Βιταλιάνο Ποζέλλι: Κάθε φορά που περνώ από το Διοικητήριο, θυμάμαι έναν έρωτα μεγάλο

Τα ωραιότερα κτίριά του στη Θεσσαλονίκη (Γ’ Σώμα Στρατού, Βίλα και Μύλοι Αλλατίνι, Γενί Τζαμί, Καθολική Εκκλησία, Τράπεζα – Στοά Μαλακοπή, Στοά Λομπάρντο και Βίλα Μορπούργκο), ο Βιταλιάνο Ποζέλλι τα έκτισε τη δεύτερη φορά που ήρθε στη Θεσσαλονίκη. Όχι ότι τα πήγε άσχημα την πρώτη φορά που μας κατέφθασε. Το 1886, εξουσιοδοτημένος από τον Σουλτάνο να χτίσει την Προπαρασκευαστική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης Ιδιαδέ (σημερινή Φιλοσοφική Σχολή), ο Ποζέλλι «σήκωσε» επίσης και τη Βίλα Ίντα. Όταν η αποστολή του τελείωσε, ο στάρκιτεκτ, αφού ήδη ήταν ένα από τα πιο φημισμένα χέρια και μυαλά της Αυτοκρατορίας, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, που ήταν η έδρα του. 

Περίληψη προηγουμένων: Το φτωχαδάκι από την επαρχία Καστιλόνε της Κατάνια Σικελίας στα δεκαπέντε του χρόνια ήταν ήδη διάσημος αυτοδίδακτος κτίστης, ενώ στα είκοσι σχεδίαζε για αρχιτέκτονες, προκειμένου να ενισχύσει το πενιχρό του εισόδημα. Κατάφερε να σπουδάσει στη Ρώμη και να επιστρέψει πτυχιούχος στο νησί του, αλλά ο Βιταλιάνο εγκατέλειψε τη Σικελία για την Κωνσταντινούπολη, όταν έμαθε ότι ο Σουλτάνος έψαχνε αρχιτέκτονες που θα εξευρωπάιζαν την κτιριακή εικόνα της Πόλης. Έτσι αποστολή εκτός έδρας μας ήρθε την πρώτη φορά επισκέπτης στη Θεσσαλονίκη, ολοκλήρωσε τη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης Ιδιαδέ και δεν θα ξανακούγαμε νέα του, εάν επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη δεν ερωτευόταν τη Λουίζα Σανκιόνι, μιαν όμορφη καλόγρια δεκαοκτώ χρονών, όταν εκείνος είχε ήδη κλείσει τα πενήντα. Σκληρός, κατακούτελος και ακαριαίος υπήρξε ο έρως: η Σανκιόνι, κοντούλα, 1.50 στο ύψος αλλά ζωηρή, λεπτή, τσαχπίνα και πανέμορφη, τον ρήμαξε ακόμα περισσότερο, όταν ο Ποζέλλι την άκουσε να τραγουδά. Ξεμυαλίστηκε, αλλά εκτός από την τεράστια διαφορά της ηλικίας, υπήρχε ένα ακόμα πρόβλημα: η Λουίζα Σανκιόνι ήταν δόκιμη καλόγρια στην καθολική μονή του Αγίου Στέφανου, την οποία επίσης είχε οικοδομήσει ο Ποζέλλι για λογαριασμό του Σουλτάνου, προκειμένου να συσφιχθούν οι σχέσεις με τους Ιταλούς της Πόλης. 

«Α, εσείς είστε η σολίστα; Νόμιζα ότι ήταν άγγελοι που κατέβηκαν από τον ουρανό. Αν δεν ήσασταν καλόγρια, θα σας απήγαγα». «Απαγάγετέ με, δεν είμαι ακόμη καλόγρια, δόκιμη είμαι, σε έναν χρόνο θα ορκιστώ». Η μαρτυρία είναι της Ζωρζέττας Ποζέλλι, της εγγονής του, όπως τη διαβάζω στο βιβλίο που έγραψε για αυτόν με τίτλο «Ο Vitaliano Poselli της Θεσσαλονίκης» (University Studio Press). «Δεν χρειάζονται απαγωγές. Θα σας παντρέψω εγώ, αλλά θα φύγετε από την Κωνσταντινούπολη, για να μη γίνετε το κακό παράδειγμα στις άλλες καλόγριες και σηκωθούν και φύγουν όλες», είπε ο ιερέας, και έτσι ο Ποζέλλι, με τη σύμφωνη γνώμη του Σουλτάνου, ήρθε και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να ζήσει με τη Λουίζα. 

Έκαναν έξι γιους, που έγιναν όλοι μουσικοί (!) χωρίς κανένας να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του, όμως αυτό το σημείωμα δεν έχει να κάνει με την εξιστόρηση του έρωτα του Ποζέλλι με τη Λουίζα Σανκιόνι αλλά με το Διοικητήριο. Κάθε φορά που με βγάζει ο δρόμος στο Υπουργείο Βορείου Ελλάδος, αλλά και οπότε περνώ μπροστά από τα αρχιτεκτονήματα του Ποζέλλι, που αποτελούν κόσμημα, σάρκα και συστατικό στοιχείο αυτού που αποκαλώ 100% κοσμοπολίτικη Θεσσαλονίκη, σκέφτομαι πως δεν θα είχαμε τίποτα από όλα αυτά, αν η πλανεύτρα δόκιμη καλόγρια μέτζο σοπράνο δεν τον μάγευε σαν τη Σειρήνα! Το Διοικητήριο ήταν το πρώτο από τα μετέπειτα διαμάντια που ανόρθωσε στην πόλη μας ο Σικελός στάρκιτεκτ, και αν θέλετε να μάθετε τα πάντα για τη ζωή του, θα τη βρείτε εξιστορημένη σαν παραμύθι στο βιβλίο της εγγονής του Ζωρζέττας, η οποία όχι μόνο διέσωσε την ιστορία της οικογένειάς της, αλλά παραθέτει και μια πανίσχυρη μαρτυρία για εκείνη τη μυθική πόλη από τις αρχές του 20ού αιώνα ως και τον Μεσοπόλεμο.