Κατερίνα Σακελλαροπούλου: «Ένιωθα ότι ήμουν εκεί για όλες τις γυναίκες»
Στο 7ο Power Trip, με θέμα «Γυναίκες στην Ηγεσία: Φέρνοντας τους θεσμούς πιο κοντά στην κοινωνία», η τ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας και πρώην Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, μίλησε για την πορεία της, τις μνήμες της και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε.
«Ήταν μια φυσική εξέλιξη στην καριέρα μου» είπε για το γεγονός ότι έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Συμβουλίου του Επικρατείας. Ωστόσο η ανάληψη της Προεδρίας της Δημοκρατίας παραδέχτηκε πως την αιφνιδίασε. Για το δεύτερο αξίωμα η Κατερίνα Σακελλαροπούλου είπε πως στα ταξίδια της ανά την Ελλάδα έβλεπε στο πρόσωπο των γυναικών «τον θαυμασμό, την εκτίμηση, αλλά με συγκίνησαν πραγματικά οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Κυρίως η γενιά των μανάδων μας, που άρχισε να εργάζεται και να διεκδικεί έναν πιο ισότιμο ρόλο στην κοινωνία. Ήταν πολύ συγκινημένες: έβλεπαν ότι μία από εμάς έφτασε εκεί. Αισθανόμουν ότι ήμουν για όλες εκεί».
Για μια από τις γυναίκες που υπήρξαν πρότυπά της, το πρώην μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ Ruth Bader Ginsburg, είπε: «Όταν ξεκίνησε στο πανεπιστήμιο υπήρχαν πέντε γυναίκες ανάμεσα σε πεντακόσιους φοιτητές. Αυτή η πανέξυπνη γυναίκα, που έγραψε ιστορία, πήγε σε μια δεξίωση και ο κοσμήτορας τη ρώτησε, εσείς τώρα γιατί ήρθατε εδώ; Απάντησε, ο άντρας μου είναι φοιτητής και ήρθα για να μάθω πώς να είμαι καλύτερη σύζυγος. Στη δεκαετία του ’50 δεν τόλμησε να πει: θέλω να γίνω δικηγόρος».
Η κ. Σακελλαροπούλου μίλησε επίσης για τα παιδικά χρόνια και τις σπουδές της: «Στα 50s, όταν γεννήθηκα, ο πατέρας μου υπηρετούσε ως δικαστής στη Θεσσαλονίκη. Θυμάμαι, αν και ήμουν πολύ μικρή, τη μεγάλη συγκέντρωση όπου θα μιλούσε ο Λαμπράκης. Εκείνη την ημέρα τον χτύπησαν και πέθανε λίγες μέρες αργότερα. Η δεκαετία του ’60, η εποχή που πήγα σχολείο, ήταν δύσκολη. Μπήκα στο πανεπιστήμιο το ’74, όταν ήρθε ο Καραμανλής. Τα διαβάσματα, τα ακούσματα εκείνων των εποχών βοήθησαν στο να αναπτυχθεί σε πολλούς από εμάς μια δημοκρατική συνείδηση».
Για την εποχή της θητείας της στο ΣτΕ θυμήθηκε πως «ήμασταν έξι δικαστές, τρεις γυναίκες και τρεις άντρες. Θυμάμαι τους μεγαλύτερης ηλικίας να αιφνιδιάζονται που στον διαγωνισμό πετύχαμε τρεις γυναίκες και τρεις άντρες, κι έτσι βρέθηκαν τρεις νεαρές γυναίκες εκεί. Αλλά στο ΣτΕ έμπαινες μόνο αξιοκρατικά και στη συνέχεια δεν αισθάνθηκα ποτέ να με αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο παρά μόνο ανάλογα με την αξία μου».
Η ανάληψη της Προεδρίας της Δημοκρατίας, είπε, ήταν για την ίδια «μια πολύ τιμητική πρόταση» από τον πρωθυπουργό. «Είχα όμως την εμπειρία της δικαστή και τη θέληση να προσφέρω στην πατρίδα μου. Αυτό που με ενδιέφερε –γιατί οι θεσμοί χρωματίζονται και από το πρόσωπο που τους υπηρετεί, αν και οι αρμοδιότητες του συγκεκριμένου θεσμού είναι περιορισμένες σύμφωνα με το Σύνταγμα– ήταν το άνοιγμα στην κοινωνία, να ακουστούν μερίδες του πληθυσμού που δεν ακούγονταν τόσο – ευάλωτες ομάδες και όχι μόνο, όσοι δεν έχουν δυνατή φωνή: τα άτομα με αναπηρίες, οι πρόσφυγες, όσοι έχουν οικονομική δυσπραγία».
Αποκαλεί τον εαυτό της χαριτολογώντας «πρόεδρο του COVID», γιατί ορκίστηκε ταυτόχρονα με το lockdown. «Εκεί, ίσως και χάρη στη γυναικεία ματιά μου, θέλησα, πέρα από την αναγκαία συντήρηση, να κάνω έναν εκσυγχρονισμό». Δημιούργησε λοιπόν στο Προεδρικό Μέγαρο, μεταξύ άλλων, έναν εκθεσιακό χώρο με δώρα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ άνοιξε και τον κήπο στο κοινό: «Το Προεδρικό Μέγαρο ανήκει στον ελληνικό λαό, επομένως οργανώσαμε τον κήπο ώστε να είναι επισκέψιμος και να υποδέχεται εκδηλώσεις».
Η ίδια προώθησε και τη φιλοζωία: «Στα ταξίδια μου ήθελα να συναντάω και επίσημους φορείς και τοπική κοινωνία. Στην Κάρπαθο, έτυχε να είναι η Διεθνής Ημέρα των Ζώων και συνάντησα ένα σωματείο προστασίας αδέσποτων. Δύο κυρίες έφεραν ένα μικρό σπιτάκι με την Καλυψώ μέσα. Στην αρχή την έφερα στο Προεδρικό Μέγαρο, μετά όμως από λίγο καιρό την πήρα σπίτι».
Για τον σεξισμό στην πολιτική σημείωσε: «Επειδή ήμουν η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος, ασφαλώς και ήρθα αντιμέτωπη με τέτοιες συμπεριφορές. Από ένα σημείο και μετά το συνήθισα. Ο σύντροφός μου, τα μαλλιά μου, τα ρούχα μου, η γάτα μου… δεν έμεινε τίποτα έξω από την κριτική».
Αναφέρθηκε επίσης σε μια πρόσθετη δυσκολία: «Ο πρόεδρος έχει πολύ συγκεκριμένες αρμοδιότητες, το βάρος της πολιτικής πηγαίνει κυρίως στην εκάστοτε κυβέρνηση. Όμως περνάμε μια εποχή με έντονα πολιτικά γεγονότα, τοξική σε παγκόσμιο επίπεδο, οπότε μού ζητούσαν να τοποθετηθώ για θέματα που δεν ήταν στην αρμοδιότητά μου. Επέλεξα, ακριβώς επειδή είχα και την ιστορία μου ως δικαστής, να τηρήσω αυστηρά τα όρια που προέβλεπε το Σύνταγμα και να μη γίνω μια “ακτιβίστρια πρόεδρος”».
Στην ερώτηση πώς μπορεί η γυναικεία οπτική να βελτιώσει τον τρόπο που εκδικάζονται τα σεξουαλικά αδικήματα απάντησε: «Για να είμαι ειλικρινής, περίεργα πράγματα μπορεί να ακούσει κάποιος και από γυναίκες δικαστές και εισαγγελείς, είναι κυρίως θέμα προσωπικότητας. Νομίζω ότι είναι κυρίως θέμα πρόληψης και παιδείας – να μάθει το ένα φύλο να σέβεται το άλλο».
Κλείνοντας, μίλησε για τα έμφυλα στερεότυπα: «Δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα, αλλά το πιο σημαντικό, κι αυτό σιγά σιγά το κατακτούμε οι γυναίκες, είναι να μπορούμε να επιλέξουμε. Δηλαδή όλο αυτό το παιχνίδι των ενοχών, αν μια γυναίκα θα κάνει παιδιά ή σε ποια ηλικία, σιγά σιγά υποχωρεί». Οι δικές της πηγές στήριξης; «Η κόρη μου, ο σύντροφός μου φυσικά, και οι φίλοι. Δεν είχα αδέρφια και από πολύ μικρή εκτιμούσα τη φιλία. Προσπάθησα και κατάφερα να παραμείνουν οι φίλοι στη ζωή μου. Χαίρομαι που στη θητεία μου απέκτησα και λίγους νέους αλλά εκλεκτούς φίλους».
«Οι γυναίκες ανήκουν σε όλους τους χώρους λήψης αποφάσεων. Αν υπήρχαν περισσότερες στην ελληνική πολιτική, ίσως και να είχαμε αποφύγει την κρίση. Με την αντιληπτική ικανότητα, το πνεύμα ομαδικότητας, την εργατικότητα, την ενσυναίσθησή τους οι γυναίκες νομίζω ότι μπορούν να προσφέρουν πολλά αν κατακτήσουν ηγετικές θέσεις. Το μέλλον κατακτιέται με μικρά βήματα, σύμφωνα με τη Ginsburg, αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι μια μέρα άντρες και γυναίκες θα είναι ισότιμα μέλη».
14°
