Υπόθεση: Μια διαμάχη για την αξιοποίηση του χώρου όπου στεγαζόταν κατά το παρελθόν το λεπροκομείο Καρλοβασίου και ένα έγκλημα, θα φέρουν στο φως καλά κρυμμένα μυστικά και θα ξυπνήσουν μνήμες. Μνήμες από τότε... από την εποχή που η λέπρα γιατρευόταν με τον εγκλεισμό και την κοινωνική απόρριψη, που παιδιά έμενα ορφανά χωρίς να είναι, που γυναίκες απαρνιόντουσαν τον ίδιο τους τον εαυτό για χάρη του έρωτα, που η γνώμη της κοινωνίας ήταν πιο ισχυρή από την αγάπη. Οι αναμνήσεις θεριεύουν καθώς η εξιχνίαση του εγκλήματος προχωρά και οι προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων που βρήκαν καταφύγιο, συμπαράσταση και στοργή ανάμεσα στα τείχη του λωβοκομείου, προβάλλουν με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες και καθηλώνουν. Γιατί «το παρελθόν έχει την ιδιότητα ότι δεν πεθαίνει».
Συγγραφέας: Η Έλενα Χουσνή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πέλλα. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες «Έθνος» και «Έθνος της Κυριακής», ως υπεύθυνη του Γραφείου Τύπου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και ως επικεφαλής του Γραφείου Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct Βορείου Αιγαίου, ενώ σήμερα εργάζεται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Σάμου.
Διηγήματά της έχουν φιλοξενηθεί σε συλλογικά έργα, ενώ το βιβλίο της «Άλικο σαν το... Αίμα» έλαβε το Α' Βραβείο στον Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (2012).
Από την ΠΕΛ εξάλλου έχει βραβευθεί με το Α ́Βραβείο Θεατρικού Έργου (2009) και με το Γ ́Βραβείο Μυθιστορήματος (2009). Έχει λάβει διακρίσεις και βραβεία σε πολλούς πανελλήνιους διαγωνισμούς.
Σε ποιους απευθύνεται: Σε όσους αντέχουν να αναμετρηθούν με τις συμβάσεις της κοινωνίας και να αντικρίσουν τις τραγικές συνέπειες των τειχών που υψώνει ακόμα ο ρατσισμός, η περιθωριοποίηση, οι διακρίσεις. Σε όσους τολμούν να διδαχθούν από τα λάθη του παρελθόντος και να δώσουν στη μνήμη τη θέση που της αξίζει στο σήμερα και στο μέλλον.
Ο Επαμεινώνδας, ο γιατρός Μωραΐτης, ο Γιώργης με την Ευτυχία και ο καρπός του έρωτά τους, η Κατίνα, η Μαρουδιώ, ο Καπνουλάς. Άνθρωποι αιχμάλωτοι σε ένα λωβοκομείο περιμένοντας τον θάνατο. Έναν θάνατο αργό και βασανιστικό που εξανεμίζει κάθε κόκκο ευτυχίας, που διαλύει κάθε όνειρο, που καταστρέφει κάθε ίχνος αξιοπρέπειας. «Κι έτσι είναι διπλός ο θάνατος. Πρώτα χάνεις το είναι σου, την εικόνα σου, τον εαυτό σου, και μετά έρχεται το κορμί». Ψυχές που χαρακώνονται. Σαν μορφές αρχαίας τραγωδίας που εκλιπαρούν τουλάχιστον για μετά θάνατον λύτρωση. Να μη μείνουν ένας αριθμός σε ένα κομμάτι ξύλου αλλά να αποκτήσουν ένα μνήμα με το ονοματεπώνυμό τους.
Οι εναλλαγές ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα
Η πλοκή κινείται σε δύο διαφορετικούς χρονικούς άξονες και καταφέρνει να διατηρήσει την προσμονή σου για την εξέλιξη των γεγονότων μέχρι την τελευταία σελίδα. Η παράλληλη ανάπτυξη της ιστορίας έχει έναν συγκεκριμένο στόχο από την πλευρά της συγγραφέως και εξυπηρετείται στο απόλυτο: «Οι ιστορίες των ανθρώπων τα έχουν αυτά. Κουβαλάνε απόνερα, βουλιάζουν επόμενους ανθρώπους». Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από το παρελθόν, από τα λάθη και τις αδικίες που συντελέστηκαν κάποτε, και μόνο αν κοιτάξεις κατάματα τα περασμένα ανομήματα μπορείς να χτίσεις ένα καλύτερο αύριο.
Ό,τι είναι διαφορετικό, το πετάμε. Ό,τι είναι μολυσμένο, μιαρό, το κλείνουμε σε απροσπέλαστα κτίρια για να μην το βλέπουμε. Προσποιούμαστε πως δεν υπάρχει μέχρι να το εξαφανίσει ο θάνατος. Με αυτόν τον τρόπο, η κοινωνία μπορεί να κοιμάται ήσυχη και να προχωράει με αρμονία στο μέλλον. Η σύγχρονη πτυχή της ιστορίας που διαπραγματεύονται οι «Καταραμένες πολιτείες» σε προκαλούν να βγάλεις τους σκελετούς από την ντουλάπα και να συνειδητοποιήσεις πως ακόμα και σήμερα υπάρχουν «λεπροκομεία». Ότι και σήμερα επιθυμούμε διακαώς να κλείσουμε τα μάτια σε οτιδήποτε είναι αλλιώτικο, σε οτιδήποτε αποπνέει θάνατο, αρρώστια. Τίποτα δεν άλλαξε και είμαστε συνυπεύθυνοι.
Η γραφή της συγγραφέως
Η πένα της Έλενας Χουσνή πραγματικά καθηλώνει. Μεστή, στιβαρή, συγκροτημένη, καταφέρνει να διαχειριστεί με σεβασμό και ευαισθησία ένα τόσο δυνατό και δύσκολο θέμα, που ακόμα πονάει, που ακόμα στηλιτεύει τις ψυχές και τις μνήμες. Χρησιμοποιεί εξαιρετικά τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας και σπάει τις άμυνές σου. Σε κάνει να ανατριχιάσεις, σε πονάει, σε πληγώνει, σε χαστουκίζει, σου τριβελίζει το μυαλό.
Κορυφαία στιγμή: Οι «Καταραμένες πολιτείες» κρύβουν μέσα τους πολλές δυνατές σκηνές, σίγουρα όμως οι σκηνές της Ευτυχίας με τη μητέρα της αμέσως μετά την αποκάλυψη του μυστικού της πρώτης, θα σε κάνουν να ανατριχιάσεις.
Δυνατή φράση: «Δεν είχε μείνει τίποτα αμόλυντο. Το μόνο αμόλυντο ήταν η ελπίδα. Μια μικρή, τόση δα ελπίδα, ότι ίσως του μένει λίγη ζωή ακόμη».
Αν μπορούσα θα άλλαζα: Την αστυνομική διάσταση της ιστορίας, καθώς αισθάνεσαι ότι δεν ήταν απαραίτητη σε μια ιστορία που είχε τόσο δυνατές κοινωνικές προεκτάσεις.
Ενδιαφέροντα στοιχεία: Αν και το Λεπροκομείο κτίστηκε για να μένουν οι λεπροί, σύντομα άρχισε να χρησιμοποιείται για να πηγαίνουν και όσοι ήταν περιθωριοποιημένοι ή ενοχλούσαν την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας.
11°
