Αυτό ήταν η ζωή; Τότε άλλη μια φορά!

Ο Irvin Yalom συναντά ξανά το αγαπημένο του ελληνικό κοινό με το καινούριο βιβλίο του που πιστεύει ότι μπορεί να είναι και το τελευταίο του. Είναι 87 χρονών και ανατρέχει όλη του τη ζωή. Συνειδητοποιεί ότι ο χρόνος που απομένει είναι λίγος, ο θάνατος πλησιάζει και ο ψυχίατρος πρέπει να θεραπεύσει τώρα πια τον εαυτό του, να τον αγαπήσει αληθινά, να τον αποδεχθεί δίχως όρια και να μας τον προσφέρει μέσα από αυτή την ανασκόπηση της ζωής του.

«Εσύ! Εσύ τον σκότωσες!». Η φράση αυτή διαμορφώνει για πάντα τη σχέση του Yalom με τη μητέρα του, η οποία τον κατηγορεί απόλυτα για το έμφραγμα που παθαίνει ο πατέρας του μια νύχτα. Η ανυπακοή του γιου, η έλλειψη σεβασμού, η ανάγκη της μάνας να φταίει κάποιος για οτιδήποτε κακό συμβαίνει, ένα συνοθύλευμα φόβου, οργής και ανεκλπήρωτου, στερούν τον συγγραφέα από την αγάπη του μητρικού βλέματος για πάντα. Και, θαρρώ, η στέρηση αυτή τον καθορίζει σε μεγάλο βαθμό.

Ο Yalom σε αυτό το βιβλίο δεν είναι ο διάσημος ψυχίατρος, ο αναγνωρισμένος συγγραφέας, ο εγκαταστάτης της πρωτοποριακής ομαδικής ψυχοθεραπείας. Είναι το παιδί των ρωσοεβραίων μεταναστών, με τη φτωχή ζωή, τα μεγάλα όνειρα, το συνεχές πείσμα, τη μεγάλη προσπάθεια, τη μελέτη και έρευνα. Είναι ο σύζυγος, ο πατέρας, ο φίλος, ο γιατρός που ξαπλώνει συχνά στο ντιβάνι της ψυχοθεραπείας για να αντιμετωπίσει τα δύσκολα της ζωής του. Κι έτσι γίνεται ένας από εμάς. Ένας ψυχίατρος που ανισορροπεί, ταλαντεύεται, αμφιβάλλει, πνίγεται αλλά ηρεμεί, επανέρχεται και στέκει δημιουργικά μπροστά στη ζωή.

Αν η ψυχιατρική τού χάρισε την πρωτοπορία στην επιστήμη του, η λογοτεχνία τού έδωσε την πραγματική χαρά, τον γέμισε ταξίδια, γνωριμίες, ικανοποίηση και νόημα ζωής. Επιλέγοντας να χρησιμοποιήσει ιστορίες ασθενών του ως πρώτη ύλη των μυθιστορημάτων του, αγκιστρώνεται από το γράψιμο, θεραπεύει το είναι του και αποκτά ένα παγκόσμιο κοινό. Το βιβλίο παρουσιάζει όλα τα σημαντικά μονοπάτια που βάδισε ο Yalom στη ζωή του. Την πανεπιστημιακή του καριέρα που δεν ήταν ανέφελη και απρόσκοπτη − πώς θα μπορούσε άλλωστε αφού υπηρέτησε στο Stanford, ένα από τα πιο σημαντικά, απαιτητικά και ανταγωνιστικά αμερικανικά πανεπιστήμια. Την οικογενειακή του ζωή, που προφανώς με τέσσερα παιδιά είχε πολλές απαιτήσεις αλλά είναι ξεκάθαρο ότι ο ίδιος είχε πάρει ικανές αποστάσεις από τις τρέχουσες φροντίδες, την κοινωνική του ζωή, και τη ζωή του συγγραφέα. Αυτό είναι και το πιο ελκυστικό μονοπάτι, διότι είναι αποκαλυπτικό του παρασκηνίου της συγγραφής των λογοτεχνικών του βιβλίων. Η αφορμή είναι πάντα ένας ασθενής, αλλά το χτίσιμο των χαρακτήρων, των καταστάσεων, των συνθηκών, είναι η μεγάλη του απόλαυση και η πραγματική νοηματοδότηση του έργου του.

«Οι Ελληνίδες εκφράζουν συχνά το θαυμασμό τους με αυτά τα λόγια, (λέγοντας δηλαδή «σας αγαπώ») αλλά δεν τα εννοούν τόσο προσωπικά, όσο οι Αμερικανίδες!». Ο Yalom ανακαλύπτει πώς είναι να τον λατρεύει το ελληνικό κοινό, ιδίως το γυναικείο, όταν υπογράφει βιβλία του σε ουρές αναγνωστών, και αποκαλύπτει την αγάπη του για την Ελλάδα που τον οδηγεί να αισθάνεται Έλληνας. Έτσι εξηγούνται και τα δύο κεφάλαια του βιβλίου που αφιερώνει στην Ελλάδα.

Ο Yalom χάνει συγγενείς, χάνει φίλους, χάνει αισθήσεις, γερνάει και πολεμά τη γεροντική αδυναμία και το θάνατο. Κερδίζει αναγνώστες για άλλη μια φορά. Οι οποίοι όμως δίκαια αναρωτιούνται: Αν έζησε τη βελούδινη ζωή που περιγράφει, γιατί να μην θέλει να τη ξαναζήσει; Ίσως ο τίτλος του πρωτοτύπου να εξαλείφει την ασύγνωστη αλαζονεία: «Becoming myself», τόσο ακριβές, προκλητικό και αισιόδοξο για όλους μας!