Κριτική για την παράσταση του Κόρνελ Μουντρουτσο «Κομμάτια μιας γυναίκας» στην Πειραιώς 260, στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Πήγαινα με πολύ μεγάλη προσμονή να δω τη νέα (για το ελληνικό κοινό) παράσταση του Κόρνελ Μούντρουτσο «Κομμάτια μιας γυναίκας», αφού σε κανέναν δεν έχει φύγει από το μυαλό η «Απομίμηση ζωής» που είδαμε πριν από τρία χρόνια στο Φεστιβάλ Αθηνών επίσης.
Ο αύλιος χώρος της Πειραιώς 260 είχε κόσμο, είχε παρέες και κουβέντες μετακαλοκαιρινές και είχε τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη να μας συντροφεύει από τα μεγάφωνα.
Μπαίνοντας στον Χώρο Η, αφού πρώτα ελέγχθηκαν τα πιστοποιητικά εμβολιασμού, είδαμε στη σκηνή το προστατευτικό κέλυφος ενός σύγχρονου διαμερίσματος. Χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ουδέτερο, λευκό, μ' ένα παράθυρο σφαλιστό και μια πόρτα να μας επιτρέπει να κρυφοκοιτάμε στο εσωτερικό του. Εκεί όπου βρίσκεται μια ετοιμόγεννη γυναίκα, η Μάγια, και ο άντρας της, ο Λαρς, ένας Νορβηγός που μιλάει πολωνικά με νορβηγική προφορά. Και ξαφνικά η θεατρική σκηνή γίνεται κινηματογραφική οθόνη και παρακολουθούμε το ζευγάρι στο εσωτερικό του σπιτιού, με τη μαία που βοηθάει στη γέννα. Βλέπουμε, επί σκηνής και επί οθόνης, την αγωνία της γυναίκας, το φόβο, τη σχέση που δημιουργείται με τη μαία, την οδύνη, τέλος, όταν το παιδί γεννιέται για να πεθάνει λίγα λεπτά μετά. Ο Κόρνελ Μούντρουτσο εγκλωβίζει τον θεατή στις εκφράσεις, στα συναισθήματα, στις παραμικρές λεπτομέρειες των μυών. Τον κάνει να νιώθει πως βρίσκεται κι εκείνος μέσα σ' εκείνο το σπίτι.
Η δεύτερη σκηνή μας βρίσκει έξι μήνες αργότερα. Στο πατρικό (μητρικό για την ακρίβεια) σπίτι της Μάγιας, που βρίσκεται υπό ανακαίνιση. Δίνει πάντα ιδιαίτερη σημασία στο χώρο των ανθρώπων ο Μούντρουτσο, στα μικροαντικείμενα που τον διαμορφώνουν. Εκεί θα συναντηθούν η Μάγια με τον άντρα της, η αδελφή της με τον άντρα της, μια ξαδέλφη όχι ιδιαίτερα επιθυμητή, στο τραπέζι με πάπια ψητή που τους έχει προσκαλέσει η μητέρα της Μάγιας.
Κι εκεί βλέπουμε, σε μια οικογενειακή συνάθροιση, σε μια αναμονή οικογενειακού τραπεζιού, όλους τους κοινωνικούς χαρακτήρες που βρίσκονται δίπλα μας, όλες τις αναζητήσεις, όλα τα κρυμμένα μυστικά, όλα όσα δεν αγγίζουμε. Βλέπουμε τα νήματα που συνδέουν κάποιους δεσμούς αίματος, βλέπουμε τα ζωτικά ψεύδη (προς εαυτόν και προς τους άλλους), βλέπουμε τις μνήμες που μας περιμένουν σε κάθε γωνιά του πατρικού σπιτιού (κι εκείνη η καταβύθιση της Μάγιας στη μπανιέρα του πατρικού είναι μια επιστροφή στη μήτρα) ή των τόπων που συνδέθηκαν με τα νιάτα μας, βλέπουμε τη Μάγια να μη θέλει να πενθήσει την απώλεια του παιδιού της έτσι όπως οι άλλοι περιμένουν. Γιατί όλα πρέπει να είναι ενός πλαισίου. Γιατί η καθημερινότητα, η οικογενειακή καθημερινότητα, συχνότατα, είναι θέατρο.
Και ο Κορνέλ Μούντρουτσο έκανε αυτή την καθημερινότητα μια ανεπιτήδευτη, ουσιαστική και συναρπαστική παράσταση. Με μια κάμερα· με το πλαίσιο και την επίπλωση ενός μικροαστικού διαμερίσματος· με τις απλές κινήσεις που κάνουμε όλοι σ' ένα σπίτι στο οποίο νιώθουμε άνεση και οικειότητα, βγάζοντας όμως και τα στοιχεία του χαρακτήρα μας· με τις κορδέλες που κουνάνε οι δύο αδελφές υπό τους ήχους του «Felicita», αυτού που αναζητούν και οι δύο δηλαδή και ξαναγυρνούν με τις κορδέλες τους στην παιδική ηλικία.
Ο Κόρνελ Μούντρουτσο κάνει θέατρο την καθημερινότητα. Που εμπεριέχει τα πάντα. Τις επιθυμίες, τους κυνισμούς, τις φοβίες, την αδιαφορία, τη συγκατάβαση, τη σκοπιμότητα, τους χειρισμούς... Με απλούς και υπαινικτικούς τρόπους σκιαγραφεί όχι μια οικογένεια, αλλά τη σύγχρονη κοινωνία.
Και στο τέλος, γύρω από το οικογενειακό τραπέζι, απομένουν μόνο οι γυναίκες (οι δύο άντρες είναι εξ αρχής σε δεύτερο πλάνο). Εχουν διαφωνήσει, έχουν υπερασπιστεί τις επιθυμίες τους, έχουν λειτουργήσει προστατευτικά ή χειριστικά, έχουν καταλαγιάσει, έχουν μαζέψει τα κομμάτια τους. Και σιγομουρμουρίζουν το Felicita... Και καίνε στη φλόγα των κεριών ό,τι δεν μπορεί να αποφευχθεί και μπορεί να χαλάσει τη στιγμή.
Μια συζήτηση για το έργο «Ολική Άμεση Συλλογική Επικείμενη Επίγεια Σωτηρία», τις υπαρξιακές και κοινωνικές αφετηρίες που τροφοδοτούν το καλλιτεχνικό του όραμα, το θέατρο και την κοινωνία
Εκατό χιλιάδες ευρώ τώρα ή ένα εκατομμύριο σε δέκα χρόνια; Εσύ τι θα επέλεγες; Πόσο κοστίζουν οι αρχές μας; Μπορεί μια απλή ερώτηση να διαλύσει μια σχέση;
Το αλληγορικό παραμύθι του βραβευμένου Γιάννη Ξανθούλη είναι ένας ύμνος για την αγάπη, την ισότητα, την ελευθερία, τη διαφορετικότητα και τον σεβασμό στο περιβάλλον.
16°
© Natalia Kabanow
