70 χρόνια φεστιβάλ Αθηνών: Θυμόμαστε δέκα ιστορικές στιγμές που άφησαν εποχή
Το πρώτο μεγάλο sold out στην Επίδαυρο έγινε το 1956
Τον δεύτερο χρόνο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, το 1956, η Άννα Συνοδινού, νεαρή τότε ηθοποιός, υποδύεται την Αντιγόνη, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή. Ήταν τόση η κοσμοσυρροή που ο τύπος της εποχής γράφει ότι ο κόσμος κρεμιόταν από τις εξέδρες! Οι φωτογραφίες του ασφυκτικά γεμάτου αργολικού θεάτρου το μαρτυρούν. Αυτό οδήγησε στην ιστορική φράση του Δημήτρη Ψαθά: «Δεν έγινε για τους άσους του ποδοσφαίρου. Έγινε για τον Σοφοκλή κι αυτό – διάβολε – έχει κάποια σημασία»…
17.000 θεατές αποθεώνουν τη Μαρία Κάλλας στην Επίδαυρο
Η δεύτερη εμφάνισή της στο αργολικό θέατρο, μετά τη «Νόρμα» που καθήλωσε τους θεατές. Η μεγάλη σοπράνο υποδύεται αυτή τη φορά τη Μήδεια του Κερουμπίνι, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, με τον Γιάννη Τσαρούχη στη σκηνογραφία. Ήταν το γεγονός της χρονιάς, όπως γράφει ο τότε Τύπος, ενώ την παράσταση παρακολούθησε κόσμος από την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό, ανάμεσά τους και πολλές διασημότητες. Στα δημοσιεύματα αναφέρεται ότι κάθε λίγο ο κόσμος διέκοπτε την παράσταση με επιφωνήματα ενθουσιασμού.
Όταν απαγορεύτηκαν οι Όρνιθες του Κουν
Το 1959 ανεβαίνουν στο Ηρώδειο οι Όρνιθες, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, με μουσική Μάνου Χατζιδάκι και σκηνογραφία του Γιάννη Τσαρούχη, σε μια ανατρεπτική προσέγγιση που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων. Ο Κ. Τσάτσος, ο τότε Υπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης, αποχώρησε από την παράσταση, αποδοκιμάζοντάς την και την επόμενη μέρα εξέδωσε ανακοίνωση για απαγόρευσή της, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί η δεύτερη προγραμματισμένη παράσταση.
Ήταν το 1990, όταν η μεγάλη σταρ αποφάσισε να κατέβει στην Επίδαυρο, υποδυόμενη την Αντιγόνη σε σκηνοθεσία Μίνωα Βολανάκη και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Ήταν η δεύτερη επαφή της με αρχαίο κείμενο, καθώς πέντε χρόνια πριν είχε αναρτηθεί με κωμωδία και συγκεκριμένα τη «Λυσιστράτη». Οι κριτικές που δέχτηκε ήταν πολύ αρνητικές. Ξεχωρίζουμε το καυστικό «Νιάου νιάου η Αντιγονούλα» της Ελευθεροτυπίας. Ωστόσο, η παράσταση σημείωσε ρεκόρ εισιτηρίων που πλησίασε το sold out της Συνοδινού…
Όταν η Άννα Συνοδινού αποχώρησε από παράσταση που παρακολουθούσε στην Επίδαυρο
Το 1984 ο Γιάννης Χουβαρδάς ανεβάζει την «Άλκηστη» του Ευριπίδη και δέχεται φοβερές αντιδράσεις από το κοινό. Μάλιστα, η Άννα Συνοδινού αποχωρεί επιδεικτικά από το αρχαίο θέατρο, αποδοκιμάζοντας το θέαμα, ενώ στη συνέχεια ξεσηκώνονται και οι θεατές. Την επόμενη μέρα υπογράφει άρθρο στην εφημερίδα «Ακρόπολη» με τον τίτλο «Αίσχος βέβηλοι», αναφέροντας:
«Το ΚΘΒΕ ανάγκασε χωρίς αιδώ τους ηθοποιούς του θιάσου, σε μια σκηνή εκτός του δράματος «Άλκηστις» του Ευριπίδη να αναπαραστήσουν μια απροκάλυπτη ερωτική συνουσία, μεταβάλλοντας τον αρχαιολογικό χώρο του θέατρο του Πολύκλειτου σε οίκο ανοχής».
Δυο χρόνια αργότερα, το 1986, η «Ελένη» σε σκηνοθεσία του Ανδρέα Βουτσινά λαμβάνει επίσης πολύ αρνητικές κριτικές, καθώς σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής θύμιζε περισσότερο κωμωδία παρά τραγωδία και προκάλεσε άφθονο γέλιο στο κοινό, συχνά μάλιστα με πολλά σεξουαλικά υπονοούμενα. Ο Φ. Απέργης υπογράφει άρθρο στην Ελευθεροτυπία με τίτλο «Σιγά το δράμα», ενώ η παράσταση - που ήταν και το άνοιγμα των Επιδαυρίων - σημείωσε αρνητικό ρεκόρ εισιτηρίων.
Όταν ο Ανατόλι Βασίλιεφ δεν εμφανίστηκε στην υπόκλιση του φινάλε
Το 2008 ο Ρώσος σκηνοθέτης ανεβάζει με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας μια εκδοχή της Μήδειας που αποδοκιμάστηκε από το κοινό, με τη Λυδία Κονιόρδου στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Τα κοστούμια συνδύαζαν στοιχεία από διάφορες χώρες και πολιτισμούς, το σκηνικό που θύμιζε αρένα ταυρομαχιών αλλά και το γεγονός ότι η παράσταση ήταν τρίγλωσση, κούρασαν τους θεατές, με αποτέλεσμα να πεταχτούν μέχρι και κέρματα στην ορχήστρα…
Στο τέλος το κοινό αποδοκίμασε τους ηθοποιούς ενώ ο Βασίλιεφ δεν εμφανίστηκε στην υπόκλιση.
Όταν Τειρεσίας ενσαρκώθηκε από γυναίκες στην Αντιγόνη
Φέτος στο άνοιγμα των Επιδαυρίων παρουσιάστηκε η «Αντιγόνη» σε σκηνοθεσία Ούλριχ Ράσε. Στον ρόλο του Τειρεσία είδαμε τη Φιλαρέτη Κομνηνού, μια πολύ δυνατή στιγμή της παράστασης. Δεν είναι η πρώτη φορά που τον μάντη τον υποδύεται γυναίκα. Άλλωστε σύμφωνα με τον μύθο, έχει ζήσει και με γυναικεία και αντρική μορφή. Τον Τειρεσία έχουν υποδυθεί και η Νέλλη Αγγελίδου στην Αντιγόνη του Εθνικού Θεάτρου, σε σκηνοθεσία Μίνωα Βολανάκη (1995). Ο Σταύρος Τσακίρης το 2005 είχε επιλέξει και γυναίκα και άντρα για τον ρόλο του μάντη (Ντίνος Λύρας, Λέα Μαλένη). Στη συνέχεια, ο Λευτέρης Βογιατζής με τη «Νέα Σκηνή» του στην Επίδαυρο, είχε παρουσιάσει πρώτα την Αγλαΐα Παππά στον ρόλο του μάντη (2007) και στην επανάληψη της παράστασης τη Στεφανία Γουλιώτη (2008). Το 2016 ο Στάθης Λιβαθινός επιλέγει την Μπέττυ Αρβανίτη για Τειρεσία στην «Αντιγόνη» του. Γυναίκες έχουν ενσαρκώσει τον Τειρεσία και σε αλλά αρχαία θεατρικά έργα στην Επίδαυρο πέρα από την «Αντιγόνη», όπως για παράδειγμα η Ιωάννα Παππά στις Βάκχες σε σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη το 2021.
Ένα διαφορετικό ανέβασμα του δραματικού κειμένου του Ευρυπίδη παρουσιάζει ο Θεόδωρος Τερζόπουλος το 1986, με το θέατρο Άττις στην Επίδαυρο και τον Άκη Σακελλαρίου στο ξεκίνημα της καριέρας του, στον ρόλο του Διόνυσου. Με την έντονη σωματικότητα που παρουσιάζει το θέατρο του Τερζόπουλου, βασισμένη σε μια βιοδυναμική διεργασία, καθήλωσε το κοινό σε μια τελετουργία, πρωτοφανή για τα δεδομένα της εποχής που άφησε ένα ισχυρό αποτύπωμα.
Ποιος είναι ο πρώτος ξένος σκηνοθέτης που έρχεται στην Επίδαυρο
Με την «Ορέστεια» του Αισχύλου το 1982, ο σερ Πίτερ Χολ έφερε έναν άλλο αέρα στο αρχαίο θέατρο. Συνολικά ανέβασε τέσσερις παραστάσεις στο αργολικό θέατρο. Ο Άγγλος σκηνοθέτης και ιδρυτής του Royal Shakespeare Company, σερ Πίτερ Χολ (1930-2017), σκηνοθέτησε το 1983 την «Ορέστεια» του Αισχύλου, μια παραγωγή με το Εθνικό Θέατρο της Μεγάλης Βρετανίας. Οι ηθοποιοί φορούσαν μάσκες.
Μια συζήτηση για το έργο «Ολική Άμεση Συλλογική Επικείμενη Επίγεια Σωτηρία», τις υπαρξιακές και κοινωνικές αφετηρίες που τροφοδοτούν το καλλιτεχνικό του όραμα, το θέατρο και την κοινωνία
Εκατό χιλιάδες ευρώ τώρα ή ένα εκατομμύριο σε δέκα χρόνια; Εσύ τι θα επέλεγες; Πόσο κοστίζουν οι αρχές μας; Μπορεί μια απλή ερώτηση να διαλύσει μια σχέση;
Το αλληγορικό παραμύθι του βραβευμένου Γιάννη Ξανθούλη είναι ένας ύμνος για την αγάπη, την ισότητα, την ελευθερία, τη διαφορετικότητα και τον σεβασμό στο περιβάλλον.
