Είδαμε τον Ταρτούφο και μας έκανε να γελάσουμε με την καρδιά μας

Βρέθηκα στο κατάμεστο θέατρο Αλκυονίς, ένα όμορφο, ζεστό και κλασικό θέατρο δίπλα στην πλατεία Βικτωρίας, το βράδυ της Κυριακής, για να παρακολουθήσω τη θεατρική παράσταση «Ταρτούφος» σε σκηνοθεσία της Ελένης Μαυρίδου. Το αριστούργημα του Μολιέρου, γραμμένο το 1664 στην αυλή του Λουδοβίκου, παραμένει διαχρονικό, καθώς η θεματολογία του εξακολουθεί να αντανακλά με εντυπωσιακή ακρίβεια τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Η υπόθεση επικεντρώνεται σε έναν μυστηριώδη άντρα, τον Ταρτούφο, ο οποίος παρουσιάζεται ως βαθιά ευσεβής επισκέπτης και σταδιακά κερδίζει την εμπιστοσύνη μιας οικογένειας. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι ένας αδίστακτος απατεώνας, γνωστός για την υποκρισία και τη δολιότητά του. Η επίπλαστη αρετή του, η επιδεικτική θρησκευτικότητά του και ο “αδελφικός δεσμός” που αναπτύσσει με τον Οργκόν- τον κύριο του σπιτιού- αποτελούν τον πυρήνα γύρω από τον οποίο ξετυλίγεται η πλοκή του έργου.

Ο Ταρτούφο, τον οποίο υποδύεται ο Γιάννης Τσορτέκης, καταφέρνει με την υποκρισία του να προκαλέσει ρήξεις και εσωτερικές συγκρούσεις στα μέλη της οικογένειας του Οργκόν. Μέσα από τον ρόλο του, οι έννοιες των αξιών φαίνεται να διαστρεβλώνονται. Εκπροσωπεί τη μορφή του σκοτεινού ανθρώπου, εκείνου που –ακόμα και σήμερα– επιδιώκει να οικειοποιηθεί την περιουσία ή τα αγαθά των άλλων, εκμεταλλευόμενος με θρασύτητα και μοχθηρία την καλοσύνη τους. Ο Οργκόν, που ερμηνεύει ο Μάξιμος Μουμούρης, φανερώνει πόσο εύκολα, στο όνομα της καλοσύνης και της εμπιστοσύνης, η αφέλεια μπορεί να οδηγήσει κάποιον στο να χαρίσει τα πάντα.

Η Ιωάννα Παππά ενσαρκώνει με ιδιαίτερη ευαισθησία και λεπτό χιούμορ την Ελμίρη, τη σύζυγο του Οργκόν. Η ερμηνεία της ισορροπεί ανάμεσα στη σατιρική ελαφρότητα και στη βαθύτερη κοινωνική ειρωνεία του έργου. Ο ρόλος της προσφέρει άφθονο γέλιο, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τη νοημοσύνη και την ψυχραιμία της ηρωίδας. Εκπροσωπεί τον ορθολογισμό απέναντι στην τυφλή πίστη. Η γυναικεία σοφία και αξιοπρέπεια καλείται να αντιμετωπίσει την ανηθικότητα και την υποκρισία του Ταρτούφου και να προστατεύσει, ως «μητέρα και σύζυγος», την οικογένειά της.

Η οικογένεια φτάνει στο χείλος του γκρεμού, καθώς ο Οργκόν , παρασυρμένος από την τυφλή του εμπιστοσύνη, χειραγωγείται ολοκληρωτικά. Η μητέρα του Οργκόν, η κυρία Περνέλ, την οποία υποδύεται η Χριστίνα Τσάφου, εκπροσωπεί την τυφλή πίστη και τον συντηρητισμό μιας παραδοσιακής οικογένειας, η οποία κάνει αυστηρή κριτική στη σύζυγο του γιου της. Οι αξίες και τα πιστεύω συγκρούονται∙ το καλό και το κακό βρίσκονται σε συνεχή μάχη, ενώ η οικογένεια μοιάζει να αναζητά έναν «από μηχανής Θεό» για να σωθεί.

Τα κοστούμια των ηθοποιών με κορσέδες και γιλέκα, το έντονο μακιγιάζ, οι μεγάλες, χρωματιστές περούκες ενισχύουν ακόμη περισσότερο το κωμικό αποτέλεσμα. Το σκηνικό παραμένει σταθερό, σχεδιασμένο ώστε να αποδίδει την ατμόσφαιρα ενός σαλονιού του 17ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια της παράστασης εμφανίζεται όμως και ένα μικρό, επιπλέον σκηνικό στοιχείο, το οποίο προσθέτει οπτικό ενδιαφέρον στην εξέλιξη του έργου.

Φεύγοντας από το θέατρο, κράτησα τα χαμόγελα του κοινού, που συνοδεύτηκαν από ένα ζεστό, παρατεταμένο χειροκρότημα. Η παράσταση δεν αποτέλεσε μόνο μια ευχάριστη απόδραση από την καθημερινότητα, αλλά και μια υπενθύμιση των σταθερών πλευρών της ανθρώπινης φύσης. Παράλληλα, ανέδειξε τη διαχρονικότητα των θεμάτων που θέτει ο Μολιέρος, καθώς ζητήματα όπως η εμπιστοσύνη, η υποκρισία και η ανθρώπινη παραπλάνηση παραμένουν επίκαιρα. Έτσι, τέσσερις αιώνες μετά τη δημιουργία του έργου, η δύναμη του λόγου και του θεάτρου συναντά το χιούμορ, προσφέροντας μια θεατρική εμπειρία που μένει ζωντανή και ουσιαστική.