Explainer: Οι επιλογές του Μακρόν μετά την παραίτηση Λεκορνί - Σε δίνη η Γαλλία

Σε πολιτική αβεβαιότητα βυθίζεται εκ νέου η Γαλλία, καθώς ο πρωθυπουργός Λεκορνί παραιτήθηκε 28 ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, με την κυβέρνησή του να διαρκεί μόλις 12 ώρες και όλοι αναρωτιούνται πλέον τι θα κάνει ο Εμανουέλ Μακρόν από εδώ και στο εξής.

Αργά το απόγευμα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι είχε ζητήσει από τον απερχόμενο πρωθυπουργό να παραμείνει για άλλες δύο ημέρες σε μια ύστατη προσπάθεια να χαράξουν διέξοδο από την ολοένα και βαθύτερη πολιτική κρίση της χώρας.

Ήταν η πιο πρόσφατη αιφνίδια εξέλιξη σε μια σειρά γεγονότων που δείχνουν ότι η Γαλλία, το δεύτερο πολυπληθέστερο κράτος-μέλος της ΕΕ, καθίσταται ολοένα και πιο ακυβέρνητη. Ακολουθεί μια ματιά στο τι συνέβη, γιατί – και τι μπορεί να ακολουθήσει.

Τι συνέβη στη Γαλλία;

Ο Λεκορνύ, ο οποίος διορίστηκε πριν από 27 ημέρες, υπέβαλε την παραίτησή του και εκείνη της κυβέρνησής του τη Δευτέρα, μόλις 12 ώρες αφότου είχαν ανακοινωθεί τα βασικά μέλη του υπουργικού του συμβουλίου. Έγινε έτσι ο πρωθυπουργός με τη μικρότερη θητεία στη σύγχρονη ιστορία της Γαλλίας.

Ο 39χρονος πρώην υπουργός Άμυνας, στενός σύμμαχος του Εμανουέλ Μακρόν, ήταν ο πέμπτος πρωθυπουργός της Γαλλίας από την επανεκλογή του προέδρου το 2022 και ο τρίτος μετά τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών το περασμένο καλοκαίρι.

Ο Λεκορνύ απέδωσε την αποτυχία στην κομματική αδιαλλαξία, δηλώνοντας ότι ήταν «έτοιμος να συμβιβαστεί, αλλά κάθε κόμμα ήθελε κάθε άλλο κόμμα να υιοθετήσει ολόκληρο το πρόγραμμά του». «Δεν θα χρειαζόταν πολύ για να λειτουργήσει», είπε, «αλλά οι κομματικές συμπεριφορές» και «ορισμένα εγώ» μπήκαν εμπόδιο.

Η αποχώρησή του ανησύχησε τις αγορές: ο δείκτης CAC 40 υποχώρησε κατά 2% και το ευρώ κατά 0,7%. Το χρέος της Γαλλίας ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι το τρίτο υψηλότερο στην ΕΕ μετά την Ελλάδα και την Ιταλία, σχεδόν διπλάσιο από το 60% που επιτρέπουν οι κανόνες της ΕΕ – όπως και το προβλεπόμενο έλλειμμα του προϋπολογισμού, σχεδόν 6%.

Μετά από συνάντηση με τον Μακρόν στο Ελιζέ, ο Λεκορνύ είπε ότι είχε συμφωνήσει στο αίτημα του προέδρου για μια τελευταία προσπάθεια στις διαπραγματεύσεις. Θα ενημέρωνε τον Μακρόν έως το βράδυ της Τετάρτης «αν αυτό είναι εφικτό ή όχι», είπε.

Γιατί συνέβη;

Οι ρίζες της κρίσης βρίσκονται στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του 2024, οι οποίες παρήγαγαν μια διχασμένη Βουλή με τρία περίπου ισοδύναμα μπλοκ: την αριστερά, την ακροδεξιά και τη συμμαχία του Μακρόν στο κεντροδεξιό φάσμα, χωρίς κανένα από τα τρία να πλησιάζει σε απόλυτη πλειοψηφία.

Η χρηματοπιστωτική κρίση της Γαλλίας επιδείνωσε περαιτέρω την αστάθεια, όπως και οι προεδρικές εκλογές του 2027 που πλησιάζουν. Ο Μακρόν δεν μπορεί να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα και, με κάθε κόμμα να επιδιώκει να κατοχυρώσει έδαφος ενόψει της αναμέτρησης, ο κοινός τόπος στο κοινοβούλιο έχει γίνει ακόμα πιο δυσεύρετος.

Ο Λεκορνύ είχε το δύσκολο έργο να περάσει έναν προϋπολογισμό λιτότητας από μια διχασμένη Εθνοσυνέλευση, με στόχο τον περιορισμό του διογκούμενου ελλείμματος – μια αποστολή που αποδείχθηκε αδύνατη και για τους δύο άμεσους προκατόχους του, τον Φρανσουά Μπαϊρού και τον Μισέλ Μπαρνιέ, οι οποίοι καθαιρέθηκαν από τους βουλευτές λόγω του ίδιου σχεδίου.

Η άμεση αφορμή της παραίτησής του φαίνεται πως ήταν η αντίδραση του κεντροδεξιού κόμματος Οι Ρεπουμπλικανοί (LR) στη νέα κυβέρνηση. Το κόμμα δήλωσε ότι η σχεδόν αμετάβλητη σύνθεση δεν αντανακλούσε την «βαθιά ρήξη» με την πολιτική του παρελθόντος που είχε υποσχεθεί ο Λεκορνύ.

Η ανακοίνωση των βασικών υπουργικών χαρτοφυλακίων το βράδυ της Κυριακής προκάλεσε σφοδρή κριτική από όλο το πολιτικό φάσμα, με συμμάχους και αντιπάλους να καταγγέλλουν ότι ήταν είτε υπερβολικά δεξιά είτε όχι αρκετά δεξιά, απειλώντας να καταψηφίσουν τη νέα κυβέρνηση.

Η επιστροφή του Μπρουνό Λε Μερ, υπουργού Οικονομίας επί επτά χρόνια, ως υπουργού Άμυνας προκάλεσε ιδιαίτερη οργή στους περισσότερους πολιτικούς, οι οποίοι το εξέλαβαν ως επιβεβαίωση ότι οι φιλοεπιχειρηματικές οικονομικές πολιτικές του Μακρόν δεν τίθενται υπό διαπραγμάτευση.

Ωστόσο, η επιστροφή του αποδείχθηκε τόσο βραχύβια όσο και αμφιλεγόμενη: το βράδυ της Δευτέρας, ο Λε Μερ ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από την κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να τερματιστεί η κρίση.

Τι μπορεί να ακολουθήσει;

Κυβερνητικές πηγές δήλωσαν στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης ότι ο Μακρόν θα «αναλάβει τις ευθύνες του» αν η ύστατη προσπάθεια για συναίνεση έως την Τετάρτη αποτύχει. Δεν ήταν άμεσα σαφές τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό.

Αν αποτύχει, ο Μακρόν έχει τρεις βασικές επιλογές, καμία ιδιαίτερα ελκυστική. Πρώτον, θα μπορούσε να διορίσει νέο πρωθυπουργό. Ωστόσο, μια φιγούρα από το δικό του στρατόπεδο φαντάζει πλέον απίθανη, ενώ ακόμη και ένας μετριοπαθής αριστερός θα αμφισβητούσε τη δύσκολα κερδισμένη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού.

Από την άλλη, ο διορισμός ενός καθαρά δεξιού πολιτικού θα εξόργιζε το αριστερό μπλοκ. Δεδομένης της επείγουσας ανάγκης να εξασφαλιστεί τουλάχιστον η έγκριση του προϋπολογισμού για το τρέχον έτος, ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι μπορεί να στραφεί σε έναν εξωκομματικό τεχνοκράτη.

Δεύτερον, θα μπορούσε να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές – κάτι που έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν επιθυμεί, και που σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα οδηγούσε πιθανότατα σε άλλη μια διχασμένη Βουλή ή ενδεχομένως σε μια ακροδεξιά κυβέρνηση.

Το ακροδεξιό, αντι-μεταναστευτικό Εθνικό Συσπείρωμα της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά έχουν ξεκαθαρίσει ότι αυτή είναι η προτιμώμενη επιλογή τους, καλώντας τον Μακρόν να διαλύσει τη Βουλή και να διεξάγει νέες εκλογές.

Η τρίτη επιλογή θα ήταν η παραίτηση του ίδιου του προέδρου. Ωστόσο, έχει επανειλημμένα αποκλείσει το ενδεχόμενο να αποχωρήσει πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2027 – μια αναμέτρηση που θεωρείται ιστορικό σταυροδρόμι για τη γαλλική πολιτική, με τη Λεπέν να βλέπει την καλύτερη ευκαιρία της μέχρι σήμερα να καταλάβει την εξουσία.

Η ριζοσπαστική αριστερά, το κόμμα Ανυπότακτη Γαλλία, επανέλαβε τα πάγια αιτήματά της για αποχώρηση του προέδρου.

Πηγή: Guardian