Formula 1 - Max Verstappen στο Μόντρεαλ: «Δεν πειράζει. Δεν κυνηγάω τον ταχύτερο γύρο»

Ο όγδοος αγώνας της χρονιάς, ο χιλιοστός ογδοηκοστός έκτος (1.086) σε απόλυτη αρίθμηση της Formula 1, διεξήχθη την Κυριακή 18 Ιουνίου 2023 στην πίστα Circuit Gilles-Villeneuve, στο Μόντρεαλ του Καναδά. Στις 8 Μαΐου 1982 ο Καναδός Gilles Villeneuve, στο βελγικό γκραν πρι του Zolder και στις κατατακτήριες δοκιμές για τον αγώνα της Κυριακής, προκάλεσε από απροσεξία μια θανατηφόρα για τον ίδιο πρόσκρουση στην τελευταία του προσπάθεια για ταχύτερο χρόνο σε σχέση με τον Γάλλο ομόσταυλό του Didier Pironi. Στην καμπυλωμένη ευθεία Butte, η Ferrari χτύπησε το πίσω μέρος του αυτοκινήτου του Jochen Mass και εκτοξεύτηκε στον αέρα με ταχύτητα που εκτιμάται στα 200 με 225 km/h. Παρέμεινε στον αέρα για περισσότερα από 100 μέτρα προτού πέσει με τη μύτη στο έδαφος και διαλυθεί καθώς έκανε τούμπες κατά μήκος της άκρης της πίστας.

Circuit Gilles Villeneuve: Η ιστορία της πίστας της Formula 1

Η πίστα στο νησί Notre Dame του Μόντρεαλ που φιλοξένησε τον αγώνα της προηγούμενης Κυριακής, ονομάστηκε Circuit Gilles Villeneuve προς τιμήν του στο καναδικό γκραν πρι της ίδιας χρονιάς και μια πινακίδα με την ένδειξη «Salut Gilles» τοποθετήθηκε στη γραμμή εκκίνησης / τερματισμού. Το όνομα του —συνεχιστής του οποίου ήταν ο γιος του Jacques Villeneuve, παγκόσμιος πρωταθλητής του 1997 και επί σειράν ετών οδηγός αγώνων— έγινε ταυτόσημο με τον κόσμο του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Μπορεί, έστω και καθ’ υπερβολήν, να ισχυριστεί κάποιος ότι είναι ο δεύτερος διασημότερος οδηγός μετά τον Αyton Senna.

Η ιστορία τους με τον Didier Pironi, τον έτερο οδηγό της Ferrari εκείνη την χρονιά, έγινε πρόσφατα (2022) ντοκιμαντέρ από τον Torquil Jones.

Όχι άδικα. Δύο αγώνες πριν από το Zolder, στον ιταλικό αγώνα του San Marino οι κυρίαρχες δύο Ferrari πήραν εντολή να επιβραδύνουν για να εξοικονομήσουν καύσιμα και να τερματίσουν στις δύο πρώτες θέσεις. Ο Villeneuve πίστευε ότι η εντολή σήμαινε επίσης ότι οι οδηγοί έπρεπε να διατηρήσουν τη θέση τους αλλά ο Pironi προσπέρασε τον Villeneuve. Λίγους γύρους αργότερα ο Villeneuve προσπέρασε εκ νέου τον Pironi και επιβράδυνε και πάλι, πιστεύοντας ότι ο Pironi απλώς προσπαθούσε να διασκεδάσει το ιταλικό κοινό. Στον τελευταίο γύρο ο Pironi πέρασε και έκοψε επιθετικά το μπροστινό μέρος του Gilles, στη στροφή Villeneuve (όπως αργότερα ονομάστηκε προς τιμήν του) και πήρε τη νίκη. Ο Καναδός ήταν εξοργισμένος καθώς πίστευε ότι ο Γάλλος δεν είχε υπακούσει στην εντολή να κρατήσει τη θέση του. Εν τω μεταξύ, ο Pironi ισχυρίστηκε ότι δεν είχε κάνει τίποτα κακό καθώς η ομάδα είχε δώσει εντολή στα μονοθέσια μόνο να επιβραδύνουν, όχι να διατηρήσουν τη θέση τους. Ο Villeneuve δήλωσε μετά τον αγώνα: «Νομίζω ότι είναι γνωστό ότι αν θέλω κάποιος να μείνει πίσω μου και είμαι ταχύτερος, τότε μένει πίσω μου.» Νιώθοντας προδομένος και θυμωμένος ο Villeneuve ορκίστηκε να μην ξαναμιλήσει ποτέ στον Pironi. Αυτή ήταν η αρχή του τέλους μιας σχέσης και  δύο ζωών αλλά συγχρόνως η αφετηρία μιας αιώνιας, μυθικής δεσμεύσεως δύο ανθρώπων.

Με ένα γρήγορο, αξιόπιστο αυτοκίνητο, ο Pironi φαινόταν να βρίσκεται σε πορεία προς τον τελικό στόχο να στεφθεί Παγκόσμιος Πρωταθλητής το 1982, αλλά η ψυχική του κατάσταση επιβαρύνθηκε λόγω διαφόρων παραγόντων. Η διάχυτη αντιπάθεια πολλών στην αδελφότητα της F1 στρεφόταν εναντίον του μετά την τραγωδία του Zolder. Υπήρξε επίσης η ταχεία διάλυση του γάμου με την επί χρόνια φίλη του Catherine Beynie —μέσα σε λίγες εβδομάδες από την πραγματοποίηση της τελετής. Ήταν κυριολεκτικά αυτόπτης στο θάνατο του Riccardo Paletti στο Grand Prix του Καναδά το 1982, όταν ο νεαρός Ιταλός πρωτάρης έπεσε πάνω στην ακινητοποιημένη Ferrari του Pironi στην εκκίνηση. Αφού κατέκτησε την pole position για το γερμανικό γκραν πρι, ο Pironi ήταν επίσης απασχολημένος με τη δοκιμή ενός ελαστικού βροχής νέας σύνθεσης της Goodyear στα μη χρονομετρημένα δοκιμαστικά. Τα ελαστικά βροχής «νέας προδιαγραφής» της Goodyear απεδείχθησαν πολύ επιτυχημένα, με τον Pironi να σημειώνει έως και 2,5 δευτερόλεπτα ταχύτερο χρόνο από τον νεοπροσληφθέντα teammate Patrick Tambay που οδηγούσε την αδελφή Ferrari. Όταν ο Pironi προσπάθησε να περάσει τη Williams του Derek Daly, η Ferrari 126C2 έπεσε πάνω στο πίσω μέρος της αόρατης, λόγω της βροχής, Renault του Alain Prost: ένα βίαιο ατύχημα που είχε κάποια ομοιότητα με αυτό που υπέστη ο Villeneuve. Ο Pironi επέζησε αλλά τα πολλαπλά κατάγματα και στα δύο του πόδια σήμαιναν ότι δεν θα έτρεχε ξανά στη Formula 1. Σε αυτό το σημείο, ήταν πρώτος με 39 βαθμούς στο πρωτάθλημα, μπροστά από τον Watson (30) και τον Keke Rosberg (27), αλλά ο Pironi υποβιβάστηκε στη δεύτερη θέση, καθώς ο Rosberg τον προσπέρασε και έγινε Παγκόσμιος Πρωταθλητής. Παρά το γεγονός ότι δεν συμμετείχε σε τέσσερις από τους δεκατέσσερις αγώνες εκείνης της χρονιάς, ο Pironi έχασε τον τίτλο από τον Rosberg για μόλις 5 βαθμούς.

Ο Pironi, όταν θεραπεύτηκε, αποφάσισε αντί της επιστροφής του στην F1 να στραφεί στους αγώνες υπεράκτιων μηχανοκίνητων σκαφών. Στις 23 Αυγούστου 1987 σκοτώθηκε σε ένα ατύχημα στον αγώνα Needles Trophy Race κοντά στο Isle of Wight, στη νότια Αγγλία, που στοίχισε επίσης τη ζωή σε δύο μέλη του πληρώματός του: τον δημοσιογράφο Bernard Giroux και τον παλιό του φίλο Jean-Claude Guénard. Το σκάφος τους, το Colibri 4, πέρασε πάνω από ένα άγριο κύμα που προκλήθηκε από ένα πετρελαιοφόρο, με αποτέλεσμα να αναποδογυρίσει. Μετά τον θάνατο του Pironi, η φίλη του Catherine Goux γέννησε δίδυμα. Προς τιμήν του Pironi και του Gilles Villeneuve, τα ονόμασε Didier και Gilles. Το 2014 ο Gilles Pironi εντάχθηκε στη Mercedes AMG Petronas ως μηχανικός. Οι δύο ομόσταυλοι και άσπονδοι εχθροί, μετεσαρκωμένοι υπό μίαν έννοια στον γιο του Pironi, στάθηκαν στο βάθρο στο βρετανικό Γκραν πρι του 2020, παραλαμβάνοντας το τρόπαιο του κατασκευαστή, αναβιώνοντας την ενότητα ενός ιστορικού χρόνου όπου το παρελθόν, η στιγμή και το μέλλον συνδέονται αδιαρρήκτως στο ενεργό Παρόν.  

Formula 1: Η κυριαρχία του Max Verstappen

Η αισιόδοξη παραδοχή του ενοποιημένου χρόνου (ως βιωμένου από την ανθρώπινη συνείδηση), υπό την έννοια της διαρκείας του Henri Bergson, απειλείται από την κυριαρχία της Red Bull. Οκτώ νίκες, σε οκτώ αγώνες. Έξι πρώτες θέσεις για τον Max Verstappen και δύο για τον Sergio Perez. Η παράσταση για ένα ρόλο αφαιρεί τη δυνατότητα του δράματος που περιέχει την ενεργή παρουσία συγκρούσεων, δύσκολων αποφάσεων και αμφισήμαντων αποτελεσμάτων. Ήδη γνωρίζουμε τον πρωταθλητή οδηγό και κατασκευαστή. Οι μέχρι τώρα αγώνες αλλά και οι εναπομείναντες όχι μόνο δεν θα περάσουν στη μνήμη μας λόγω της ανύπαρκτης έντασης κατά την τέλεσή τους, αλλά ο καθείς θα φέρει με δυσκολία την ικανότητα της διηγήσεως της χρονιάς. Φυσικά δεν ισχυρίζομαι ότι πρέπει να έχουμε νεκρούς οδηγούς ή σοβαρά ατυχήματα για να μπορούμε να εσωτερικεύουμε το νόημα ή τον πυρήνα της αφηγήσεως μιας αγωνιστικής περιόδου. Μιλώ για το κοινό νόημα, αυτό που μας αφορά όλους, πέραν των φανατικών θεατών του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Η ιστορία των Villeneuve - Pironi έχει στοιχεία αρχαίου δράματος και νατουραλιστικού μυθιστορήματος του 19ου αιώνος. Ειδικές τεχνικές λεπτομέρειες, που δεν έχουν αναφερθεί στην παραπάνω συνοπτική παρουσίαση της ιστορίας του 1982, επιτείνουν έτι περαιτέρω το δράμα διότι το απομακρύνουν από την περιεχόμενη μοιραία του αίσθηση και το φέρνουν πιο κοντά σε μία τυχαία μορφή παρεξηγήσεων. Ο Harvey Postlethwaite (ο συν-σχεδιαστής της Ferrari 126C2) ανέφερε έναν τεχνικό λόγο για τον οποίο οι δύο Ferrari άλλαζαν θέσεις τόσο συχνά κατά τη διάρκεια του αγώνα στο Σαν Μαρίνο: «Η πίεση του τούρμπο ήταν πολύ δύσκολο να ελεγχθεί και έτσι οι εναλλαγές των δύο αυτοκινήτων εντός της πίστας ήταν ανακουφιστικές για τον κινητήρα. Δεν ήταν τόσο θεαματικό όσο φαινόταν εκείνη τη στιγμή.»

Οι δημοσιογράφοι ως επιτετραμμένοι φορείς του δραματικού θεάματος χωρίς οι ίδιοι να διακινδυνεύουν κάτι, διογκώνουν τις συναισθηματικές κρίσεις. Όλα αυτά οδηγούν στην αναπόδραστη ανθρώπινη επιθυμία για δράμα και κατ’ επέκταση το νόημα που αυτό προσδίδει στην ζωή μας. Οι αγώνες αυτοκινήτων λόγω των ακραίων συνθηκών μέσα στις οποίες διεξάγονται προσφέρουν, όπως οι σπουδαίες θεατρικές παραστάσεις, προσομοιώσεις ζωής σε περιορισμένο και ελεγχόμενο χώρο και χρόνο. Κερδίζουμε, ως θεατές, από τη μετοχή σε μία οντική και οντολογική σύγκρουση που διαδραματίζεται μπροστά στα μάτια μας, χωρίς τη συμμετοχή μας σε αυτή. Το δράμα δεν συνίσταται αποκλειστικά στο διακύβευμα του θανάτου, αν και όπως όλοι γνωρίζουμε είναι η πιο συγκλονιστική απειλή σε μία πράξη. Η Formula 1 παρέχει τις δυσμενέστερες και πιο απαιτητικές συνθήκες σχεδιασμού, οργανώσεως, εκτελέσεως και ψυχολογίας οπότε καλλιεργεί τις πιο πλούσιες δυνατότητες στη διεξαγωγή ενός δράματος. Φυσικά, βασική προϋπόθεση είναι οι ομάδες -τουλάχιστον δύο- να είναι στοιχειωδώς ανταγωνιστικές.

Στους πρώτους επτά αγώνες η διαφορά της RB19 του Max Verstappen από τον δεύτερο κυμαινόταν μεταξύ 20-34 δευτερολέπτων. Στον αγώνα της Κυριακής στο Μόντρεαλ ήταν 9 δευτερόλεπτα από τον Fernando Αlonso και 14 από τον Lewis Hamilton, φυσικά με ένα αυτοκίνητο ασφαλείας που διέκοψε τη ροή του αγώνα στον 12ο γύρο λόγω της συγκρούσεως του George Russell στον τοίχο στην έξοδο της στροφής οκτώ. Πιθανότατα η μικρή διαφορά να οφείλεται στις συνθήκες ψύχους της πίστας λόγω της σαββατιάτικης βροχής που έφερε απρόβλεπτες κατατάξεις στις κατατακτήριες δοκιμές (qualifying) εκτός από την pole position (πρώτη θέση) του Ολλανδού. Στον αγώνα ο Verstappen μπήκε με άνεση πρώτος στην κλειστή αριστερή πρώτη στροφή, αφήνοντας δεύτερο τον Hamilton που προσπέρασε τον Αlonso ο οποίος επανήλθε στον 21ο γύρο· διατήρησε δε, την πρωτοπορία μέχρι τέλους. Είναι γνωστό ότι λόγω της ενεργής αναρτήσεως που ρυθμίζει το ύψος βυθίσεως στο εμπρός και πίσω τμήμα του αυτοκινήτου, η Red Bull, δηλαδή ο σχεδιαστής της Adrian Newey, αποκρίνεται πειστικότερα στις αεροδυναμικές προκλήσεις της διαδρομής αλλά καθυστερεί να ζεστάνει τα πρόσθια ελαστικά, ιδιαίτερα σε κρύες συνθήκες. Παρόλα αυτά, ήδη στον έκτο γύρο είχε απόσταση 2 δευτερολέπτων από τον Χάμιλτον, όταν ο ασφαλής χρόνος για το undercut (υπερκέραση λόγω pit stop) είναι 2,5 δευτερόλεπτα. 

Η εκτίμηση του Ηamilton ήταν ρεαλιστική. «Δεν είχαμε τον ρυθμό σήμερα», δήλωσε. «Γνωρίζαμε ότι αυτή δεν θα ήταν η πιο δυνατή μας πίστα καθώς δυσκολευόμαστε ιδιαίτερα στις στροφές με χαμηλές ταχύτητες. Και εκεί πραγματικά έχανα από τον Φερνάντο και τον Μαξ. Έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε για να προσθέσουμε πίσω αεροδυναμική δύναμη στο μονοθέσιο και λίγη περισσότερη αποτελεσματικότητα, αλλά προσπαθούμε να βελτιωθούμε και πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα τα καταφέρουμε.» Έτσι, το τρένο της νίκης του Verstappen συνεχίζει να τρέχει, ακόμη και όταν οι συνθήκες το επιβραδύνουν. «Είναι πιθανό να κερδίζουν κάθε αγώνα», λέει ο Ηamilton. «Εκτός κι αν οι Aston και εμείς βάλουμε πολύ περισσότερες επιδόσεις στα μονοθέσια ή αν το μονοθέσιό τους δεν τερματίσει. Δεν είναι εύκολο με τους κανονισμούς να βρεις την ποσότητα απόδοσης που έχουν. Πρέπει να είναι 30 [αεροδυναμικά] σημεία πάνω από εμάς σε ορισμένα σημεία του γύρου. Έχουμε αρκετή δουλειά να κάνουμε.»

Ο μόνος βαθμός που δεν πήρε ο Verstappen ήταν αυτός για τον ταχύτερο γύρο και ήταν εντυπωσιακό να τον ακούς να λέει στον Gianpiero Lambiase (τον μηχανικό του): «Δεν πειράζει. Δεν κυνηγάω τον ταχύτερο γύρο», όταν του είπαν για την προσπάθεια του Perez γι’ αυτόν.

Αυτός ο τίτλος είναι σίγουρα μια τυπική διαδικασία. Ισοφαρίζοντας τον αριθμό των 41 νικών του Ayrton Senna σε  Grand Prix, ο Μax Vertappen χάρισε στη Red Bull την 100ή νίκη που φέρνει πέμπτη ομάδα μετά τη Ferrari, McLaren, Williams και Mercedes σε αυτή την άτυπη κατηγορία αξιολογήσεως. Το πιο πιθανό είναι εντός της χρονιάς ο Ολλανδός να ξεπεράσει τις 51 νίκες του Αlain Prost.

Ο Verstappen έχει ξεφύγει κατά 69 βαθμούς του δεύτερου Perez, ο οποίος προηγείται του Αlonso κατά 49. Η Red Bull προηγείται στον πίνακα των κατασκευαστών της Mercedes κατά 154 βαθμούς με την Aston Martin να υπολείπεται των Γερμανών κατά 13 βαθμούς. Σε ένα δεκαπενθήμερο οι αγώνες μεταφέρονται στην έδρα της αυστριακής ομάδας. Στο A1-Ring, όπως ονομαζόταν τότε, όταν εγκαινιάστηκε το 1996, ενώ η Formula 1 έφτασε στην πίστα ένα χρόνο αργότερα. Ο Jacques Villeneuve, γιoς του Ζιλ, κέρδισε τον αγώνα, ενώ ο Jean Alesi είχε μια θεαματική σύγκρουση όταν η Benetton που οδηγούσε ανέβηκε στη Ferrari του Eddie Irvine.