Το βιβλίο της διεθνώς αναγνωρισμένης κλασικίστριας και μπεστσελερίστριας συγγραφέα Mary Beard «Women & Power: A Manifesto» κυκλοφόρησε μόλις πριν δύο μήνες και κατάφερε να περιγραφεί ως ένα σύγχρονο φεμινιστικό αριστούργημα, και να σκαρφαλώσει στις υψηλότερες κορυφές των bestsellers διεθνώς. Στις 19 Απριλίου το βιβλίο θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο με τίτλο «Γυναίκες και εξουσία», σε μετάφραση της Κατερίνας Σχινά.
Το βιβλίο αποτελείται από δύο ομιλίες της βρετανίδας καθηγήτριας, μία το 2014 στο Βρετανικό Μουσείο και μία ακόμα το 2017, όπου διερευνά τις ρίζες του μισογυνισμού στην αρχαία Αθήνα και Ρώμη. Μέσα από το ζωντανό κείμενό της που καταφέρνει συγχρόνως να διασκεδάσει και να προβληματίσει, η Beard διαπιστώνει, αναλύει και ερμηνεύει ιστορικά τη γυναικεία σιωπή διαμέσου των αιώνων, προσεγγίζοντας τον μισογυνισμό και τη συλλογική πρόσληψη των γυναικών οι οποίες κατόρθωσαν να φτάσουν σε θέσεις εξουσίας. Για να εδραιώσει τις θέσεις της, αντλεί παραδείγματα γυναικών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, από την Πηνελόπη και την Κλυταιμνήστρα μέχρι τη Θάτσερ και τη Χίλαρι Κλίντον.
Η ακτιβίστρια Beard εντοπίζει τις απαρχές αυτού του μισογυνισμού στην αρχαιότητα, εξετάζοντας τις παγίδες του φύλου και τους τρόπους με τους οποίους η ιστορία κακομεταχειρίζεται τις ισχυρές γυναίκες από αρχαιοτάτων χρόνων. Ήδη στην «Οδύσσεια» του Ομήρου, δείχνει η συγγραφέας, οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να έχουν ηγετικούς ρόλους, με τον δημόσιο λόγο να ορίζεται ως εγγενώς αρσενικός. Μια γυναίκα που μιλούσε δημόσια, στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν ήταν εξ ορισμού γυναίκα, αναφέρει στο βιβλίο η Beard. Αυτό έως και τη σύγχρονη εποχή δεν φαίνεται να έχει αλλάξει. Η συγγραφέας επισημαίνει τα μαθήματα ορθοφωνίας που έκανε η Μάργκαρετ Θάτσερ για να βαθύνει τη φωνή της, αλλά και τα συνολάκια κοστούμια (παντελόνι-σακάκι) που προτιμούν οι γυναίκες πολιτικοί. Οι γυναίκες ακόμη αντιμετωπίζονται ως παρείσακτες στον δημόσιο βίο· όταν αναζητούν την εξουσία, η μεταμφίεση είναι απαραίτητη. Η Beard διαπιστώνει την απευθείας σχέση συμπεριφορών της κλασικής αρχαιότητας με τον σεξισμό που συνόδευε την προεκλογική εκστρατεία της Χίλαρι Κλίντον για το προεδρικό αξίωμα ή την online παρενόχληση που υφίστανται οι γυναίκες.
Προλαβαίνοντας τον πρόσφατο σάλο που ξέσπασε με τα κρούσματα σεξουαλικής παρενόχλησης στο Χόλιγουντ, η βρετανίδα φεμινίστρια παραθέτει μια πληθώρα μύθων σύμφωνα με τους οποίους γυναίκες παρεμποδίζονται από το να καταγγείλουν τη βία εναντίον τους είτε ξεριζώνοντάς τους τη γλώσσα είτε μεταμορφώνοντάς τες σε δέντρα ή ζώα και αναφέρει χαρακτηριστικά: «Όταν πρόκειται για τη φίμωση των γυναικών, ο δυτικός πολιτισμός έχει προϋπηρεσία χιλιάδων χρόνων».
Εκτός από την Ιστορία, η συγγραφέας αντλεί από την προσωπική της εμπειρία, καθώς συμμετέχει ενεργά σε συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολλές φορές έχει γίνει βορά προσβλητικών σχολίων. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά «έχουν γραφτεί πολλά tweets που παρομοιάζουν τα γεννητικά μου όργανα με ένα πλήθος σάπιων λαχανικών».
Σε αυτό το βιβλίο που η Guardian το χαρακτήρισε ένα κλασικό βιβλίο σύγχρονου φεμινισμού, η βρετανίδα καθηγήτρια στο Κέιμπριτζ απευθύνεται στους μισογύνηδες ανά τον κόσμο που ανηλεώς επιτίθενται στις γυναίκες –πολύ συχνά και στην ίδια– και τις μειώνουν. Η Beard γνωρίζει καλά πως ένα εμπεριστατωμένο κείμενο αποτελεί από μόνο του μια ισχυρή πολιτική θέση και αυτό θέλει να πετύχει με το νέο βιβλίο της: τη δυνατότητα να ακούγεσαι και να λαμβάνεσαι σοβαρά υπόψη.
Διαβάστε ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου
«Ας μην ξεχνάτε πως οι γυναίκες στον δυτικό κόσμο έχουν πολλά να γιορτάσουν. Η μητέρα μου γεννήθηκε προτού αποκτήσουν οι γυναίκες δικαίωμα ψήφου στις βουλευτικές εκλογές στη Βρετανία. Έζησε για να δει μια γυναίκα πρωθυπουργό. Όποια και να ήταν η άποψή της για τη Μάργκαρετ Θάτσερ, χάρηκε που είδε μια γυναίκα να μπαίνει στο νούμερο 10 της οδού Downing κι ένιωσε περήφανη που κι εκείνη είχε ένα μερίδιο σε κάποιες από τις πιο επαναστατικές αλλαγές του 20ού αιώνα. Σε αντίθεση με γενιές και γενιές πριν από αυτήν, είχε τη δυνατότητα να κάνει καριέρα και να παντρευτεί και να έχει παιδί (για τη δική της μητέρα η εγκυμοσύνη σήμανε αναγκαστικά το τέλος της καριέρας της ως δασκάλας) - ήταν μια εντυπωσιακά αποτελεσματική διευθύντρια σε ένα μεγάλο δημοτικό σχολείο. Είμαι βέβαιη πως εκεί ήταν η προσωποποίηση της δύναμης για πολλές γενιές κοριτσιών και αγοριών.
»Ωστόσο η μητέρα μου γνώριζε πως δεν ήταν τόσο απλό, πως η πραγματική ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών θα συνέχιζε να αποτελεί ζήτημα και στο μέλλον και πως υπήρχαν λόγοι που προκαλούσαν κύματα οργής εκτός από πανηγυρισμούς. Πάντα μετάνιωνε που δεν πήγε στο πανεπιστήμιο (και χαιρόταν αληθινά που εγώ τα κατάφερα). Συχνά εκνευριζόταν που δεν έπαιρναν τη φωνή και τις απόψεις της όσο σοβαρά θα ήλπιζε. Ήξερε από πρώτο χέρι πως όσο περισσότερο ανέβαινε τα σκαλοπάτια της ιεραρχίας τόσο λιγότερα γυναικεία πρόσωπα θα αντίκριζε τριγύρω.
Πολλές φορές την είχα στο μυαλό μου, όταν προετοίμαζα τις δύο ομιλίες μου που δόθηκαν το 2014 και το 2017 και στις οποίες βασίζεται το βιβλίο. Έψαχνα πώς να εξηγήσω σ’ εκείνη -στον εαυτό μου και στα εκατομμύρια γυναίκες που μοιράζονται τον ίδιο προβληματισμό- το πόσο βαθιά ριζωμένοι στον δυτικό πολιτισμό είναι οι μηχανισμοί που φιμώνουν τη γυναίκα, που αρνούνται να την πάρουν στα σοβαρά και τις αποκόπτουν (κάποιες φορές και κυριολεκτικά όπως θα δούμε) από τα κέντρα εξουσίας. Σε αυτό θα μας βοηθήσει ο αρχαίος ελληνικός και ρωμαϊκός κόσμος ρίχνοντας φως στον δικό μας, τον σημερινό.
19°
