Πόσο θα πλήρωνες για μια φράουλα; Τα φρούτα πολυτελείας που κοστίζουν εκατοντάδες δολάρια

Ένας ανανάς των 396 δολαρίων σε περίτεχνη συσκευασία που ανοίγει σαν οριγκάμι. Πεπόνια που πωλούνται σε δημοπρασίες. Μήλα με άρωμα σταφύλι, σταφύλια με άρωμα μαλλί της γριάς και λευκές φράουλες αριστουργήματα που κοστίζουν τριάντα δολάρια η μία. Τα luxury φρούτα –μπορείς να τα πεις και φρούτα design ή φρούτα haute couture– έχουν μακρά παράδοση στην Ασία. Τώρα φτάνουν και στη Δύση χάρη στις εξαγωγικές εταιρείες, το ονλάιν εμπόριο και, βέβαια, το Instagram που τα λατρεύει.

Τα εννέα στα δέκα προέρχονται από την Ιαπωνία και όλοι ξέρουμε ότι οι Ιάπωνες αποζητούν την τελειότητα – έχουμε δει τα κιμονό τους και τα ηλεκτρονικά τους. Τα φρούτα στην Ιαπωνία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Αυτά που πωλούνται στο σούπερ μάρκετ και είναι απλώς... τροφή, κι εκείνα που είναι έργα τέχνης και τα βρίσκεις σε εξειδικευμένα premium καταστήματα. Αυτά τα τελευταία δεν προορίζονται για το καθημερινό τραπέζι, αλλά για εξαιρετικές περιπτώσεις. Ή για δώρο. Στην Ιαπωνία ανέκαθεν ήταν παράδοση να προσφέρεις ένα φρούτο για δώρο, και δεν πρόκειται για δωράκι μικρό και συμβολικό, αλλά ακριβό και πολύτιμο.

Τα φρούτα πολυτελείας που κοστίζουν εκατοντάδες δολάρια

Εδώ μπορεί οι ανανάδες των τετρακοσίων δολαρίων να μας ξενίζουν, για την ώρα τουλάχιστον. Αλλού δεν είναι κάτι νέο. Η Del Monte λάνσαρε τον ανανά Ruby Glow (λέγεται έτσι γιατί έχει κοκκινωπή σάρκα και, ναι, είναι γενετικά τροποποιημένος) την ημέρα της Κινέζικης Πρωτοχρονιάς. Τον διαφημίζει ως «το πιο δυσεύρετο δώρο πολυτελείας». Η θήκη του είναι τόσο εντυπωσιακή και εξεζητημένη που, ανοίγοντάς τη, το λιγότερο που περιμένεις να δεις είναι ένα αυγό Faberge. Με το που έφτασε στην Αμερική, εξαντλήθηκε σε δύο εβδομάδες. Τόσο αυτός όσο και ο Pink Glow (αυτός έχει ροζ σάρκα) πωλούνται χωρίς το κοτσάνι τους, ώστε να μην μπορείς να τον καλλιεργήσεις μόνος σου, αν είσαι από τους πονηρούς.

Πόσο είπες ότι το πήρες;

Δεν είναι μόνο οι ανανάδες. Το πεπόνι Crown, στα 128 δολάρια, είναι εξίσου διάσημο. Κάθε πεπονιά κλαδεύεται συνεχώς, ώστε να κάνει έναν μόνο καρπό, ο οποίος θα έχει όλη τη γλύκα, το άρωμα και τις βιταμίνες που θα είχαν μαζί τα πέντε ή έξι πεπονάκια της πεπονιάς, αν την είχαν αφήσει στην ησυχία της. Υπάρχει και το Miyazaki, ένα μάνγκο που δεν κόβεται από το δέντρο, παρά πέφτει μόνο του, σ’ ένα ειδικό δίχτυ με μαλακό μαξιλαράκι, όταν ωριμάσει. Το αποκαλούν «Αυγό του Ήλιου», έχει 15% περισσότερα σάκχαρα και κοστίζει 95 ευρώ το ένα.

Η Ikigai, η εταιρεία που φέρνει τα περισσότερα luxury φρούτα στη Δύση, είναι διάσημη για τις design φράουλές της. Μετά τη συγκομιδή, ελέγχονται εξονυχιστικά μία προς μία και μόνον όσες είναι άψογες σε όψη και γεύση βγαίνουν στην αγορά. Ένα σετ δώρου με εννέα φράουλες κοστίζει 108 δολάρια. Το Mini Tamatebako, το πιο πολυτελές σετ, με 27 άσπρες, ροζ και κόκκινες φράουλες, κοστίζει 780 δολάρια. Η συσκευασία θυμίζει θήκη για ελβετικά σοκολατάκια και λέγεται Yuricargo, που σημαίνει «κούνια μωρού». Καταλάβατε!

Συγγνώμη που κάθομαι και αραδιάζω τιμές και γραμμάρια σαν σπαγγοραμένη, αλλά εντυπωσιάζομαι. Για τον μέσο καταναλωτή –άσε τον Έλληνα, ας πούμε για τον Αμερικανό–, τα luxury φρούτα είναι απλησίαστα. Αλλά ακόμη κι αν σου περισσεύουν, μπορεί ένας ανανάς να κοστίζει όσο ένα νοίκι ή ένα πλυντήριο πιάτων;

Και λέω λίγα. Και θα συνεχίσω με τιμές, τις πιο εντυπωσιακές. Δύο πεπόνια Yubari King –ενημερωτικά, το πιο εστέτ πεπόνι σήμερα– πουλήθηκαν το 2019 σε δημοπρασία προς 45.000 δολάρια. Το 2023, έπιασαν μόνο 25.000 δολάρια. Ένα τσαμπί σταφύλια Ruby Roman πουλήθηκαν προς 8.400 δολάρια, ένα πεπόνι Densuko προς 6.100 δολάρια.

Ωραία, ζούμε σε μια εποχή ανυπέρβλητης επιδειξιομανίας. Δεν πρέπει να μας σοκάρει το ότι κάποιοι επιλέγουν το φαγητό ως τεκμήριο πλούτου. Έχει ξαναγίνει άλλωστε, όχι με φρούτα, αλλά με το χαβιάρι και τη σαμπάνια. Το φαγητό ήταν ανέκαθεν status symbol και σήμερα ακόμη και οι έννοιες του οργανικού, της βιωσιμότητας και του βίγκαν έχουν γίνει λήμματα στο λεξικό της κοινωνικής ιεραρχίας.

Αλλά και πάλι δεν πρωτοτυπούμε, φρούτα πολυτελείας υπήρχαν πάντοτε. Μέχρι τον 19ο αιώνα, οι ανανάδες ήταν τόσο σπάνιοι, κυριλέ, αριστοκρατικοί και χλιδάτοι, που σπάνια τους τρώγαμε στην Ευρώπη. Την εποχή του Ροκοκό, τα μοτίβα με ανανάδες υπήρχαν παντού – στα υφάσματα, τα έπιπλα και την αρχιτεκτονική. Ήταν τόσο δυνατά σύμβολα πλούτου και κύρους, που οι αστοί τους νοίκιαζαν για να τους βάλουν ως διακόσμηση στα επίσημα δείπνα τους. Μετά τους επέστρεφαν. Γι’ αυτή τη δουλειά υπήρχε ο κλάδος των «ατζέντηδων ανανά», που αναλάμβαναν τον δανεισμό και τη μεταφορά τους.

Σταφύλια με γεύση μαλλί της γριάς

Κάποια design φρούτα επενδύουν στην ποιότητά τους, κάποια στη σπανιότητα και την άψογη εμφάνιση. Τα περισσότερα, ωστόσο, ποντάρουν στη γεύση. Και συχνά την κάνουν αγνώριστη. Όλοι συμφωνούμε ότι τα μήλα, ας πούμε, κάνουν καλό. Τα παιδιά όμως δεν ξετρελαίνονται, τα σνομπάρουν. Έτσι προέκυψαν τα Grapples, μήλα με γεύση σταφυλιού. Οι παραγωγοί, πριν τα βγάλουν στην αγορά, τα μουλιάζουν σε ένα μείγμα με φυσικά και τεχνητά αρώματα.

Θα πεις, γιατί να πάρεις ένα τέλειο φρούτο, με τη δική του μοναδική γεύση, και να το κάνεις να θυμίζει τσιχλόφουσκα και καραμέλα; Επειδή θ’ αρέσει, μάλλον. Επειδή είναι ένας τρόπος να κάνεις τους γονείς να ξοδέψουν περισσότερα για κάτι που κανονικά είναι φτηνό, ανθεκτικό και βιώσιμο. Κυκλοφόρησαν στην Αμερική το 2011. Μέσα σε δύο χρόνια πουλήθηκαν δύο εκατομμύρια μήλα Grapples.

Τα παιδιά είναι δυνατό τάργκετ γκρουπ. Και έναν χρόνο αργότερα, κυκλοφόρησαν τα Cotton Candy Grapes, σταφύλια με γεύση μαλλί της γριάς. Με το που σκάνε στο δόντι, αφήνουν μια γεύση... από ζάχαρη και αρωματικές ύλες. Θυμίζει, λένε, λούνα παρκ. Θα πείτε, άλλο ένα τέλειο φρούτο που το παίρνουν και το κάνουν junk food. Οι δημιουργοί του, πάντως, ισχυρίζονται ότι σκοπός τους είναι ακριβώς το αντίθετο, να ξαναδώσουν γεύση σε φρούτα που άλλοτε ήταν νόστιμα αλλά, με την εντατικοποίηση της παραγωγής και του εμπορίου, έχασαν τη γεύση τους. Ενημερωτικά, τα Cotton Candy δεν είναι γενετικά τροποποιημένα, αλλά αποτέλεσμα ατελείωτων διασταυρώσεων.

Τα πλάνα της εταιρείας περιλαμβάνουν σταφύλια με γεύση φράουλα, με γεύση ανανά και γεύση μάνγκο. Βρίσκονται ακόμη στο πειραματικό στάδιο, το οποίο μπορεί να πάρει από έξι ως δεκαπέντε χρόνια. Θα πρέπει ίσως να βιαστούν. Μια άλλη εταιρεία premium φρούτων, η Driscolls, διαθέτει τις φράουλες Tropical Bliss, που έχουν «νότες» από ανανά και φρούτα του πάθους. Οι φράουλες Rose έχουν γεύση ροδάκινου, λουλουδιών και ροζ λεμονάδας. Και οι Sweetest Batch θυμίζουν fruit punch και καραμέλα φράουλα.

Made in Japan

Μιλώντας για φράουλες, ξέρουμε όλοι πως είναι φρούτο ανοιξιάτικο. Όχι όμως στην Ιαπωνία. Εκεί το φουλ της συγκομιδής γίνεται τον χειμώνα και οι φράουλες είναι πολύ δημοφιλές χριστουγεννιάτικο δώρο. Πώς γίνεται αυτό; Με τεχνητή άνοιξη, χάρη σε τεράστια θερμοκήπια και δυνατές λάμπες κηροζίνης – ενώ έξω έχει μείον δέκα. Πόση ενέργεια ξοδεύεται γι’ αυτό; Δεν θέλεις να ξέρεις. Πόσα μίλια για να φτάσει στο πιάτο σου; Μη ρωτάς.

Η πολυτέλεια, η μεγάλη κι αδικαιολόγητη πολυτέλεια, ήταν πάντα βασικό συστατικό της παρακμής – το μάθαμε από τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Σήμερα, με την κλιματική αλλαγή ν’ απειλεί τις σοδειές παγκοσμίως, οι τεχνολόγοι τροφίμων προσπαθούν να δημιουργήσουν νέα, ανθεκτικά φρούτα. Τα κεράσια Cheery Cupid, λόγου χάρη, μπορούν να αντέξουν τη ζέστη ενώ το πεπόνι Flavorific και το λάχανο Destinica αντέχουν στη λειψυδρία. Ψάχνονται και για αντίστοιχες πατάτες και αβοκάντο. Αν δεν τα καταφέρουν, ίσως θα πρέπει να ετοιμαστούμε να δούμε απλά, καθημερινά φρούτα και λαχανικά να γίνονται status symbol. Και με την ακρίβεια που επικρατεί, μας βλέπω να νοικιάζουμε ντομάτες και πορτοκάλια από «ατζέντηδες» για να στολίζουμε το τραπέζι. Δεν είναι κακή ιδέα.

Ως τότε, μπορούμε ν’ αγοράσουμε ένα τετράγωνο καρπούζι, από την Ιαπωνία κι αυτό. Είναι το πιο διάσημο luxury φρούτο και δεν είναι ιδιαίτερα ακριβό, επειδή η παραγωγή του είναι πολύ απλή – όσο το καρπουζάκι είναι ακόμη μικρό, το βάζουν σε τετράγωνη θήκη για να πάρει το σχήμα της. Το κακό είναι ότι δεν τρώγεται. Αλλά είναι ωραίο δωράκι.