobra, Τράκα κ.ά., όλα έχουν γίνει κόμβοι κοινωνικής κυκλοφορίας, μικρές εστίες κουλτούρας, χορού και τυχαίων συναντήσεων. Κάποιοι είναι εκεί για το ποτό, άλλοι για τη μουσική, οι περισσότεροι για τη φάση.

Μέσα σε όλα αυτά, έχουμε, όπως βλέπετε, και τις στιγμές που είναι αληθινές. Τις σιωπές με φίλους που δεν χρειάζονται λέξεις, τα βράδια που γελάμε ώρες ολόκληρες, τα random στέκια όπου βρίσκουμε καταφύγιο χωρίς συγκεκριμένο dress code, χωρίς φίλτρα. Όπως όλοι οι νέοι έτσι κι εμείς, θέλουμε να ερωτευτούμε στα θερινά, να τραγουδάμε δυνατά και να χορεύουμε σε πανηγύρια, να ανακαλύπτουμε νέα μέρη και να γνωρίζουμε νέο κόσμο. Εκεί είναι που η διασκέδαση αποκτά ουσία – όταν σταματάει να είναι content και γίνεται εμπειρία. Και ίσως τελικά να μην είμαστε μια γενιά που δεν ξέρει να διασκεδάζει. Ίσως απλώς να είμαστε λίγο χαμένοι, να μαθαίνουμε σιγά σιγά πώς να ξεφεύγουμε από τον θόρυβο και να χαιρόμαστε ό,τι είναι αληθινό, χωρίς να το αποδεικνύουμε σε κανέναν.