Ο Michael Gruenbaum, που επιβίωσε από στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί, γράφει το βιβλίο «Κάπου λάμπει ακόμα ο ήλιος» (εκδ. Παπαδόπουλος).
Η 27η Ιανουαρίου έχει καθιερωθεί ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Με αφορμή την ημέρα αυτή κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος μια αληθινή ιστορία που συγκινεί: το βιβλίο «Κάπου λάμπει ακόμα ο ήλιος», ένα μυθιστόρημα βασισμένο στην αληθινή ιστορία του Michael Gruenbaum με πρωτότυπα ντοκουμέντα και φωτογραφίες για τις συνθήκες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί μέσα από τα μάτια ενός μικρού παιδιού.
Ο συγγραφέας, που επιβίωσε από στρατόπεδο συγκέντρωσης, έγραψε το παρακάτω κείμενο:
«Ως έφηβος στην Τσεχοσλοβακία, επέζησα από το Ολοκαύτωμα και στάθηκα απίστευτα τυχερός που δεν στάλθηκα ποτέ στο Άουσβιτς. Όταν η Πράγα περιήλθε στον έλεγχο των Ναζί, όλοι οι Εβραίοι της πόλης υποχρεώθηκαν σταδιακά να παραδώσουν όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία. Ο πατέρας μου βασανίστηκε και κατόπιν θανατώθηκε από την Γκεστάπο και έναν χρόνο αργότερα, η μητέρα μου, η αδελφή μου και εγώ οδηγηθήκαμε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τερεζίν, το οποίο ήταν ένα στρατόπεδο διαμετακόμισης κοντά στην Πράγα, όπου παραμείναμε έγκλειστοι για δυόμισι χρόνια. Μετατρέποντας το στρατόπεδο αυτό σε στρατόπεδο "μοντέλο", οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν το Τερεζίν για να διαψεύσουν τις κακές φήμες που ήθελαν τους Ναζί να εξοντώνουν τους Εβραίους της Ευρώπης.
Πριν από τον πόλεμο, στο Τερεζίν κρατούνταν περίπου 5.000 άνθρωποι, όταν όμως μετατράπηκε σε διαμετακομιστικό στρατόπεδο, ο αριθμός των κρατουμένων έφτασε στις 60.000. Από τις 145.000 ανθρώπους που στάλθηκαν εκεί, περίπου 90.000 μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς, 35.000 πέθαναν κατά τη διαμονή τους στο στρατόπεδο, και οι υπόλοιποι απελευθερώθηκαν από τον σοβιετικό Κόκκινο Στρατό στις 8 Μαΐου 1945.
Το φθινόπωρο του 1944 οι Γερμανοί συνειδητοποίησαν πως θα έχαναν τον πόλεμο. Απέμενε όμως μία τελευταία αποστολή που όφειλαν να εκπληρώσουν προς τιμήν του Φύρερ τους: ο αφανισμός όλων των Εβραίων της Ευρώπης. Δεν υπήρχε λόγος να προσποιούνται πια. Είχαν ήδη στείλει 11 τρένα με 18.000 ανθρώπους στα "Ανατολικά" – και κανείς δεν ήξερε πως είχαν προορισμό ένα μέρος που ονομαζόταν Άουσβιτς. Η μητέρα μου είχε συμφωνήσει με τη γυναίκα του αδελφού της πως, αν η μία τους μεταφερόταν, θα προσπαθούσε να στείλει στην άλλη μια καρτ-ποστάλ ή ένα γράμμα, υποδηλώνοντας από την κλίση που θα είχαν τα γράμματα, προς τα πάνω ή προς τα κάτω, αν το νέο μέρος ήταν καλύτερο ή χειρότερο από το Τερεζίν. Ήταν η θεία μου που μεταφέρθηκε και κατάφερε να στείλει στη μητέρα μου μια "αθώα" καρτ-ποστάλ. Ξεγέλασε τους λογοκριτές γράφοντας πως όλα ήταν καλά εκεί, πως είχε ξαναβρεί ήδη δουλειά ως ράφτρα (δεν είχε δουλέψει ποτέ ξανά ως ράφτρα), και όλα αυτά με τις προτάσεις της να κλίνουν προς τα κάτω. Με το που έγραψε εκείνη την καρτ-ποστάλ, οδηγήθηκε στους θαλάμους αερίων. Έτσι η μητέρα μου κατάλαβε πως έπρεπε να κάνει τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να κρατήσει τα δυο παιδιά της και την ίδια στο Τερεζίν.
Μια μέρα, η μητέρα, η αδελφή μου και εγώ πληροφορηθήκαμε πως έπρεπε να παρουσιαστούμε στον σταθμό για να επιβιβαστούμε σε ένα από τρένα. Για καλή μας τύχη, είχαμε πάρει τους αριθμούς 1384, 1385 και 1386 σε σύνολο 1500, και αυτό έδωσε στη μητέρα μου αρκετό χρόνο να τρέξει έως το Τμήμα Τεχνών όπου δούλευε και να ενημερώσει τον προϊστάμενό της κ. Jo Spier, τον διάσημο Δανό καλλιτέχνη, ότι επρόκειτο να μεταφερθεί. Του εξήγησε πως, αν έφευγε, η διαταγή του Γερμανού προϊσταμένου του Τμήματος Τεχνών να φτιαχτούν λούτρινα αρκουδάκια για να κάνει δώρο στα παιδιά του τα Χριστούγεννα δεν θα ήταν δυνατό να εκτελεστεί. Ο κ. Spier εξήγησε την κατάσταση στον Γερμανό αξιωματικό και εκείνος του είπε να εξαιρέσει τη μητέρα μου από τη μεταφορά. Ο κ. Spier τότε του είπε πως εκείνη είχε και δύο παιδιά, και σε περίπτωση που έφευγαν αυτά, θα πήγαινε μαζί τους. Οπότε ο αξιωματικός είπε "Βγάλ’ τα κι αυτά από το τρανσπόρτο, όμως κανέναν άλλο". Κάπως έτσι, χάρη στην επιμονή της μητέρας μου και την καλή μας τύχη, είμαι εδώ σήμερα για να σας αφηγηθώ αυτή την απίστευτη ιστορία.
Συνολικά, 6 εκατομμύρια άνθρωποι χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα, ανάμεσά τους 1,5 εκατομμύριο παιδιά.
Όλα ξεκινούν με μια απλή ζωγραφιά μιας σβάστικας σε έναν τοίχο, με το αναποδογύρισμα ταφόπλακων σε κάποιο εβραϊκό νεκροταφείο, τον εκφοβισμό Εβραίων μαθητών, και κορυφώνονται με τη δολοφονία αθώων πιστών σε μια Συναγωγή στο Πίτσμπουργκ και σε ένα μπακάλικο στο Νιου Τζέρσεϊ, και το μαχαίρωμα 5 ανθρώπων στο σπίτι ενός ραβίνου κατά τη διάρκεια του εορτασμού της Χανουκά. Και πριν καλά καλά το καταλάβει κανείς, ζούμε ξανά τη Νύχτα των Κρυστάλλων, την καταστροφή των περιουσιών των Εβραίων, το κάψιμο Συναγωγών, τους ξυλοδαρμούς και τις δολοφονίες Εβραίων στους δρόμους, όπως ακριβώς συνέβη στη Γερμανία της δεκαετίας του 1930. Αποτελεί ευθύνη όλων μας να είμαστε σε εγρήγορση και να φροντίζουμε ώστε ακόμα και τα φαινομενικά πιο ασήμαντα περιστατικά τέτοιου είδους να αντιμετωπίζονται άμεσα και να εμποδίζεται η γενίκευσή τους».
* Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στη μεγαλύτερη εφημερίδα της Βοστώνης, Boston Globe.
