Ο Ρόμπερτ ντε Νίρο σε ένα τρέιλερ που πρέπει να δεις

Το Άγαλμα της Ελευθερίας ήταν το πρώτο πράγμα που αντίκριζαν μετά από ένα κουραστικό και δύσκολο ταξίδι οι ταξιδιώτες που πλησίαζαν το λιμάνι της Νέας Υόρκης αναζητώντας την τότε Γη της Επαγγελίας. Για τους επιβάτες της πρώτης και δεύτερης θέσης η ταλαιπωρία τελείωνε και η περιπέτεια μιας καινούργιας ζωής ήταν μπροστά αρκεί να είχαν 25 δολάρια στην τσέπη, ποσό που θα τους επέτρεπε να τα βγάλουν πέρα μέχρι να βρουν δουλειά. Δεν ίσχυε το ίδιο για τους επιβάτες της τρίτης θέσης. Εκείνοι έβαζαν τα πράγματά τους σε βάρκες και μεταφέρονταν στο νησί Έλις για να υποβληθούν σε νομικό και ιατρικό έλεγχο.

 

Το νησί Έλις, αλλιώς Νησί των δακρύων και του φόβου, έξω από το Μανχάταν, λειτούργησε ως κέντρο υποδοχής μεταναστών από το 1892 έως το 1954. Για τους 12.000.000 μετανάστες που πέρασαν από εκεί συνολικά, με το φόβο μήπως δεν τους βρουν υγιείς και τους γυρίσουν πίσω, το νησί σήμαινε την αβέβαιη πύλη για μια νέα ζωή.

Κατά την άφιξή τους κάποιοι εγκρίνονταν, αλλά σε πολλούς, εξαιτίας των ασθενειών ή όντας εξασθενημένοι από την κούραση και την ταλαιπωρία του ταξιδιού, δεν τους επιτρεπόταν η είσοδος στη χώρα και στέλνονταν στο νοσοκομείο. Το Νοσοκομείο Μεταναστών ξεκίνησε να λειτουργεί το 1902 και δέχτηκε στις εγκαταστάσεις του περίπου 1,2 εκ. ανθρώπους. Όσοι κατέληγαν εκεί έβλεπαν από το παράθυρό τους το Άγαλμα της Ελευθερίας, όσο μαράζωναν σε ένα είδος καθαρτηρίου αντιμέτωποι με μια αβέβαια μοίρα. Πολλοί δεν πήραν ποτέ εξιτήριο.

Την ιστορία αυτών των ανθρώπων αγηγείται το «Ellis», μια ταινία μικρού μήκους 14 λεπτών σε σενάριο του βραβευμένου Eric Roth και σκηνοθετημένη από τον εξαιρετικό καλλιτέχνη JR, το τρέιλερ της οποίας μόλις κυκλοφόρησε. Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο υποδύεται το μετανάστη του οποίου η επιδίωξη μιας νέας ζωής λήγει άδοξα στο νησί Ellis, ενώ τον παρακολουθούμε να διασχίζει το εγκαταλειμμένο συγκρότημα του νοσοκομείου συνοδευόμενος από συνοδοιπόρους-φαντάσματα, με τη μορφή ασπρόμαυρων πορτρέτων επικολλημένων σε τοίχους, παράθυρα και πόρτες.

Συνολικά οι φωτογραφίες απαρτίζουν μια εγκατάσταση με τίτλο «Unframed», ενώ κάθε εικόνα έχει φτιαχτεί από αρχειακές φωτογραφίες μεταναστών και νοσηλευόμενων ασθενών που τραβήχτηκαν πριν από περίπου έναν αιώνα.

Ο καλλιτέχνης και σκηνοθέτης της ταινίας χρησιμοποίησε ανατυπώσεις φωτογραφιών από το αρχείο του Ellis Island που απεικονίζουν σε πραγματικό μέγεθος τους ίδιους εκείνους πρώτους μετανάστες που έφτασαν στις αρχές του 20ού αιώνα στην Αμερική.

Συνδυάζοντας την αίσθηση του χώρου, την ιστορία και πραγματικές φωτογραφίες, το «Ellis» διεγείρει τη συλλογική μας μνήμη ζωντανεύοντας ατέλειωτες ιστορίες από το παρελθόν και το παρόν ανθρώπων που αναζήτησαν και συνεχίζουν να αναζητούν μια ζωή μακριά από τη φτώχεια και τις διώξεις, εγκαταλείποντας τα σπίτα και τις οικογένειές τους για ένα καλύτερο, αν και αβέβαιο μέλλον.

Υπολογίζεται πως το 40% των σημερινών πολιτών των ΗΠΑ έχουν έναν τουλάχιστον πρόγονό τους στο Έλις. Μέσω της ψηφιοποίησης των αρχείων και της εφαρμογής στο www.ellisisland.org/ ο καθένας πλέον μπορεί να εντοπίσει συγγενείς που πριν χρόνια μετανάστευασαν στις ΗΠΑ και πέρασαν από την «κρίση» του Ellis.

 

---

 Ο JR είναι Γάλλος καλλιτέχνης γνωστός για τις δημόσιες εγκαταστάσεις του μεγάλης κλίμακας με πορτρέτα σε άσπρο-μαύρο, όπως το «Πορτρέτο μιας Γενιάς», που ξεκίνησε ως ένας τρόπος να προσεγγίσει τους κατοίκους του Les Bosquets στα προάστια του Παρισιού, όπου ξέσπασαν οι ταραχές το 2005. 10 χρόνια μετά, υλικό από το πρότζεκτ αυτό –μια καταγραφή όσων συνέβησαν–συνδυασμένο με μια παράσταση μπαλέτου ερμηνευμένη από το New York City Ballet αποτέλεσαν το υλικό για την ταινία του «Les Bosquets», η οποία έκανε πρεμιέρα στο Tribeca Film Festival το 2015.