Ένα ενδιαφέρον θέμα της Wall Street Journal, το οποίο εξηγεί τι θα συμβεί -και γιατί- σε περίπτωση που η ελληνική κυβένρηση δεν τα βρεί με τους εταίρους/ δανειστές.
1. Πώς θα έρθει το Grexit;
Μέσω των τραπεζών καθώς δεν υπάρχει νομικός ή πολιτικός τρόπος ώστε η Ελλάδα να «αποβληθεί» από το ευρώ. Αυτή σημαίνει ότι το Grexit μπορεί να συμβεί εξαιτίας της κατάστασης των τραπεζών.
2. Πόσο χειρότερα θα γίνουν τα πράγματα;
Όχι και πολύ πιο άσχημα καθώς οι τράπεζες δεν έχουν ρευστότητα και δεν μπορούν να «μετατρέψουν» τα περιουσιακά τους στοιχεία (π.χ. τα δάνεια) σε μετρητά, ώστε να αποπληρώσουν αυτά που θέλουν οι πιστωτές τους (οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν είναι άλλοι από τους καταθέτες). Ο μόνος που τους παρέχει ρευστότητα είναι η Τράπεζα της Ελλάδος. Όμως η ΕΚΤ «πάγωσε» τον ELA. Αποτέλεσμα είναι οι τράπεζες να κλείσουν. Προσφέρουν τα τελευταία τους μετρητά στους καταθέτες, οι οποίοι μπορούν να αντλήσουν μόλις 60 ευρώ την ημέρα. Σταμάτησαν τις ηλεκτρονικές, διασυνοριακές συναλλαγές. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα είναι με το ένα πόδι έξω από το ευρώ. Επιχειρήσεις και καταναλωτές θέλουν μετρητά. Σαφώς ένα ευρώ σε έναν ελληνικό, τραπεζικό λογαριασμό δεν αξίζει όσο ένα ευρώ στην τσέπη σου ή όσο ένα ευρώ σε μία κατάθεση σε γερμανική τράπεζα. Ουσιαστικά οι Έλληνες έχουν την αίσθηση ότι το «νόμισμα» που έχουν στους λογαριασμούς τους δεν είναι πραγματικά ευρώ.
3. Ποιος μπορεί πραγματικά να το προκαλέσει;
Η ΕΚΤ αν διακόψει τον ELA. Το μεγαλύτερο μέρος των ενέχυρων που μπορούν να δώσουν οι ελληνικές τράπεζες για να δανειστούν από την ΕΚΤ είναι είτε ελληνικά ομόλογα, είτε assets τα οποία έχουν εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Εάν η «γραμμή ζωής» κοπεί, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να αποπληρώσουν τα δάνεια που έχουν λάβει. Δεν θα μπορέσουν να το κάνουν και θα καταρρεύσουν.
4. Και μετά;
Το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να ξαναρχίσει να λειτουργεί, τουλάχιστον για να διασφαλιστεί η προμήθεια βασικών αγαθών και υπηρεσιών. Θα πρέπει να υπάρξει ένα τεράστιο πρόγραμμα διάσωσης των τραπεζών. Η διακοπή αποδοχής των εγγυήσεων των ελληνικών τραπεζών θα διαλύσει την αξία τους, ενώ τα υπόλοιπα assets τους θα υποτιμηθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο asset των ελληνικών τραπεζών είναι τα δάνεια που έχουν δώσει. Κατά τη διαδικασία της διάσωσης οι τράπεζες (ή όσες εξ αυτών επιλέχθηκαν να επιβιώσουν) θα πρέπει να ανακεφαλαιοποηθούν. Το κεφάλαιο μίας τράπεζας δεν είναι τίποτε άλλο από το ενεργητικό που απομένει όταν αφαιρεθούν οι υποχρεώσεις της. Ως εκ τούτου υπάρχουν δύο τρόποι για να αντλήσεις κεφάλαια: είτε «κουρεύοντας» τις υποχρεώσεις, είτε αυξάνοντας το ενεργητικό σου.
5. Μπορούν οι (ελληνικές τράπεζες) να σωθούν, με «χρήση» του ευρώ;
Μπορεί να συμβεί αλλά θα χρειαστεί, το λιγότερο, η βοήθεια της ΕΚΤ. Πρόκειται για τον μοναδικό θεσμό που μπορεί να προσφέρει στήριξη σε ευρώ. Θα πρέπει να επαναφέρει σε λειτουργία τη «γραμμή ζωής» και να δανείσει σε ευρώ τα νέα τραπεζικά ιδρύματα που θα δημιουργηθούν, προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις νέες εκροές καταθέσεων. Οι τράπεζες θα πρέπει ή να αυξήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε ευρώ ή να μειώσουν το παθητικό τους αλλά πάλι αποτιμημένο σε ευρώ. Ο μόνος που μπορεί να αυξήσει το ενεργητικό των τραπεζών είναι η ελληνική κυβέρνηση. Όμως αυτή δεν έχει ευρώ, θα πρέπει να της δώσουν οι δανειστές. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να έρθει σε συμφωνία μαζί τους. Υπάρχει, βέβαια και το ενδεχόμενο οι τράπεζες να «κουρέψουν» τις καταθέσεις. Όλα αυτά θα είναι εξαιρετικά οδυνηρά. Η εναλλακτική λύση είναι το Grexit.
6. Τι θα γίνει αν η Ελλάδα υιοθετήσει νέο νόμισμα;
Στην περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση υιοθετήσει νέο νόμισμα – ας το ονομάσουμε δραχμή – μπορεί να το χρησιμοποιήσει για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Μπορεί να τυπώσει δραχμές και να τις χρησιμοποιήσει για να αγοράσει μετοχές των νέων τραπεζών. Οι τράπεζες θα έχουν ένα νέο asset: τις νέες δραχμές. Η ΤτΕ μπορεί να παράσχει ρευστότητα σε δραχμές, θα μπορεί να δανείσει όσες δραχμές θέλει στις τράπεζες.
7. Ποια είναι η φάκα;
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα «γυρίσει» στη δραχμή. Ως εκ τούτου κάποιος που είχε για παράδειγμα 10.000 ευρώ στον λογαριασμό του, τώρα θα έχει 10.000 νέες δραχμές. Μπορεί να μην πρόκειται για «κούρεμα» με την απόλυτη έννοια του όρου ή σε επίπεδο αριθμών, αλλά σαφώς η ισοτιμία ευρώ και νέας δραχμής δεν θα είναι ένα προς ένα.
8. Πως θα επηρεάσει την υπόλοιπη Ευρωζώνη ένα Grexit;
Είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί. Η Ελλάδα οφείλει πολλά χρήματα στους πιστωτές της: 131 δισ. ευρώ στον EFSF και επιπλέον 35 δισ. ευρώ στις κυβερνήσεις των υπολοίπων κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Σαφώς η Ελλάδα δεν θα πληρώσει αυτές τις υποχρεώσεις και θα προχωρήσει σε αναδιάρθρωσή τους. Επίσης οφείλει 34 δισ. ευρώ σε ιδιώτες επενδυτές, στα πλαίσια του PSI που έγινε το 2012. Πιθανώς να αναδιαρθρώσει και αυτό το ποσό. Όλη αυτή η διαδικασία θα προκαλέσει προβλήματα. Όλες αυτές οι υποχρεώσεις υπόκεινται σε ξένο και όχι στο ελληνικό δίκαιο και ως εκ τούτου θα αποτελέσουν προϊόν διεκδίκησης όχι στα ελληνικά αλλά στα εκτός ελληνικής επικράτειας δικαστήρια. Η Ελλάδα δεν μπορεί απλά να ψηφίσει έναν νόμο και να αλλάξει τους όρους του δανεισμού της, όπως μπόρεσε να κάνει το 2012.
9. Πώς θα επηρεάσει την ΕΚΤ;
Σε περίπτωση κατάρρευσης των ελληνικών τραπεζών το Ευρωσύστημα χάνει 39 δισ. ευρώ. Όμως αυτά τα χρήματα τα έχει δανείσει, λαμβάνοντας αξιόπιστα ενέχυρα, άρα είναι ασφαλές από αυτήν την άποψη. Αντίθετα τα 89 δισ. ευρώ του ELA έχουν δωθεί βάσει άλλων κανόνων, με τον φόρο χρεοκοπίας να βαραίνει την ΤτΕ. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει με τις οφειλές της ΤτΕ προς την ΕΚΤ βάσει του Target-2 (δηλαδή της διαφοράς ισολογισμών τραπεζών) ενώ το πλέον σημαντικό είναι οι όροι του «διαζυγίου».
14°
