Πολιτισμος

Χωρίς ανάσα

Μου ζητήθηκε ένα κείμενο. Χωρίς ανάσα, χωρίς έλεγχο. Όχι τακτοποιημένο. Πώς το γράφουν αυτό; Δεν έχω ξαναγράψει έτσι ποτέ μου

114699-643695.jpg
Χριστόφορος Παπακαλιάτης
ΤΕΥΧΟΣ 321
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
9638-21842.jpg

Είναι αλλιώς να γράφεις ένα σενάριο που ξέρεις ότι θα φτιάξεις εικόνες με αφήγηση και ιστορία και αλλιώς σκέψεις σκόρπιες, χωρίς τα στέρεα υλικά σου. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι τώρα ακούμε το “In Dreams” του Roy Orbinson ή τη δεύτερη συμφωνία “Adagio for strings” του Samuel Barber... Κομμάτια που λατρεύω, που χωρίς αυτά πια δεν μου γεννιέται ούτε μία εικόνα... Μουσική. Έρωτας. Για μένα οι δυο βασικοί πυλώνες της δημιουργίας. Πάντα γράφω μόνος μου... Κάτι συμβαίνει και μόνο έτσι ξυπνάνε οι σκέψεις. Έτσι γουστάρουν αυτές... Με μουσική μεγάλωσα. Προχτές η γιαγιά μου μού ζήτησε να της μεταγράψω από παλιές κασέτες όλες τις μουσικές της σε cd. Στην αρχή το βρήκα εξαιρετικά βαρετό, μετά ανακάλυψα πόσο τρυφερό ενδιαφέρον είχε αυτό για μένα. Από τη μία Edith Piaf και Chopin και από την άλλη Πάριος (του παππού) και Βέμπο με Δανάη Στρατηγοπούλου... Ό,τι να ’ναι. Είμαι τυχερός που έχω γιαγιά φίλη. Χτύπαγε τρίτο κουδούνι και ετοιμαζόμουν να βγω στη σκηνή του «Αθηνών». 23 Δεκεμβρίου του ’99. Είχα γενέθλια. Η μανά μου στο τηλέφωνο μου λέει ότι η γιαγιά από εδώ και πέρα θα είναι μόνη. Χωρίς παππού. Ήταν 50 χρόνια μαζί και το πρώτο κεφάλαιο της γιαγιάς ως εργένισσας ξεκινούσε. Ανεξάρτητη. Οδηγάει, πάει σινεμά, θέατρο με κολλητές, διαβάζει ατελείωτα, φροντίζει τα τριαντάφυλλά της, και βγαίνουμε για καφέ. Χωρίς να το ξέρει με έμαθε μερικές από τις βασικότερες λέξεις: αξιοπρέπεια, σεβασμός, όρεξη. Τελικά αυτές οι κασέτες έχουν φανταστική μουσική. Διαχρονική. Δεν αλλάζουν εντέλει οι άνθρωποι. Μόνο το φόντο της εποχής αλλάζει. Ανάγκες ίδιες. Συναισθήματα κοινά. Ίσως μόνο σήμερα να συναντάω πιο πολύ φόβο. Δειλοί άνθρωποι. Θυμώνω. Γύρω μου τυφλοί επίτηδες. Βολεύονται γιατί χωράνε κάπου. Αντίσταση; Πλάκα μου κάνεις; Τα  λάθη των προηγούμενων που λούζονται οι επόμενοι. Γελάω. Αυτό είναι το άλλοθι του αδύναμου. Απογοήτευση; Βαθιά. Είναι βαθιά ριζωμένο και σαρωτικό συναίσθημα ο φόβος. Έτσι πάντα ο φόβος καθόριζε τους ανθρώπους; Χαοτικές μαλακίες, ανούσιοι λαβύρινθοι. Αλλάζω σκέψη. Δεν μένω πολύ στο μαύρο. Haig στο ποτήρι με πολύ πάγο. Ανάβω τσιγάρο. 

Να πάρω τηλέφωνο και να τους πω ότι αυτό το στιλ γραψίματος μάλλον δεν μου πάει. Έχει όμως και μια διαστροφή. Τρίτη ώρα. Φυσική. Πίσω-πίσω θρανίο, γωνία. Όλοι σημειώνουν παράδοση μαθήματος, εγώ έχω πωρωθεί για το σενάριο που γράφω. Είμαι στην τρίτη σελίδα και γράφω τη δική μου βερσιόν για το φινάλε του επεισοδίου στην ΕΡΤ που είχα δει χθες. «Αν ποτέ κάνω δικά μου σίριαλ, έτσι θα τα κάνω». Δεν πρόλαβα να ολοκληρώσω τη σκέψη και βρίσκομαι για χιλιοστή φορά απέναντι από τη γραμματέα της λυκειάρχου. Ήταν για μένα ο ευχάριστος προθάλαμος πριν το ξεχέσιμο που κάθε φορά έτρωγα ως «απαράδεκτος μαθητής», «αφηρημένος», «καλό παιδί, αλλά τεμπέλης», «δύσκολα θα προκόψει»... Κοινώς κούτσουρο. Απλά πράγματα. Η κυρία Λιγνάδη ήταν η ήρεμη δύναμη στον προθάλαμο πριν την ψυχρολουσία. Είκοσι χρόνια μετά. Συνεργάζομαι με το γιο της. Αυτό που λέμε «η ζωή κάνει κύκλους», ισχύει. Amadeus Mozart... Ένα τηλεφώνημα από τον Δημήτρη, αλκοόλ, κουβέντες, και δύο κόσμοι με απίστευτο ενδιαφέρον. Salieri VS Mozart. Κοινός παρανομαστής; Η μουσική. Πάλι μουσική, πάλι εικόνες, αυτή τη φορά στο θέατρο. Δεν είμαι από τους ανθρώπους που αντέχουν την ύπαρξή τους μόνο επί σκηνής. Ίσως βέβαια και η σκηνή να έχει την ίδια άποψη για μένα. Η πρόταση και η άποψη του Λιγνάδη πάνω στο έργο με κάνει να προτιμήσω για λίγο καιρό να μείνω μακριά από γυρίσματα και σενάρια. Θέατρο «Βρετάνια». Φεβρουάριος του 2011. Κριτικές; Θα έρθουν. Είναι καλύτερο να δημιουργείς παρά να κρίνεις. Η αιώνια πάλη μεταξύ δήθεν «εμπορικού» και δήθεν «ποιοτικού». Κλίκες, κομπλεξάκια, κακιούλες. Κούραση. Μόνη μου απορία: γιατί σε αυτή τη χώρα τόση κριτική και ζήλια; Ίσως ο φόβος. 

Flashback. Παιδικό θέατρο Ξένιας Καλογερόπουλου, 1979,  «Μιχάλης ο σφυρίχτρας». Η στιγμή που κάπου άρχισαν όλα. Πλημμυρισμένο θέατρο με χιλιάδες πιτσιρίκια, εγώ καθισμένος στην αγκαλιά της μάνας μου για να βλέπω καλύτερα. «Αυτοί οι περίεργοι άνθρωποι εκεί πάνω τι είναι;». Το απόλυτο. Έχω παγώσει, γουρλωμένα μάτια και στόμα ανοιχτό. Είναι η στιγμή που η μάνα μου ανακαλύπτει πώς να μπαίνω στο αθόρυβο! Ήταν το πρώτο μου lexotanil. 

Flashforward. Θέατρο «Βρετάνια», 1996, «Τρομεροί γονείς», Κοκτό. Είμαι 21. Αυτοί «οι περίεργοι άνθρωποι» που πριν 17 χρόνια είχα πρωτοδεί στην Καλογεροπούλου είναι οι ίδιοι που με βγάζουν τώρα στο θέατρο. Η πρώτη μου παράσταση. Παπακωσταντίνου, Παναγιωτοπούλου, Χρυσομάλλης. Σ’ αυτούς το χρωστάω. Και τώρα πάλι «Βρετάνια». Επιστροφή στον τόπο του εγκλήματος.

Ξανά πίσω στη γιαγιά. «Το πρωί με ξυπνάς με φίλια», Βέμπο. Τραμ, παλιά Αθήνα, η γιαγιά πηγαίνει για μάθημα. Γυμναστική Ακαδημία. Πίσω από το τραμ κάθε μέρα την ίδια ώρα βλέπει τον ίδιο τύπο να την ακολουθεί με το ποδήλατό του. Φλερτάρει. Κάνει τη δύσκολη, αλλά γουστάρει. Τα φτιάχνουν. Λίγα χρόνια μετά φεύγουν στην Αφρική, κάνουν οικογένεια. Θα επιστρέψουν μόλις γεννηθεί το πρώτο τους εγγόνι. Δηλαδή εγώ. Κυριακάτικα τραπέζια, τυρόπιτα, χοιρινό με πορτοκάλι και γλυκό. Μου λείπουν τα τραπέζια της. Πάντα μαγείρευε καταπληκτικά, αλλά τώρα βαρέθηκε. Αρκετά έπαιξε αυτόν το ρόλο. Οικογένεια. Από αυτήν τρέχουμε να ξεφύγουμε και πάντα σε αυτή γυρνάμε. Μοιραία. Ξαφνικά η κασέτα παίζει Dusty Springfield “Will you love me tomorrow”. Η γιαγιά είναι μορφή. Ταυτοχρόνως «γιαγιά Ντακ» και “rock”. Αθήνα σήμερα. Αθήνα κέντρο, γυρίσματα, πρόβες. Πλάκα, Κολωνάκι, Θησείο, Ακρόπολη. Δεν είναι όμως μόνο αυτά η Αθηνά. Χιλιάδες μοναδικές εικόνες μέσα από το φακό. Τα έχω γυρίσει όλα. Ασελγούμε αβίαστα στην ίδια μας την πόλη. Παιδεία μηδέν, δύναμη ελάχιστη, αντίσταση καμιά. Προσπαθώ σε κάθε γύρισμα να τα εξιδανικεύσω. Ο ρεαλισμός μού σκοτώνει κάθε πλάνο. Καταφέρνω και τον προσπερνώ. Τέτοιος που είναι, καλά του κάνω. Έξω από το θέατρο στην Πανεπιστημίου. Γουστάρω πολύ την πρόβα του “Amadeus”. Είναι Σάββατο και ο καφές με τους κολλητούς μου, κάτι σαν παράδοση. Πώς είναι χωρίς κολλητούς; Δεν έχω ιδέα. Θέματα κουβέντας κλασικά έως και φαλλοκρατικά. Γυναίκες: εκνευριστικές, απαραίτητες και αδυσώπητα καθοριστικές σε ό,τι κάνουμε. «Όλες οι γυναίκες είναι κουφάλες», «Λέω να κόψω το τσιγάρο», «Ο Καραγκούνης σέρνεται», «Η κρίση με έχει τσακίσει», «Οι βάζελοι τα πάνε όχι καλά», «Άσε, ρε φίλε, αφού είπαμε... οι γυναίκες είναι κουφάλες». Κουβέντες ξεκάθαρες, βαρετές κάποιες φορές, αλλά απαραίτητες. Επικοινωνούμε άμεσα, ταυτιζόμαστε γρήγορα. Ως και ηλίθιοι, μια και το μόνο που μας αφορά στην τελική είναι να υπερισχύσουμε της γυναίκας. Κυρίως με το πούλι μας. Κάγκουρες ή φλώροι; Καμιά διαφορά. Κολλητοί. Φτάνω σπίτι. Deadline απόψε για το κείμενο. Έχω να τελειώσω και τις κασέτες της γιαγιάς, γαμώτο. Προσπαθώ να συγκεντρωθώ. Τα πιτσιρίκια κάτω στον κήπο παίζουν. Εννέα και Δέκα χρονών Μεγαλώνουν ωραία. Χρόνος. 36 σε λίγο καιρό. Θα μπορούσε στη δική μου ζωή να χωρέσει ένα πιτσιρίκι; Ναι, γιατί όχι; Όχι δήθεν όμως, ούτε για συνεντεύξεις. Είναι ωραίο να αγαπάς χωρίς να περιμένεις από αυτό. Εάν το καταφέρω, θα είμαι πολύ περήφανος. Αλήθεια=αγάπη. Αυτό θέλει ένα πιτσιρίκι. Ρε μαλάκα, είσαι τρελός; Ένα παιδί θέλει εικόνες, όπως οι γύρω σου. Τότε γιατί όλοι είναι ανισόρροποι; Γιατί χωρίζουν; Γιατί έχουν δεύτερες σκέψεις; Γιατί τα κέρατα, οι κρίσεις πανικού και οι ψυχίατροι; Καμιά απάντηση. Μου ζητάς να βαφτίσω το «φόβο» αγάπη; Αρνούμαι. Όμως μιλάω εκ του ασφαλούς. Είναι αλλιώς στην πράξη, άρα αλλάζω θέμα. 

Εντάξει, συγκεντρώθηκα πάλι και πάω για φινάλε. Μου ζητάς μια ιδανική εικόνα. Στο σενάριο ή στη ζωή; Το ίδιο είναι. Αεροπλάνο. Παρίσι. Παραμονή πρωτοχρονιάς και χιονίζει. Βόλτες, δύναμη, χαμόγελο. Έρωτας. Θες να κανείς cut στο χρόνο. Σκάει ο ήλιος ανάμεσα από κουρτίνες, ξυπνάς γλυκά όχι μόνος. Καφές φίλτρου στο κρεβάτι. Laptop με μουσικές, καθένας βάζει το κομμάτι που γουστάρει. “In to my arms”, Nick Cave. Κουβέντα, διαφωνίες, έλξη που δεν σε αφήνει να ξεκολλήσεις, δυνατό sex, χαρά και αγωνία. Βαθύς ύπνος. Όμορφος ύπνος. Εξαρτημένα σώματα, εξαρτημένα μυαλά. Κάτι τέτοιο θα είχε και η Γαλάνη στο μυαλό της όταν θα έγραφε το «Δυο μέρες μόνο». Κάτι τέτοιο έχω και εγώ. Στα σενάρια πάντα. Και στη ζωή. Άραγε ο έρωτας είναι πραγματικότητα; Είναι τύχη να μπορείς να κάνεις τη φαντασία πραγματικότητα, και δυστυχία να κρύβεσαι σε μια πραγματικότητα άλλη απ’ αυτή που φαντάζεσαι. Νιώθω τέλεια. Η αρχή μου πάλι. Δεν θα προλάβω τελικά να τις τελειώσω τις κασέτες της γιαγιάς... Έχω πρόβα, έχω ραντεβού, έχω να βγω, να γράψω, να ερωτευτώ, ίσως τελικά και να φτιάξω μια ζωή δική μου. Η γιαγιά δεν θα παραπονεθεί. Αγαπάει αληθινά.

Ο Χ.Π. αυτό τον καιρό κάνει πρόβες στο έργο “Amadeus” που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Λιγνάδης και θα παρουσιαστεί τον Φεβρουάριο στο θέατρο «Βρετάνια». Το καλοκαίρι θα γυρίζει την πρώτη του κινηματογραφική ταινία.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ