Ο Άρης Σφακιανάκης γράφει κριτική για το βιβλίο «Ο θάνατος είναι ζόρικη δουλειά» του Χαλίντ Χαλίφα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη
Τι πιο ρομαντική ιδέα σ’ ένα μυθιστόρημα απ’ αυτήν όπου ο συγγραφέας τοποθετεί τρία αδέλφια σ’ ένα βαν να οδηγήσουν τον πεθαμένο πατέρα τους στο χωριό; Μόνο που αντί να διασχίζουν ειρηνικούς λειμώνες και χλοερά λιβάδια ώσπου να φτάσουν στο ειδυλλιακό κοιμητήρι της μακρινής τους επαρχίας, το αυτοκίνητο με τη σορό πρέπει να περάσει μέσα από την καθημαγμένη Συρία.
Κι επειδή συχνά δυσανασχετούμε με την ύπαρξη των Σύρων προσφύγων στη χώρα μας, αυτό το μυθιστόρημα μας δίνει αρκετά εύγλωττα την εικόνα ενός τόπου που βιώνει έναν μακροχρόνιο εμφύλιο από τον οποίο η μόνη διαφυγή είναι η έξοδος προς την Τουρκία αρχικά και την Ελλάδα αργότερα.
Στο βιβλίο «Ο θάνατος είναι ζόρικη δουλειά», τώρα, ο ανάλγητος πατέρας ζητάει στην πρώτη κιόλας σελίδα από τον μικρό του γιο να τον θάψουν στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στα εδάφη που έχει υπό την κατοχή του ο επαναστατημένος λαός. Αυτό σημαίνει να φύγουν από την κυβερνοκρατούμενη Δαμασκό και να οδεύσουν προς το Χαλέπι. Που σημαίνει επίσης να σταματούν κάθε λίγο σε φυλάκια που ελέγχουν άλλοτε οι εξεγερμένοι κι άλλοτε ο Συριακός στρατός. Κάθε τέτοια στάση μπορεί να κρατήσει ώρες, πράγμα μοιραίο για τον νεκρό πατέρα που αρχίζει να αποσυντίθεται με γρήγορους ρυθμούς γεμίζοντας τα ρουθούνια του εκλεπτυσμένου αναγνώστη με την αποφορά πτώματος κατοικημένου από αναβράζοντα βακτήρια.
Και ενώ ο εμφύλιος μαίνεται έξω από το βαν, μέσα στο όχημα η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική. Τα δύο αρσενικά αδέλφια –αναπολώντας τα περασμένα χρόνια– έρχονται κάποια στιγμή στα χέρια κι αρχίζουν να γρονθοκοπούνται ενώ η δόλια αδελφή προσπαθεί ματαίως να τα λογικέψει. Ταυτόχρονα σκάνε δίπλα τους οβίδες, εκρήγνυνται νάρκες, βουίζουν σφαίρες και δέχονται τη διόλου φιλική επίσκεψη μιας ορδής πεινασμένων σκυλιών που έχουν γευτεί την ανθρώπινη σάρκα και δεν συμβιβάζονται με τίποτα λιγότερο.
Στις εξεγερμένες περιοχές κυριαρχεί ο άτεγκτος νόμος της σαρία, μια πουριτανική εκδοχή του Ισλάμ, θύμα της οποίας πέφτει ο νεότερος από τα αδέλφια τον οποίο και οι φανατικοί αποσπούν από το βαν, τον φυλακίζουν και τον υποβάλλουν σε θρησκευτική αναμόρφωση.
Σε εκείνο το σημείο, ο αναγνώστης κάνει τον σταυρό του που δεν γεννήθηκε υπό την ημισέληνο. Και θλίβεται βαθιά για όσα συμβαίνουν στη Συρία και κατανοεί την ανάγκη των ανθρώπων να φύγουν μακριά από τη γη τους στην αναζήτηση μιας άλλης ζωής. Και ίσως τους αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη ευμένεια την επόμενη φορά που θα δει στις ειδήσεις κάποια βάρκα τους να φτάνει στα ελληνικά παράλια. Ίσως.
Ο Σύρος συγγραφέας Χαλίντ Χαλίφα, με απρόσμενη αίσθηση του χιούμορ, έγραψε ένα οδοιπορικό που δεν θυμίζει καθόλου τον Τζακ Κέρουακ. Το δικό του ταξίδι στο δρόμο είναι ένα ταξίδι απομαγευμένης φρίκης που κρατάει τον αναγνώστη ως τον τάφο – σόρι, ως το τέλος.
16°
