Γιατί διάλεξες Άλκη Στέα για τίτλο; Το εμβληματικό του «Ευτυχείτε», κάθε που παρουσίαζε το Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης, ακόμα το θυμάμαι ανεξίτηλα -βέβαια το δικό σου «Ευτυχείτε» είναι Στέας από την ανάποδη: ολίγον κυνικό, αρκετά μελαγχολικό, καμιά φορά και θνησιπενθές, αφορισμοί - κοντράστ με του Άλκη τα... yolo! Αυτός σε φάση μείξη Τζον Μπόι Γουόλτον, Ντίσνεϊ, Πολυάννας και όλα καλά, εσύ απέναντι: μαυρίλα, μισανθρωπία και σιχτιρλαντάν «γι' αυτό το ανηφόρι που λένε ζωή». Για πες...
Τιμώ και υπολήπτομαι ειλικρινώς κάποιον που χρησιμοποιεί λέξεις άγνωστες σε εμένα: Τι σημαίνει «θνησιπενθές»; Τι σημαίνει «σιχτιρλαντάν»; Αγένεια εκ μέρους μου να απαντώ με ερωτήσεις και παρντονέ μουά -έλα όμως στη θέση μου. Δεν θα ένιωθες κολακευμένος που κάποιος μπήκε στον κόπο να επιστρατεύσει αλλόκοτες λέξεις προκειμένου να καμουφλάρει τα συναισθήματά του για το «Ευτυχείτε»; Αυτό σημαίνει ότι το βιβλιαράκι τον απασχόλησε, ακόμη και ότι του άρεσε αλλά μάλλον δεν το παραδέχεται ακόμη, το περιεργάζεται και το επεξεργάζεται, το πάει λάου λάου. Από την άλλη, ένας αφορισμός που θα μπορούσε να έχει περιληφθεί στο «Ευτυχείτε» θα έλεγε ότι «εάν οι ερωτήσεις που κάνει κάποιος σε συγγραφέα υπερβαίνουν τις οκτώ λέξεις, τότε δεν υπάρχει απάντηση. Υπάρχει θεωρία». Έχεις μια θεωρία, φίλτατε Τσιτσόπουλε, για το τι είναι το «Ευτυχείτε» και το τι είμαι εγώ που το έγραψα. Οπότε το βιβλιαράκι και ο συγγραφέας του αυτομάτως δεν μπορούν παρά να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν τη δική σου θεωρία, ότι δηλαδή αποπειρώνται να σφετεριστούν τον μέγιστο Στέα ή ότι συνιστούν μια παραδοξότητα, ενδεχομένως επιτηδευμένη σκηνοθετημένη, ένα συγγραφικό Παρατράγουδο. Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι το «Ευτυχείτε» συνιστά πρόκληση για την πρόκληση, όταν πχ η Key Books είναι στραμμένη στη θετική πλευρά της ζωής, να πετάγεται και το «Ευτυχείτε» ώσπερ τσουτσού για να κάνει την αντίρροπη λεζάντα με τη μισανθρωπία που το δέρνει. Το ερώτημα είναι εάν το βιβλίο και ο συγγραφέας θέλουν να επιβεβαιώσουν αυτήν ή οποιαδήποτε άλλη θεωρία για την πάρτη τους. Θέλουν; Τους ενδιαφέρει; Μην σε ταλαιπωρώ: Όχι εξ όσων γνωρίζω. Εάν τα βιβλία είναι καλά, δεν χρειάζονται καμία εξήγηση, συστήνονται και πορεύονται μόνα τους, αδέσποτα και αδέσμευτα, δεν έχουν ανάγκη από την κηδεμονία του συγγραφέα ή οποιουδήποτε άλλου. Εάν τα βιβλία δεν είναι καλά, τότε και πάλι ο συγγραφέας δεν μπορεί να κάνει κάτι γι' αυτά. Σε κάθε περίπτωση βέβαια μπορεί να κάνει κάτι για τον εαυτό του και τον κόσμο: Να εξαφανιστεί.
Το «Μ’ αγαπάς;» είναι το πιο κοινό και πιο άκυρο ερώτημα από καταβολής ανθρώπινης σκέψης. Αν αναρωτιέσαι, δεν έχεις καταλάβει, και αν δεν έχεις καταλάβει, δεν έχεις δικαίωμα να ρωτάς
Υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ αγάπης και μίσους. Πόσα από τα «τεμάχια» είναι βιωμένη εμπειρία, πόσα προϊόντα σκέψης μόνο και λογικών αναγωγών ή υπερβάσεων, πόσα έτυχαν σε άλλους-διπλανούς και τα οικειοποιήθηκες; Υπάρχει μια κατασκευαστική ποσόστωση στο βιβλίο;
Αγαπητέ Τσιτσόπουλε, σε τιμώ ξανά για την οικοδομική σου φρασεολογία. Στο «Ευτυχείτε» δεν υπάρχει κατασκευαστική ποσόστωση, σιγά μην καθόμουν να ανακατεύω χρωματιστά υγρά σε δοκιμαστικούς σωλήνες μέχρι να βρω τη συνταγή, τύπου «ενάμισος τόνος μισανθρωπία πάει με τρία τέταρτα του λίτρου κυνισμό και 500 ml μηδενισμό, όχι παραπάνω, για να δέσει το τυπωμένο φαρμάκι». Το «Ευτυχείτε» είναι μια συλλογή από διαπιστώσεις, όχι ποσοστώσεις.
Οι άνθρωποι γίνονται ανυπόφοροι επειδή έχουν τη συνήθεια να απαντούν σε ερωτήσεις που δεν τους κάνεις. Πιθανώς διότι έτσι πιστεύουν πως ξορκίζουν τη μία και μόνη ερώτηση που φοβού- νται ότι θα τους κάνεις: «Δεν πας να γαμηθείς;»
Μια φίλη μου ψυχίατρος είναι κατηγορηματική: δείξε μου τη μαμά σου, μίλα μου γι' αυτήν κι αμέσως θα σου απαριθμήσω τα πέντε γνωρίσματα του χαρακτήρα σου. Δεδομένο πως στους αφορισμούς του «Ευτυχείτε» παίζουν πολλά «μονόπρακτα» περί γονέων, τραυμάτων και άλλων δαιμονίων, εσένα ποιος περισσότερο σε καθόρισε; Άρα και σε σημάδεψε; Μαμά, μπαμπάς, ή μία με από όλα;
Τσιτσόπουλε, φαντάζομαι ότι έχεις ήδη αναρωτηθεί για το πώς η ψυχίατρός σου κατέληξε να ζητά από τον κόσμο γύρω της να της μιλήσει για τη μαμά του: Προφανώς φταίει η δική της μαμά για το χούι που απέκτησε η κόρη της να ρωτάει αυτά που ρωτάει. Λέω ότι όταν σκοτώνεις τους γονείς σου μέσα σου γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος. Αυτοί όμως δεν σκοτώνονται ποτέ πραγματικά και πάντα είναι πιο γρήγορα πιστόλια, σε σκοτώνουν πρώτοι πριν σκεφτείς να τραβήξεις το ρεβόλβερ, σε έχουν καθαρίσει πριν καν γεννηθείς. Γι' αυτό κάποιοι καταντούν ψυχοθεραπευτές και ρωτάνε άλλους για τις μαμάδες τους.
Ο κόσμος οι άνθρωποι μόλις γίνει η στραβή χωρίζονται αυτοστιγμεί σε αυτούς που θέλουν να γίνουν μέρος της λύσης και σε εκείνους που γίνονται μέρος του προβλήματος.
Δεν μπορεί, ρε φίλε, δεν μπορεί! Χαρακτήρας είναι αυτός που γράφει, εσύ, μα ένα υποθέτω από τα πολλά πρόσωπα που κρύβεις. Για ποιο λόγο διάλεξες αυτόν τον «τύπο»; Ελπίζω να έχεις σχέση και σου εύχομαι και κάθε μακροημέρευση, γιατί αλλιώς μόνο με γκοθ φαν του ντέθλα μέταλ ή στην καλύτερη των Joy Division θα τακιμιάσεις. Αλλά πες αλήθεια: αυτός ο «αισιόδοξος» είναι ο Βασίλης Τσακίρογλου ή και κάποιοι άλλοι που συγκατοικούν παρεάκι, όπως στο «Friends»;
Ρε, τα ίδια θα λέμε; Τα βιβλία έχουν αξία, όχι οι συγγραφείς. Ποιος και γιατί να νοιάζεται ποιος διάολο είμαι εγώ και από πού 'κονόμησα τη λόξα με το γράψιμο ή με τη μισανθρωπία; Γιατί να ενδιαφέρεται οποιοσδήποτε να μάθει εάν αυτός που έγραψε το «Ευτυχείτε» έχει ένα, ή σαράντα ένα πρόσωπα; Και επειδή εγώ παίζει να είμαι και σκοταδόψυχος, σκέφτομαι και το άλλο: Μήπως το να αναρωτιέσαι ποιος είμαι εγώ, είναι μια πρώτης τάξεως πρόφαση για να μην αναρωτηθείς ποιος είσαι εσύ, και μάλιστα εξ αφορμής όσων διαβάζεις στο δικό μου «Ευτυχείτε»; Αν μπερδεύτηκες, διάβασε την προηγούμενη πρόταση ξανά. Δεν είναι ντροπή.
Η τελευταία αμφιβολία ότι υπάρχεις θα εξαφανιστεί μόλις συνειδητοποιήσεις ότι δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από την πόρτα, μην και χάσεις τη στιγμή που η ανυπαρξία θα χιμήξει να σε κατασπαράξει. Χα.
Λέω: το «pursuit of happiness» του καθένα μας, εφόσον ορίζεται διαφορετικά, κατακτάται και διαφορετικά. Αναλόγως του πήχη που θέτει ο καθείς: ευτυχία είναι να είσαι μονογαμικός ή μόνο γαμίκος. Με ή χωρίς παιδιά. Τζιακομέτι ή Σεφερλής. Σύλβια Πλαθ ή Κωνσταντίνος Αργυρός και «Ξημερώματα, δίνεις δικαιώματα». Λες: «Το 'Ευτυχείτε' δεν θέτει απλώς ερωτήματα που προξενούν δυσφορία. Κάνει κάτι πολύ πιο μοχθηρό: δίνει τις απαντήσεις που θα έδινε ο καθένας - εάν είχε τη διάθεση να δει κατάματα τη μάταιη, απέραντη ανοησία του να ζεις σε έναν κόσμο που δεν φτιάχτηκε από τον άνθρωπο για να ευτυχήσει ο άνθρωπος». Ας μονομαχήσουμε, κύριε: Γιατί είστε τόσο μονήρης απαισιόδοξος; Μήπως γιατί θρηνείτε το τέλος της παιδικής ηλικίας σας; Τι σας εμποδίζει να γίνετε-παραμείνετε παιδί, όταν αυτή η εμμονή σας στη μαυρίλα και τη μισανθρωπία είναι εντελώς... παιδιάστικη;
Φίλε Τσιτσόπουλε, δεν μονομαχώ με έπαθλο το δικαίωμα στην αφέλεια και το αυτοπαραμύθιασμα. Υπήρξα παιδί και δεν μου άρεσε, δεν θα ήθελα να το ξαναζήσω. Κάθε ημέρα που ζω, υποτίθεται αναζητώντας την ευτυχία, είναι ένα μάταιο, ένα γελοίο μαρτύριο. Δεν ξέρω κανέναν ευτυχισμένο άνθρωπο, ούτε πιστεύω πως μπορεί να υπάρξει. Με μεθαδόνες τη βγάζουμε όλοι, είμαστε πρεζάκια κολλημένα με το να αποφεύγουμε πάση θυσία να κοιτάξουμε τα μούτρα μας στον καθρέφτη και να μην δούμε κάποιον άλλον. Ο ένας την ακούει με τις υλικές του φιλοδοξίες, άλλος πιστεύοντας ότι είναι σοβαρός και σπουδαίος, άλλος ότι αναθρέφει σωστούς ανθρώπους για την κοινωνία παριστάνοντας τον ήρωα σε διαφήμιση βουτύρου για εύκολο άλειμμα. Η ζωή είναι μια αναπόδραστη καταδίκη εφόσον ως άνθρωποι ούτε να αυτοκτονήσουμε δεν μπορούμε όταν διαπιστώνουμε πόσο χάλια είναι ο κόσμος, δεν έχει νόημα για εμάς η αυτοχειρία. Διότι αν κάνουμε κάτι τέτοιο, εξυπακούεται πως αυτομάτως δεν θα υπάρχουμε ώστε να απολαύσουμε την ανακούφιση για το ότι γλιτώσαμε από τα καλά και τα κακά του βίου μας. Τώρα καταλαβαίνεις τι εννοώ όταν λέω «Ευτυχείτε»;
Πρέπει τα βράδια να σκεπάζεσαι καλά, μην πάθεις ελπίδα και αισιοδοξία, σέρνεται επιδημία και ανθρωπιά. Η αισιοδοξία είναι η πανούκλα της ανθρωπότητας, η ελπίδα γάγγραινα. Υγεία είναι η απαισιοδοξία, μόνο η απελπισία σε κρατά ξύπνιο. Η ελπίδα δεν πεθαίνει τελευταία. Πεθαίνει πρώτη, κηδεύεται με τα γέλια και τις χαρές στο μαιευτήριο.
10°
