Ο Κώστας Γάκης σκηνοθετεί την «Ιστορία χωρίς όνομα»

Η «Ιστορία χωρίς όνομα» στο Θέατρο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννη είναι αναμφισβήτητα μία από τις πολυαναμενόμενες παραστάσεις της νέας χρονιάς και αυτό φάνηκε με τα συνεχή sold out των πρώτων ημερών. Μετά την τεράστια καλλιτεχνική και εισπρακτική επιτυχία που είχε στη Θεσσαλονίκη, το έργο του σκηνοθέτη Κώστα Γάκη βρίσκει νέο φιλόξενο «σπίτι» στο Μιχάλης Κακογιάννης.

Μέσα από το βραβευμένο βιβλίο του Στέφανου Δάνδολου «Ιστορία χωρίς όνομα», εκδόσεις Ψυχογιός, ο Κώστας Γάκης φέρνει στη σκηνή τον θυελλώδη έρωτα του Ίωνα Δραγούμη και της Πηνελόπης Δέλτα. Τον εμβληματικό και για πολλούς αμφιλεγόμενο διπλωμάτη, λόγιο και πολιτικό Ίωνα Δραγούμη ενσαρκώσει επί σκηνής ένας από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της γενιάς του, ο Τάσος Νούσιας, ενώ η Μπέτυ Λιβανού και η Μαρία Παπαφωτίου μοιράζονται δύο διαφορετικές εποχές της σπουδαίας συγγραφέως και ιστορικής προσωπικότητας, Πηνελόπης Δέλτα.

Τον Κώστα Γάκη τον γνώρισα, όπως πολλοί από εσάς, μέσα από την απρόσμενη επιτυχία της παράστασης «Η Κατσαρίδα» (μαζί με τον Βασίλη Μαυρογεωργίου), όπου συμπρωταγωνιστούσε και έγραψε τη μουσική. Από τότε έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια, αλλά το αποτύπωμα της «Κατσαρίδας» έχει μείνει αναλλοίωτο στα θεατρικά δρώμενα της πόλης. Σκηνοθέτης, ηθοποιός, αλλά πρώτα από όλα μουσικός, αν και δεν νομίζω να του αρέσει αυτός ο διαχωρισμός, φέτος φέρνει στη σκηνή ένα από τα πιο φιλόδοξα έργα της καριέρας του, το κρυφό πάθος της Πηνελόπης Δέλτα για τον Ίωνα Δραγούμη.

Ο Κώστας Γάκης μίλησε στην ATHENS VOICE για την παράσταση «Ιστορία χωρίς όνομα»

Τι κέντρισε το ενδιαφέρον σου γύρω από το βιβλίο «Ιστορία χωρίς όνομα» του Στέφανου Δάνδολου, για να αποφασίσετε να το διασκευάσετε θεατρικά; 
Αποφάσισα να διασκευάσω την «Ιστορία Χωρίς Όνομα» γιατί αιχμαλωτίστηκα από την απίστευτα σύγχρονη γραφή του Στέφανου που αποτυπώνει μαγικά στο χαρτί την ερωτική και την ιστορική θύελλα που παρέσυρε τον Ίωνα Δραγούμη και την Πηνελόπη Δέλτα σε ένα παιχνίδι ζωής και θανάτου. Δεν είναι τυχαία η τεράστια επιτυχία του βιβλίου. Πίστεψα λοιπόν, σχεδόν ακαριαία, ότι αυτή η ιστορία που δεν έχει όνομα, αξίζει να ακουστεί δυνατά και στο θέατρο. 

Η ιστορία του έρωτα του Ίωνα Δραγούμη και της Πηνελόπης Δέλτα αντηχεί και στις μέρες μας;
Όπως έλεγαν και οι πρόγονοί μου «ο έρως πάντοτε σκέπει και θα σκέπει την πόλιν». Είναι η κινητήριος δύναμη της ζωής. Το πιο ανώφελο κι ωφέλιμο άνθος στον άγριο κήπο των συναισθημάτων μας. Πέρα από το στοιχείο του σφοδρού, καταστροφικού έρωτα η «Ιστορία Χωρίς Όνομα», όπως την «ξαναγράψαμε» με την Ανθή Φουντά, αναζητεί τι κρύβεται πίσω από τους τύπους και την κομψή επιφάνεια, πίσω από τα δοσμένα ονόματα και τους καθορισμένους τίτλους. Φέραμε λοιπόν στην επιφάνεια διάφορες άγνωστες πτυχές των χαρακτήρων όπως πχ. ότι ο Ίων Δραγούμης πέρα από εμφατική μορφή της ελληνικής πολιτικής ζωής και διπλωματίας ήταν και ποιητής. Ακούμε λοιπόν την ποίησή του στο έργο μας.

Ποιες ήταν οι σκηνοθετικές προκλήσεις που είχες να αντιμετωπίσεις για το ανέβασμα ενός τέτοιου έργου;
Η πρώτη σκηνοθετική πρόκληση είναι το κινηματογραφικό μοντάζ-κολλάζ δύο διαφορετικών εποχών του 1908 και του 1941 καθώς και του διπόλου ζωή-θάνατος εφόσον συχνά στο έργο αυτό, όπως το φαντάστηκα από την πρώτη στιγμή, οι ζωντανοί συνομιλούν με τους νεκρούς.

Η δεύτερη πρόκληση ήταν εξαιρετικά γοητευτική και είχε να κάνει με τον συνδυασμό δύο δυνάμεων και δυναμικών: της δημιουργικής μου ομάδας από τη μία που αποτελείται από τη Μαρία Παπαφωτίου, τη Νατάσα Φαίη Κοσμίδου και την Ανθή Φουντά και από την άλλη με μια ομάδα καταξιωμένων συναδέλφων που έχουν αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στα θεατρικά μας πράγματα, όπως η Μπέτυ Λιβανού, ο Τάσος Νούσιας, ο Στάθης Μαντζώρος και ο Αργύρης Γκαγκάνης.

Αυτό το πείραμα πέτυχε και πολύ γρήγορα με τους πρώτους αυτοσχεδιασμούς αναπτύχθηκε μία σπάνια τρυφερότητα, ενώ σταδιακά δημιουργήθηκε ένας συμπαγής θίασος ανοιχτοψυχίας και γενναιοδωρίας.

Πώς έγινε η επιλογή των πρωταγωνιστών, Τάσου Νούσια, Μπέτυς Λιβανού και Μαρίας Παπαφωτίου; Υπήρχαν από την πρώτη στιγμή στο μυαλό σου οι συγκεκριμένοι ηθοποιοί;
Ήταν οι τρεις πρώτοι ηθοποιοί που είχα στο μυαλό μου ως perfect cast. Ήταν ευτυχία που και οι τρεις ευκαιρούσαν και που τώρα παραδίδουν αυτές τις σπουδαίες, πυρετικές ερμηνείες. Είναι μια μαγική συνεργασία. Φυσικά με τον Τάσο Νούσια μας συνδέει μια φιλία και αμοιβαία καλλιτεχνική εκτίμηση 3 χρόνων και όλα ξεκίνησαν από εκείνον ως Ίωνα Δραγούμη.

Μάλιστα, μιας και ο λόγος για τον Τάσο Νούσια, ο ίδιος ενσαρκώνει τον Ίωνα Δραγούμη σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους, μία το 1908 και μία -διαφορετική- το 1941.
Ναι, θα μπορούσε πραγματικά να ειπωθεί κάτι τέτοιο, αν και η ιστορία μίλησε διαφορετικά. Ο Ίων Δραγούμης εκτελέστηκε το 1920. Το 1908 τον βλέπουμε τρελά ερωτευμένο με τη νεαρή τότε Πηνελόπη Δέλτα (Μαρία Παπαφωτίου) να ζουν για τρεις μέρες στη Βιέννη τον απαγορευμένο και πολλαπλά αλύτρωτο έρωτά τους. Μετά τον θάνατό του στο έργο μας ο Ίων Δραγούμης συνεχίζει να «ζει» στοιχειώνοντας ως ανάμνηση την ώριμη Πηνελόπη Δέλτα του 1941 (Μπέτυ Λιβανού) με πολιτικούς λόγους, με ποίηση, με στοχασμό και με μεταφυσικά αγγίγματα που κάποιος πρέπει να έρθει στην παράσταση για να τα αντιληφθεί.

Είσαι και μουσικός, πέραν από σκηνοθέτης και ηθοποιός. Πόσο σημαντική είναι για εσένα η μουσική σε ένα θεατρικό έργο; 
Πάντοτε υπογράφω τη μουσική στις σκηνοθεσίες μου. Η μουσική είναι η ψυχή του έργου. Είναι αυτό που συνδέει μυστικά, μεταφυσικά, όλα τα επιμέρους στοιχεία. Σε αυτή την παράσταση ο ρυθμός καλπάζει και η μουσική παιγμένη από τις χορδές και τα πλήκτρα του Μιχάλη Κωτσόγιαννη δίνουν όλο το στίγμα του καλπασμού, του πυρετού και της εσώτερης πυράκτωσης των χαρακτήρων και του κοφτού χρονικού μοντάζ το οποίο με κομμένη ανάσα παρακολουθούμε.

Συγκεκριμένα, πώς εμπνεύστηκες συνθετικά για τη μουσική της «Ιστορίας χωρίς όνομα»; 
Σκηνοθετώ πάντα έχοντας ένα πιάνο και μια κιθάρα στην περίμετρο της σκηνοθετικής μου καρέκλας. Την ώρα που σκηνοθετώ και δίνω στους ηθοποιούς τα ποιητικά, φιλοσοφικά και ηθικά συμφραζόμενα μιας σκηνής, αυτοσχεδιάζω μαζί τους τη μουσική του έργου και τελικά τη συνθέτω κυριολεκτικά πάνω στην ανάσα τους. Κι επειδή η μουσική γεννιέται μαζί με τις δράσεις των ηθοποιών καταλήγει στο τέλος του δημιουργικού κύκλου της σκηνοθεσίας να αποτελεί οργανικότατο κομμάτι του έργου.

Τι αναζητάς μέσα από την τέχνη;
Μέσα από την τέχνη καθημερινά αναπνέω, φιλοσοφώ τη ζωή, τέρπομαι, θεραπεύομαι. Αναζητώ μέσω της τέχνης να μεταλαμπαδεύσω την ανθρώπινη ζεστασιά και τη νόηση που μου δώρισαν τόσο απλόχερα οι φυσικοί αλλά και πνευματικοί μου πρόγονοι σε όσο μεγαλύτερο κομμάτι αυτής της ταλαιπωρημένης και υπέροχης χώρας και αυτής της εξίσου ταλαιπωρημένης και υπέροχης υφηλίου. Παλεύω με μια μεγάλη παρέα ανθρώπων κι όχι μοναχός μου για μια επανάσταση της τρυφερότητας.

Πού αλλού θα σε δούμε μέσα στο 2020, πέραν της «Ιστορίας χωρίς όνομα»;
Στο έργο «Από την Αντιγόνη στη Μήδεια» που έγραψα πριν δύο χρόνια, όπου υποδύομαι έναν ποιητή που γράφει ένα ζωντανό σκηνικό ποίημα για την καταπίεση της γυναίκας σε έναν σκληρά ανδροκρατούμενο κόσμο. Στο έργο «Ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν πιστό» του Χιλιανού Λούις Σεπούλβεδα που μιλά για τα αρχαία δάση που καταστρέφονται και μια φυλή των «Ανθρώπων της γης» που παλεύει να επιβιώσει. Στο έργο «Καπράλος, τα πρώτα βήματα» τη μαγική σκηνοθεσία του Νίκου Καραγέωργου για τον γλύπτη Χρήστο Καπράλο. Στο μουσικό παραμύθι «Τραγούδια ενός τρυφερού θεού» όπου τραγουδάω τραγούδια δικά μου για τους Δερβίσηδες και τους Ασίκηδες με τη Νατάσα Φαίη Κοσμίδου στις αφηγήσεις και τις ρυθμικές απαγγελίες.

---

Info
H «Ιστορία χωρίς όνομα» του Κώστα Γάκη, από τις 17 Ιανουαρίου, Τετάρτη-Κυριακή, στο Θέατρο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος, 2103418550). Δείτε περισσότερες πληροφορίες στο Guide της Athens Voice

Το βιβλίο του Στέφανου Δάνδολου «Ιστορία χωρίς όνομα - Το κρυφό πάθος της Πηνελόπης Δέλτα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.