Ο Βασίλης Ξ. Σπηλιωτόπουλος μιλάει για το πρώτο του μυθιστόρημα «Λαθρεπιβάτης μιας ζωής» που κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική
Το «Λαθρεπιβάτης μιας ζωής» του Βασίλη Ξ. Σπηλιωτόπουλου, ένα πολυσέλιδο ιστορικό μυθιστόρημα καρπός πολύχρονης έρευνας, ταξιδεύει τον αναγνώστη στη Ρωσία του 20ού αιώνα, από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τη Ρωσική Επανάσταση. Μέσα από τα μάτια ενός πρώην μουζίκου και συμβούλου του πρίγκιπα Στρογκανόφ, ξετυλίγεται η πορεία μιας κοινωνίας σε μετάβαση. Γραμμένο με αφετηρία την προσωπική μάχη του συγγραφέα με τον καρκίνο, το βιβλίο, που κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική, στηρίζει το «ΕΛΠΙΔΑ Σύλλογος Φίλων παιδιών με καρκίνο», προσφέροντας μέρος των δικαιωμάτων του στο σωματείο.
Βασίλης Ξ. Σπηλιωτόπουλος: Συνέντευξη με αφορμή το βιβλίο «Λαθρεπιβάτης μιας ζωής»
Πώς ξεκίνησε για εσάς η ανάγκη της γραφής; Αλήθεια είναι ότι από νεαρή ηλικία εκφραζόμουν μέσω της γραφής. Στο δημοτικό κιόλας είχα γράψει ένα κείμενο κατά της επιβολής της θανατικής ποινής, για το οποίο είχα λάβει τα εύσημα των δασκάλων μου. Μάλιστα τότε, πιστεύω πως εξακολουθώ έτσι και σήμερα, ο γραπτός λόγος υπερτερούσε του προφορικού, καθώς στην αποτύπωση στο χαρτί οι ιδέες και τα νοήματα μου έβρισκαν εύδηλη διέξοδο. Στο μεταξύ κάποια στιγμή συνεργάστηκα με διάφορα μέσα, έντυπα και ηλεκτρονικά (Βήμα της Κυριακής, Protagonκ.α.), στα οποία αρθρογράφησα με κείμενα ιστορικής κυρίως θεματολογίας, πάντα όμως με υπαρξιακή χροιά. Σε αυτό το πλαίσιο εκφραστικής αναγκαιότητας, εδώ και κάποια χρόνια είχα αποφασίσει να συγγράψω ένα βιβλίο σχετικά με την πορεία του επαναστατικού κινήματος στη Ρωσία ως την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και την συνακόλουθη επανάσταση. Η έρευνα υπήρξε πράγματι πολυετής, η ευκαιρία όμως της αφοσίωσης δόθηκε με την επάλληλη προσβολή μου από διαφορετικές μορφές καρκίνων. Ο θεμελιώδης αγώνας επιβίωσης στην περίπτωση μου μετουσιώθηκε σε αναστοχασμό, διαλεκτική με τις ασθένειες μου, έτσι που πόνος και αγωνιώδης αναμέτρηση καλλιέργησαν περαιτέρω το εσώτερο υπόβαθρο, το οποίο βρήκε τρόπον τινά πεδίο διαπλαστικής έκφρασης στον «Λαθρεπιβάτη μιας ζωής».
Τι σας ενέπνευσε να επιλέξετε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Ρωσική Επανάσταση ως καμβά για την ιστορία σας; Η Ρωσική Επανάσταση, οι αδυσώπητες προκλήσεις, οι ανελέητες ανατροπές, αποτέλεσαν μια σύνθετη ιστορική συγκυρία η οποία διέγειρε τις χορδές του μυστηριακού στο αβυθομέτρητο του «είναι» μου. Χωρίς αμφιβολία, αλλά και χωρίς να μπορώ να κατοχυρώσω ξεκάθαρη συνείδηση, όλη η πορεία του επαναστατικού κινήματος, η διάψευση της τσαρικής αυτοκρατορικής πραγματικότητας, η εκατόμβη των νεκρών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ρωσική Επανάσταση, τελικά ο δογματικός και πολιτικός θρίαμβος του Λένιν και των Μπολσεβίκων του, ενέχουν μια βαθιά κοσμογονική αποτύπωση, έτσι που όσο κι αν η ιστορική καταγραφή είναι ως επί το πλείστον ταξινομημένη, πάντα υπολείπεται κάτι βαθύτερο, από τα έγκατα του «υπαρκτού». Υπό μια έννοια θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει για την υπερίσχυση ενόςαπροσμέτρητου μικρόκοσμου επί του μακρόκοσμου, του αδιασάφητου έναντι της οριοθετημένης μας γνώσης. Ας μη γελιόμαστε, η ιστορία χωρίς φιλοσοφικό στοχασμό στερείται νοήματος, είναι ατελής. Τούτο επιχείρησα να καταγράψω έστω και εν μέρει στο πράγματι εκτενές, αλλά νομίζω όχι φλύαρο κείμενο μου.
Ο αφηγητής είναι ένας «λαθρεπιβάτης» της ζωής, ένας μουζίκος που φτάνει ως την αυλή του τσάρου. Πόσο συμβολικός είναι αυτός ο τίτλος και σε ποιον απευθύνεται; Καταρχάς να επισημάνω ότι χωρίς συμβολισμούς στενεύει ο νοητικός μας ορίζοντας. Αυτοί συνιστούν την δίοδο στο επέκεινα, σε εκείνη τη διάσταση όπου η γλώσσα αδυνατεί να νοηματοδοτήσει, σε κάθε περίπτωση στα όρια του κόσμου των «ιδεών», εκεί που λάμπουν απροσέγγιστα ιδανικά. Χωρίς καμιά διάθεση έπαρσης, θεωρώ το αφήγημα πολυεπίπεδο. Στον πυρήνα του πάλλεται από την αγωνία μεταξύ γραμμικής έκφρασης και αναζήτησης «μαθηματικής» αρμονίας. Η ανάγνωση, αν δε θέλει κάποιος απλά να φυλλομετρήσει, καθορίζει την προσπάθεια έντονης πνευματικής σύντηξης ανάμεσα σε μυθοπλασία, ιστορική καταγραφή και φιλοσοφική αναζήτηση. Έτσι ο αφηγητής είναι ένα πρόσωπο, το οποίο επιχειρεί να υπερβεί τα όρια της καταγωγής, των πνευματικών αγκυλώσεων που κάθε τέτοια συνεπάγεται, τους κατοχυρωμένους όρους της εποχής του, να αρθεί πάνω από δεδομένα και προϋποθέσεις, όσο αυτό είναι δυνατό για έναν θνητό. Αποζητά να αποκολληθεί από την αποσπασματικότητα και να προσεγγίσει το αυθεντικό. Οι ράγες της μηχανιστικής βίωσης, του κοινωνικού κατεστημένου δεν αρκούν. Είναι ένας ταξιδιώτης που αμφισβητεί επιβολές και περισπασμούς. Κανένα «εισιτήριο» δεν ορίζει τη διαδρομή του, όπως και συνειδητά αποφεύγει κάθε «ελεγκτή» της πορείας του προς την αυτοσυνειδησία. Ταυτόχρονα όμως δεν υποκύπτει σε νοηματικές παρατυπίες ούτε ακατοχύρωτες αυθαιρεσίες. Έχει ως γνώμονα τη βαθιά εντιμότητα της ύπαρξης σε μια προσπάθεια «συναρμονίας» με το όλον. Έχει θάρρος, αλλά καμιά βιαιότητα' εποικοδομητικό θράσος, αλλά και διακατέχεται από διαρκή σεμνότητα. Ο αφηγητής απευθύνεται σε όλους μας, τόσο με τη στάση του, όσο και με την αφήγηση του. Θέλει να υπενθυμίσει τους φρικτά παραμορφωτικούς φακούς του εγωισμού, της αλαζονείας, της υποταγής στο πρόσκαιρο. Μιλώ για έναν γνήσιο ήρωα, ο οποίος υπενθυμίζει ότι μόνο το έντιμο σθένος οριοθετεί το «εγώ» και τον κόσμο του. Αλλιώς αναλωνόμαστε στις βεβαιότητες ενός κόσμου που όμως καθορίζεται μόνο από εκδοχές και πιθανότητες.
Η παρακμή της τσαρικής ελίτ παρουσιάζεται σαν νομοτελειακή. Πιστεύετε ότι οι ιστορικές επαναλήψεις είναι αναπόφευκτες; Η προσπάθεια του ανθρώπου να καθορίσει μοτίβα για να εξιλεωθεί από τον φόβο της βασανιστικής νοητικής αποσπασματικότητας, αποτελεί τη θλιβερή κατάδειξη της δειλίας έναντι του απροσπέλαστου «όλου», ακόμη χειρότερα της οκνηρίας μας να οριοθετήσουμε το «είναι», όσο και το «εγώ», να αποδεχτούμε την ασυνέχεια της λογικής μας, να συμβιβαστούμε με τον κόσμο σε μια αρμονική επανένταξη, εντέλει επανόρθωσης εκείνης της αναθεματισμένης «Εξόδου». Απαιτούμε έναν κόσμο καθορισμένο΄ματαιοπονούμε επίμονα ανασφαλείς κι ανόητοι καταμεσίς του «ακαθόριστου», ακόμη και σήμερα που η κβαντική φυσική έχει ανοίξει τα μάτια μας σε έναν κόσμο απροσδιοριστίας. Αν κάτι αφηγείται ο «Λαθρεπιβάτης» είναι η ιστορία των χαμένων ευκαιριών ενός καθεστώτος, μιας περιόδου, τελικά του φαλιρίσματος του περιβόητου “Zeitgeist” της «εποχής των αυτοκρατοριών». Η τσαρική πραγματικότητα στην Ρωσία, ο αυτοκρατορικός κόσμος στην Ευρώπη, απέρριψαν εκδοχές και πιθανότητες εμμένοντας στο απαράλλαχτο, στην ευταξία της παραπαίουσας λογικής τους. Χωρίς αμφιβολία η νομοτέλεια μοιάζει να αφορά την ανθρώπινη πρόσληψη και εκεί ακριβώς επικρατεί. Παρόλα αυτά τίποτεδεν επαναλαμβάνεται, ωστόσο παλινδρομεί. Αλίμονο, είμαστε εσμός και έξη, παρά την εγγενή και πανταχού παρούσα, την άφευκτη εντροπία… Η τσαρική Ρωσία, η Ευρώπη των αυτοκρατόρων διαψεύστηκαν, η τάξη τους ανατράπηκε και επικράτησε το «χάος», μια ακόμη φορά χωρίς να θεραπευτεί η βλακώδης ανθρώπινη αλαζονεία. Αυτή η τελευταία δεν επαναλαμβάνεται. Κυριαρχεί!
Αν ο αφηγητής ζούσε σήμερα, ποια σύγχρονη κοινωνία θα θεωρούσε «έτοιμη να καταρρεύσει»; Όπως ανέφερα παραπάνω η εντροπία είναι θεμελιώδης παράμετρος του κόσμου μας. Ως εκ τούτου είναι τάση αναπόδραστη, η οποία εγγυάται την ανατροπή και την κατάρρευση κάθε υπαρκτού. Είναι η δύναμη της καταστροφής, μα και της δημιουργίας. Εθελοτυφλούμε δοξολογώντας τη σταθερότητα, την ευταξία του εσμού μας, ενώ η «κοσμική δράση» κλώθει τον «νέο λόγο». Πόσοι ναοί δεν κάηκαν, πόσοι θεοί δεν εξέπεσαν σε απλές φιλολογικές αναφορές; Το ερώτημα δεν αφορά το «ποια κοινωνία», μα το «πότε»; Υφίσταται στην ιστορία ένα σημείο κορεσμού, τότε που κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, κυρίως πολιτισμικό γίγνεσθαι, αποστερούνται νομιμοποιητικής βάσης, μεγιστοποιούν το πάντα παρόν ψευδεπίγραφο, το στρεβλό. Παραβαίνουν θεμελιώδεις αξίες, από εκείνο τον κόσμο των ιδεών του Καρλ Πόππερ. Είναι η ώρα της αποσπασματικότητας και του κορεσμού, τότε που η αυθαιρεσία κατακερματίζει το νοητικό πεδίο και από τις ρηγματώσεις εκχύνεται το ηφαιστιογενές μάγμα της ανατροπής. Κάθε κόσμος μας, το σύνολο της ανθρώπινης παρουσίας και δράσης, δεν είναι άλλο τίποτε από σχηματισμούς λάβας... Αυτό είναι ο δικός μας κόσμοςπου σημαίνει τόσα για εμάς, μα τίποτε για το υπαρκτό. Θα έπρεπε να γίνουμε ταπεινοί έναντι της απροσδιοριστίας, να εντάξουμε τον «πολιτισμό» μας στον κόσμο. Να γίνουμε κόσμο-πολίτες, μακριά από παραδοξολογίες φανατισμών και δογματισμών. Σήμερα, διάπυροι ζηλωτές της αυθαιρεσίας, με κοινωνίες που παραπαίουν στο όριο του «άλογου», τέτοιες που δεν εξυπηρετούν τη «συλλογική προσμονή», αλλά ξεδιάντροπα απονομιμοποιούν κάθε ηθικό αξίωμα, τώρα λοιπόν το κρίσιμο «σημείο Κορεσμού» είναι ήδη εδώ και κλυδωνίζει τον κόσμο μας, ο οποίος κατακερματίζεται καίρια. Κυρίως δοξολογείται η ανοησία του απροσμέτρη του ναρκισσισμού μας – σε κάθε επίπεδο και διάσταση. Ανόητοι και άμοιροι εμείς, με ηγέτες που είτε αδιαφορούν έναντι των κοινωνιών είτε συρρικνώνουν παραφουσκωμένα «εγώ» υπό το βάρος της ιστορίας.
Έχετε μια εκτενή βιβλιογραφία στο τέλος του βιβλίου. Πιστεύετε ότι η καλή λογοτεχνία οφείλει να «διαφωτίζει» τον αναγνώστη; Η συγγραφή του «Λαθρεπιβάτη μιας ζωής» απαίτησε πλήθος πρωτογενών και δευτερογενών πηγών, για να μπορέσει να προσεγγίσει, έστω και μερικώς, τη «ψυχή» μιας περιόδου, η οποία εκτείνεται σε μεγάλο μάκρος, αλλά και σηματοδοτήθηκε από πλήθος σύνθετων διεργασιών και γεγονότων. Θεωρώ πως η λογοτεχνία, με τον κυριολεκτικό ορισμό της, δε μπορεί να διαχωριστεί σε καλή ή κακή•πολύ περισσότερο αδυνατώ να χαρακτηρίσω ο ίδιος το έργο μου. Είναι βαθιά η πεποίθηση μου πως, όχι μόνο στη λογοτεχνία, μα σε κάθε έκφανση της ζωής μας, οι λέξεις οφείλουν να έχουν διάσταση και μέθοδο – εννοώ αντίκρισμα και αξία… Αυτό συμπεριλαμβάνει φυσικά και πρώτα από όλα τη δράση μας, η οποία οφείλει να κυριαρχείται από τον «λόγο». Κατά αυτό τον τρόπο η δική μου συγγραφική διεργασία αποτελεί διαπλαστική και εναγώνια διαδικασία έναντι καταρχάς του ίδιου μου του εαυτού, αλλά και κυρίως των δαιμόνων που με διαφεντεύουν. Ως εκ τούτου θεωρώ πως η γραφή μου ενέχει μια έντονα υπαρξιακή απόχρωση. Θέλω να πιστεύω πως προκαλεί ερωτηματικά. Όπως προείπα η καλλιέργεια κάθε ανθρώπου ουσιαστικά συνίσταται στην οριοθέτηση του «εγώ», στην αποκάλυψη των δαιμόνων του, εντέλει στην αναμέτρηση μαζί τους, όποιο κι αν είναι το «ανάστημα» τους, με τα μόνα αποτελεσματικά όπλα, τις αξίες. Εκεί αποσκοπεί η συγγραφή μου· η παλινδρόμηση της ύπαρξης να εγγράψει μελωδία…
Βασίλης Ξ. Σπηλιωτόπουλος
Πώς διαχειρίζεστε ως συγγραφέας την ισορροπία μεταξύ ιστορικής ακρίβειας και λογοτεχνικής ελευθερίας; Κύριος γνώμονας κατά την επεξεργασία του κειμένου υπήρξε ο χρυσός αριθμός (φ). Επιχείρησα να κυμανθώ ανάμεσα στην ιστορική αλήθεια, το πνεύμα της εποχής του βιβλίου και τις ψυχικές υπαναχωρήσεις των ηρώων, δέσμη παλλομένων χορδών, έτσι που ο αναφυόμενος «ήχος» να αποδίδει την ουσία, δηλαδή να προκαλεί ερωτήματα οι απαντήσεις των οποίων ως επί το πλείστον να συνηχούν μια αρμονία κοντά στο κρίσιμο (φ). Δεν εννοώ σε καμιά περίπτωση ότι αποσκοπώ να προκαταβάλλω τον αναγνώστη στη διεργασία του κειμένου, θα ήθελα όμως να ανακαλέσω μέσα του εκείνα τα απροσέγγιστα ιδανικά που λειτουργούν στην «Τρίτη Διάσταση» του Καρλ Πόππερ. Ευκταίος ο κόσμος των ιδεών, πρωτίστως του ήθους. Το βιβλίο δεν είναι λυρικό, αν και το διατρέχει ένας ρομαντισμός τον οποίο επιχειρώ να διεκπεραιώσω σε συνάφεια με την βαρβαρότητα που διακατείχε τη εποχή προς τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Ρωσική Επανάσταση. Η αφήγηση είναι «πυρρίχιος χορός» μεταξύ μυθοπλασίας και ιστορικής αλήθειας, παρότι η τελευταία καταλαμβάνει το κύριο μέρος.
Πώς επιδρά η σύγχρονη πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα στη συγγραφή σας; Καμιά επίδραση από τους θεούς του σήμερα, εφόσον βέβαια είχα την ευκαιρία να βρεθώ εκτός «τροχιάς» του. Ωστόσο αναπόδραστο το «ίχνος του τώρα». Δεσμώτες βαριών αλυσίδων, τριγυρνούμε χωλοί, σχεδόν ολότελα γκαβοί, με βούληση και φαντασία μόνα εφόδια μιας σχεδόν απεγνωσμένης, στιγμιαίας ματιάς, μέσα από τις ακαριαίες σχισμές της καταχνιάς του «είμαι». Απλά: Το «γίγνεσθαι» ασφυκτικό πλαίσιο, καθορίζει την ύπαρξη μου, την ίδια ώρα πουτίποτε δε μένει ανεπηρέαστο από το βλέμμα μου… Αποτελώ μέρος της συγκολλητικής ουσίας του «σύμπαντος μου». Κι όμως αγωνίζομαι να γίνω ταυτόχρονασώμα και ρεύμα, να αποδεχτώ την απροσδιοριστία, να ξεφύγω από τους νόμους της Νευτώνειας φυσικής, του Γαλιλαίο Γαλιλέι. Αποζητώ τον κόσμο της μεταφυσικής, να αποτυπώσω την ιστορία «καθαυτή». Τίποτε όμως δε διαφεύγει της «βαρύτητας» της ύπαρξης και του κόσμου της. Ο «Λαθρεπιβάτης μιας ζωής» είναι μια αφήγηση του σήμερα για την Ρωσία του τελευταίου τέταρτου του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού.
Βλέπετε αναλογίες ανάμεσα στη Ρωσία των αρχών του 20ού αιώνα και τον σημερινό κόσμο; Η ματιά μου ακολουθεί τις ρηγματώσεις του κατακερματισμού που σήμερα απλώνεται με ταχύτητα ολόγυρα μας, τόσο σε πολιτικό, όσο και οικονομικό επίπεδο, κυρίως σε αυτές τις κοινωνίες μας, όπου δογματισμός και φανατισμόςπαραπλανούν τις «πυξίδες» του προσανατολισμού μας. Ο πνευματικός και αξιακός κορεσμός έχουν αποστραγγίσει τα πάντα από ότι γόνιμο, με αποτέλεσμα το έδαφος κάτω από τα πόδια μας να κυριαρχείται από ξηραντικές ρωγμές, τέτοιες που βαθαίνουν, απλώνονται διαρκώς, ώσπου κάποια στιγμή ο κλυδωνισμός και η ανατροπή θα γίνουν πραγματικότητα. Το λαϊτμοτίφ της διάψευσης ηχεί παντού στα αφτιά μου· επίμονα αναζητώ με το βλέμμα το πρώτο ξέσπασμα της κατάρρευσης, της ανατροπής. Γνωρίζω τη δολιότητα που πολλές φορές επιφυλάσσει η μοίρα στην αλαζονεία των ανθρώπων· πόσο πιθανό να αδυνατώ να την αναγνωρίσω… Είμαστε βουτηγμένοι στην οίηση πάλι, την ίδια ώρα που οι όροι της συμβίωσης μας απολλύουν με δραματικό τρόπο την νομιμοποιητική τους βάση. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, χαρακτηρίζεται όμως από εντροπία, αυτή που με μυστηριώδη επιμονή τιμωρεί τους αμετανόητους· εμάς! Το μοτίβο της κάθαρσης ανήκει στην μελωδία του «υπαρκτού»
Το βιβλίο υπενθυμίζει ότι η ιδέα της «βέβαιης σταθερότητας» είναι τελικά μια ψευδαίσθηση. Είναι αυτό η σύγχρονη μας «χίμαιρα», ειδικά αν αναλογιστούμε το τι συμβαίνει στον κόσμο σήμερα; Και τελικά θέλετε με το βιβλίο σας να προειδοποιήσετε ή απλώς καταγράφετε τη διαχρονική ανθρώπινη τύφλωση απέναντι στην μοιραία ανατροπή που συμβαίνει προϊόντος του χρόνου; Η «βέβαιη σταθερότητα» αποτελείστην κυριολεξία παραλογισμό, απόδειξη της αμετανόητης εμμονής μας για «αιώνια τάξη» σε ένα σύμπαν που προήλθε και κατευθύνεται στο χάος. Αρνούμαστε το πρόσκαιρο για να υπερασπιστούμε το δειλό μας «είναι» έναντι της φθαρτότητας. Τραγωδία η επιλογή να αποτιμούμε την ύπαρξη και το «γίγνεσθαι» με όρους οικονομικούς, αυτή η άκρατη εμπορευματοποίηση, η οποία δε μπορεί να έχει κανένα ουσιαστικό αντίκρισμα σε τίποτε πραγματικά υπαρκτό. Ο «κόσμος» μας ακροβατεί πάνω σε ένα κίβδηλο νόμισμα, το οποίο περιστρέφεται γύρω από τον άξονα του, ενώ εμείς έχουμε απερίσκεπτα στοιχηματίσει «κορώνα και γράμματα» μαζί… Η στροφορμή όμως αδρανεί με το χρόνο, μέχρι η απροσδιοριστία, εκδοχές και πιθανότητες να ακυρώσουν τους όρους του τζόγου μας. Ο «Λαθρεπιβάτης μιας ζωής» αναμετράται με τη νόθευση της ανθρώπινης διάνοιας, αναζητεί το γνήσιο, το οποίο είναι η μόνη ασφαλής δίοδος σε αυτόν τον τόσο αδιασάφητο κόσμο. Επιχειρεί να ανακαλέσει στο προσκήνιο της νόησης του αναγνώστη ερωτήματα, τέτοια που προκαλούν διεργασίες παίδευσης και καλλιέργειας. Πρόκειται για έναν οδηγό εντιμότητας – η τελευταία με ευρεία έννοια…
Ποιο είναι η μεγαλύτερη αλήθεια που συνειδητοποιήσατε μόλις τελειώσατε και παραδώσατε το χειρόγραφο; «Δεν αρκεί!». Ίσως μόνο η διαφορετική γραμματοσειρά μπορεί να αποτυπώσει τον τόνο της αγωνίας. Αποζήτησα δημιουργική έμπνευση και έκφραση κατά πρώτο λόγο όπως μιας σκηνικής μουσικής σαν το «König Stephan, König von Ungarn» Op. 117 του Μπετόβεν· να το ακούσετε! Στόχευσα προσέγγιση στον πυρήνα της αυθεντικότητας, το επίκεντρο του κοσμογονικού, κι όμως περιορίστηκα σε τροχιά, μάλλον ελλειπτική… Κλείνω τα μάτια και συγκροτώ ελπίδα στο επόμενο βιβλίο· ουσιαστικά μια συνέχεια του πρώτου. Αλήθεια είναι πως ο κόσμος καθαυτός χωρά, μάλλον ανέχεται τις ανθρώπινες παθογένειες και κακοδαιμονίες. H ανθρώπινη μερικότητα αποκλείει την προσέγγιση της ουσίας, η δράση μας επιμένει άχαρη, απέχει όποιας αξίας. Μόνη λύτρωση: η υπέρβαση του ορίου του Σρέντιγκερ…
Με αφορμή το βιβλίο «Με τη δική σου ματιά μονάχα», η συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στην Athens Voice για την πρόκληση να μετατρέψει την κρυφή ζωή της Μάιερ σε μια δυνατή μυθοπλαστική αφήγηση
11°
